Nội dung bài soạn 

Câu 1:

Hoàn cảnh: chiến tranh tước đoạt tất cả những gì quý giá nhất: quê hương, gia đình, tình yêu thương, niềm hi vọng của  người lính.

Diễn biến

• Tâm trạng  anh vỡ tung, mất hồn, rơi vào nỗi đau cùng cực, âm thầm chịu đựng.  Sống như người lao động bình thường. Tìm đến rượu để giảm và quên hết nỗi đau, anh bế tắc không giải thoát được. Những giọt nước mắt: nỗi đau không thể diễn tả bằng lời. Tinh thần và thể chất dường như đổ sụp, trở nên như người mất hồn. Nỗi buồn đau, mất mát im đậm trên gương mặt anh “cặp mắt nguội lạnh lúc nào cũng buồn thê thảm”, vò xé trái tim anh “ trái tim tôi đã suy kiệt, đã bị chai sạn vì đau khổ”.
• Chiến tranh hết anh trở về làm một người lao động bình thường nhưng vì đau khổ anh tìm đến rượu để quên nỗi đau. Những giọt nước mắt những nỗi đau không bao giờ nguôi trong lòng anh.

Câu 2:

Xô-cô-lốp nhận Va-ni-a làm con nuôi tạo ra sự thay đổi lớn trong cuộc đời hai cha con:

• Bé Va-ni-la được bảo vệ, có nơi nương tựa
• An-đrây có thể tìm lại được ý nghĩa sống, tình yêu thương xoa đi nỗi đau chiến tranh

Biểu hiện:

• Với Va - ni - a:  vô cùng sung sướng và xúc động, cậu vô cùng vui vẻ, hồn nhiên, gắn bó, quyến luyến chẳng rời người bố
• Với Xô - cô - lôp: anh đã thương cảm với số phận Va - ni - a, nhận nuôi cậu bé và âm thầm chịu đựng những đau khổ vì sợ Va - ni - a đau khổ

Điểm nhìn nhân vật trùng với điểm nhìn tác giả, chứa tình yêu thương, hướng tới cuộc sống bình yêu

Câu 3:

Xô-cô-lốp vượt lên nỗi đau:

Những khó khăn trong việc chăm sóc bé Va - ni- a. Rồi những rủi ro trong công việc như xe của anh quét nhẹ phải con bò nên anh bị tước bằng, bị mất việc, phải đi phiêu bạt để kiếm sống. Bên cạnh đó, thể chất anh cũng yếu dần đi “trái tim tôi đã suy kiệt, đã chai sạn vì đau khổ”. Nỗi ám ảnh anh không dứt,  hầu như đêm nào thức giấc gối “cũng ướt đẫm nước mắt”. Anh đã và đang phải ghánh chịu những nỗi đau không gì bù đắp nổi, thời gian cũng không xoa dịu được vết thương trong lòng.

=> Sức mạnh vượt qua khó khăn: Nhờ vào tấm lòng nhân hậu, lòng yêu thương con người, nhân hậu  và bản lĩnh kiên cường,  lòng dũng cảm. Anh là tiêu biểu cho số phận và vẻ đẹp tâm hồn nước Nga.

Câu 4:

Thái độ người kể chuyện:

• Thể hiện lòng khâm phục, ngưỡng mộ, cũng như sự quý mến bản lĩnh con người kiên cường, nhân hậu
• Khát khao, tin tưởng vào tương lại thông qua hình ảnh bé Vania
• Tin tưởng vào sức mạnh tiềm ẩn, cống hiến âm thầm, to lớn những thế hệ người Nga trong cuộc xây dựng, bảo vệ tổ quốc

Câu 5:

Suy nghĩ của Sô-lô-khốp về số phận con người: 

Số phận con người” tập trung khám phá nỗi bất hạn của con người trong chiến tranh. Tuy viết về những đau thương mất mát trong chiến tranh khốc liệt, tác giả vẫn giữ vững niềm tin ở tính cách Nga kiên cường cũng như lòng tin ở cuộc sống. Sô­ lô­ khốp thông báo trước muôn vàn khó khăn và trở ngại mà con người phải vượt qua trên con đường vươn tới tương lai và hạnh phúc. Ông tin tưởng rằng: Con người vượt qua bất hạnh bằng tình yêu thương và lòng nhân ái. Tác giả tin tưởng vào tương lai của nước Nga. 

Phần luyện tập

Câu 1:

Cái mới của truyện ngắn Số phận con người trong việc miêu tả cuộc chiến tranh vệ quốc của nhân dân Liên Xô. Cốt truyện và chi tiết thể hiện rõ bút pháp hiện thực táo bạo của Xô lô- khốp, tôn trọng tính chân thật. Ông miêu tả cuộc chiến tranh trong bộ mặt thật của nó, trong đau khổ , chết chóc, máu me. Xô cô lốp phải vượt qua bao gian khổ của thời chiến cũng như thời bình. Đó là người anh hùng vô danh, là chiến sĩ kiên cường với 1 trái tim nhân hậu. Tài nghệ của tác giả còn được thể hiện ở cách kể chuyện, tả cảnh, chon lọc chi tiết, vẽ chân dung và dõi theo tâm trạng nhân vật. Sự ngưỡng mộ và cảm thông của nhà văn được gửi gắm qua phong cảnh, cách mô tả, và lời nói trữ tình ngoại đề của người kể chuyện.