Nội dung bài soạn

Câu 1:

Phát hiện thứ nhất của nhân vật người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đầy thơ mộng:

• Phát hiện ra một vẻ đẹp trời cho trên mặt biển sớm mờ sương, một cảnh đẹp mà cả đời bấm máy có lẽ anh chỉ bắt gặp được một lần
• Nó đẹp. như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ với đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thật đơn giản và toàn bích.

Anh đã cảm nhận:

• Thấy hạnh phúc khi khám phá và sáng tạo, cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu
• Sự hài hòa, toàn bích, lãng mạn của cuộc đời khi thấy tâm hồn được thanh lọc

Câu 2:

Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí:

• Trái với khung cảnh chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ trong màn sương là người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu và một gã đàn ông thô kệch, dữ dằn, ác độc, xem việc hành hạ, đánh đập vợ như cách để giải tỏa uất ức, đau khổ

Khi chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ anh kinh ngạc đến mức trong mấy phút đầu cứ đứng há mồm ra mà nhìn. Anh không thể chịu đựng được khi chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ một cách dã man, tàn bạo như vậy nên đã vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới.  

Câu 3:

Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện nói mang ý nghĩa

• Câu chuyện về hiện thực đời sống, giúp những người như Phùng hay Đẩu, hiểu được lí do của những điều tưởng như vô lí
• Người đàn bà chấp nhận chịu bị bạo hành chứ nhất quyết không chịu li hôn
• Người đàn bà làng chài có tình yêu thương vô tận với những đứa con, người đàn bà ấy chắt lọc hạnh phúc nhỏ nhoi giữa đau khổ triền miên

Câu 4:

Về người đàn bà vùng biển: Ngoài 40, thô kệch, mặt rỗ, xuất hiện với “khuôn mặt mệt mỏi”; người đàn bà gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn, lam lũ, nhiều cay đắng. Bà thầm lặng chịu mọi đau đớn khi bị chồng đánh không kêu lên một tiếng.  Bên cạnh đó bà còn là người giàu lòng tự trọng bởi khi biết hành động vũ phu bị người khách lạ và đứa con biết thì đau đớn, xấu hổ,nhục nhã

=> Sống sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, hiểu chồng, thương con → Người phụ nữ vị tha, giàu đức hi sinh

Về người đàn ông độc ác: cuộc sống đói nghèo, lam lũ đã biến “anh con trai” cục tính nhưng hiền lành xưa kia thành một người chồng vũ phu. Lão đàn ông “mái tóc tổ quạ”, “chân chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc dụ vừa là nạn nhân của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho người thân của mình”.

Chị em Phác

• Người chị: yếu ớt nhưng can đảm, là điểm tựa của người mẹ, ngăn cản được hành động dại dột của đứa em
• Phác: thương mẹ nhưng chỉ nhìn được sự độc ác, tàn nhẫn của cha, còn bé nên chưa hiểu lẽ đời

Nghệ sĩ nhiếp ảnh:  Là một người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm. Vốn là người lính thường vào sinh ra tử. Phùng căm ghét mọi sự áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều kiện, lẽ công bằng=>  Là người có tâm hồn nghệ sĩ, giàu lòng trắc ẩn, sự thấu hiểu

Câu 5:

Sự độc đáo ở:

• Tạo ra tình huống truyện bất ngờ: phía sau cảnh tượng như mơ là hình ảnh thô bạo của gã đàn ông vũ phu. Điều đó khiến Phùng, người nghệ sĩ nhạy cảm ngạc nhiên.
• Sau đó, Phùng được chứng kiến hình ảnh những đứa con của người đàn bà hàng chài cư xử trước hành động hung bạo của cha đối với mẹ, tâm hồn nghệ sĩ đã có sự thay đổi cách nhìn nhận
• Qua cuộc trò chuyện với người đàn bà hàng chài anh hiểu sâu sắc hơn về nguyên nhân của sự cam chịu của người đàn bà ấy

Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây đựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống.

Câu 6:

Ngôn ngữ trong tác phẩm thì linh hoạt, sáng tạo phù hợp với đặc điểm tính cách của từng nhân vật đặc biệt thông qua điểm nhìn của nhân vật tạo điểm nhìn trần thuật sắc sảo, độc đáo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, thuyết phục

Phần luyện tập

Câu 1:

Trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu em ấn tượng nhất với nhân vật người đàn bà hàng chài bởi những lý do sau: 

• Tuy hình thức xấu xí nhưng lại là một tấm lòng nhân hậu, vị tha, độ lượng, giàu đức hi sinh
• Thấp thoáng ở người đàn bà ấy là bóng dáng những người vợ, người mẹ đảm đang, nhân hậu, bao dung và hi sinh đến quên mình.
• Người đàn bà ấy cũng rất tự trọng khi cảm thấy nhục nhã khi bị chồng đánh trước mặt con và người lạ mặt
• Bên trong vẻ cam chịu, nhẫn nhục ấy là tính cách can đảm, cứng cỏi và khát vọng hạnh phúc dù nhỏ nhoi nhưng thật cảm động