BÀI 4. HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CHÍNH CỦA TRÁI ĐẤT

Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 4.1, hãy:

- Cho biết tại sao trên Trái Đất trong cùng một thời điểm, nhiều nơi là ban ngày, trong khi nhiều nơi khác lại là ban đêm.

- Trình bày sự luân phiên ngày đêm trên Trái Đất. 

Giải rút gọn:

Sự luân phiên ngày đêm xảy ra do hai nguyên nhân chính: Trái đất quay quanh trục và ánh sáng mặt trời. Do đó nhiều nơi trên Trái đất sẽ là ban ngày trong cùng một thời điểm, trong khi nhiều nơi khác lại là ban đêm. Điều khác biệt về múi giờ và địa lý cũng có thể tạo ra sự chênh lệch về thời gian ban ngày và đêm giữa các khu vực trên Trái Đất.

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát hình 4.2, hãy:

- Khi ở Luân-đôn là 23 giờ ngày 31-12-2020 thì ở Hà Nội là mấy giờ và ngày nào.

- Đường chuyển ngày quốc tế đi qua khu vực giờ số mấy. Tại sao khi đi qua đường chuyển ngày thì phải tăng hoặc giảm một ngày? 

Giải rút gọn:

+ Hà Nội là 6 giờ ngày 1/1/2021.

+ Đi qua khu vực giờ số 12. 

+ Vì để tránh sự hỗn loạn về ngày tháng, trong cùng 1 nước lại có 2 ngày tháng.

Hệ quả chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 4.3, hãy cho biết:

- Nguyên nhân sinh ra các mùa.

- Thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa ở bán cầu Bắc theo dương lịch. 

Giải rút gọn:

Nguyên nhân: liên quan đến trục quay nghiêng và quỹ đạo của Trái Đất xung quanh Mặt Trời.

- Thời gian: 

• Mùa xuân: từ 21/3 (xuân phân) đến 22/6 

• Mùa hạ: từ 22/6 (hạ chí) đến 23/9 

• Mùa thu: từ 23/9 (thu phân) đến 22/12 

• Mùa đông: từ 22/12 (đông chí) đến 21/3 

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát hình 4.4, hãy:

- Lập bảng về độ dài ngày đêm trong ngày 22-6 và ngày 22-12 tại các vĩ độ khác nhau.

- Nhận xét về sự chênh lệch độ dài ngày đêm theo vĩ độ và giải thích. 

Giải rút gọn:

- Bảng về độ đài ngày đêm trong ngày 22-6 và ngày 22-12 tại các vĩ độ khác nhau:

Các vùng gần cực Bắc hoặc cực Nam: trong mùa hè, ngày có thể kéo dài suốt 24 giờ mà không có đêm. Trong khi đó, trong mùa đông, đêm có thể kéo dài suốt 24 giờ mà không có ngày.

Các vùng cận chuyển đạo: ngày và đêm có độ dài gần nhau quanh năm.

Các vùng trung tâm: Trong mùa hè, ngày có thể kéo dài hơn và đêm ngắn hơn. Trong mùa đông, ngày ngắn hơn và đêm kéo dài hơn.

=> phụ thuộc vào vị trí địa lý trên Trái đất và có sự thay đổi theo mùa.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Phân biệt giờ địa phương và giờ khu vực. 

Giải rút gọn:

Phân biệt:

Câu 2: Hãy cho biết thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa ở bán cầu Nam theo dương lịch.

Giải rút gọn:

Thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa ở bán cầu Nam theo dương lịch:

• Mùa xuân: từ 23/9 đến 22/12 

• Mùa hạ: từ 22/12 đến 21/3 

• Mùa thu: từ 21/3 đến 22/6 

• Mùa đông: từ 22/6 đến 23/9 

VẬN DỤNG

Câu 1: Vào ngày 22-12, ở nước ta độ dài ngày đêm sẽ như thế nào?

Giải rút gọn:

Ngày dài sẽ ngắn hơn và đêm dài sẽ dài hơn so với các ngày khác.