BÀI 4. KHÁCH QUAN VÀ CÔNG BẰNG

MỞ ĐẦU

Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và thực hiện yêu cầu

Em liên tưởng đến câu thành ngữ nào về khách quan, công bằng và nêu ý nghĩa của câu thành ngữ đó

Giải rút gọn:

- Em liên tưởng đến câu thành ngữ: Nói có sách, mách có chứng

- Câu thành ngữ có ý nghĩa: nói đúng sự thật, có chứng cứ rõ ràng và không bịa đặt, suy luận thiếu căn cứ.

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc các thông tin sau và thực hiện yêu cầu

- Em hãy xác định các biểu hiện của khách quan và ý nghĩa của những biểu hiện đó trong thông tin trên

- Nêu ví dụ thể hiện sự khách quan, thiếu khách quan trong cuộc sống, công việc và kết quả của mỗi hành động, việc làm đó

- Em hãy cho biết tác hại của những hành vi, việc làm thiếu khách quan

Giải rút gọn:

- Các biểu hiện của khách quan trong thông tin trên là: 

+ Các nhà báo trong mọi trường hợp đều phải khen cũng như chê với động cơ trong sáng, khách quan

+ Không viết báo với mục đích vụ lợi, cá nhân, ích kỉ

- Ý nghĩa của những biểu hiện đó là: sẽ giúp chúng ta nhìn nhận sự vật, hiện tượng đúng với bản chất vốn có của nó.

- Ví dụ thể hiện sự khách quan trong cuộc sống: nhìn nhận, đánh giá con người, sự việc một cách công bằng, khách quan sẽ giúp tạo cơ hội, động lực giúp con người nỗ lực hành động.

- Ví dụ thể hiện sự thiếu khách quan trong cuộc sống: đăng tải thông tin phiến diện, chưa được kiểm chứng lên mạng xã hội sẽ ảnh hưởng đến độ chính xác của thông tin, ảnh hưởng đến những người hoặc sự vật có liên quan

- Tác hại của những hành vi, việc làm thiếu khách quan là: dẫn đến những thiếu sót, sai lầm trong ứng xử, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ giữa con người với con người.

2. Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi

- Chi tiết nào trong câu chuyện thể hiện sự công bằng của Hoàng Thái hậu Từ Dũ?

- Theo em, công bằng được biểu hiện như thế nào trong cuộc sống?

- Ý nghĩa của công bằng là gì? Thiếu công bằng có tác hại như thế nào?

Giải rút gọn:

- Chi tiết trong câu chuyện thể hiện sự công bằng của Hoàng Thái hậu Từ Dũ là: không chiếu cố cho người trong dòng họ làm thị vệ bởi không có công lao gì thì không được ban chức tước, phải giữ kỉ cương của nước nhà

- Công bằng được biểu hiện trong cuộc sống qua: 

+ Không phân biệt đối xử giữa người với người

+ Trong các quan hệ pháp luật, đảm bảo được nguyên tắc như nhau với mọi đối tượng

+ Trong xã hội, đảm bảo điều kiện để mỗi người đều tiếp cận được với các chính sách an sinh, phúc lợi xã hội

- Ý nghĩa của công bằng là: 

+ Giúp con người có cơ hội được phát triển bình đẳng với nhau

+ Tạo nên mối quan hệ tốt đẹp, đoàn kết.

- Thiếu công bằng có thể dẫn đến mâu thuẫn, bất công, bất bình đẳng trong các mối quan hệ cá nhân và xã hội

3. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1:

Anh C tình cờ gặp lại anh K sau 10 năm tốt nghiệp Trung học phổ thông. Anh C hăng say kể cho bạn nghe về công việc và những thành tích của mình. Ke xong, anh C quay sang hỏi anh K: “Bạn có nhớ bạn N hồi đó nghịch nhất lớp mình không? Mình thấy rằng những người như bạn ấy thường rất khó để thành công”.”

Trường hợp 2:

Vợ chồng ông T có hai người con, con trai 9 tuổi và con gái 3 tuổi. Ông T yêu quý, chiều chuộng, thường xuyên mua quà cho con gái mà ít khi mua quà cho con trai và luôn yêu cầu con trai phải chăm sóc, nhường nhịn em gái.”

- Em có suy nghĩ gì về cách ứng xử của nhân vật trong các trường hợp trên?

- Em sẽ góp ý như thế nào với những biểu hiện thiếu khách quan, công bằng trong các trường hợp trên một cách phù hợp nhất?

- Theo em, làm thế nào để thể hiện được thái độ khách quan, công bằng trong cuộc sống hằng ngày?

Giải rút gọn:

- Cách ứng xử của anh C trong trường hợp 1 là chưa đúng khi đã phán xét bạn N một cách thiếu công bằng.

- Cách ứng xử của ông T trong trường hợp 2 là chưa đúng khi đã thiếu công bằng trong việc đối xử với con trai và con gái

- Em sẽ khuyên anh C không nên phán xét người khác khi chưa hiểu rõ về họ, điều đó sẽ gây tổn thương tới người khác.

- Em sẽ khuyên ông T nên đối xử công bằng với cả 2 người con vì dù là con trai hay con gái thì cũng xứng đáng nhận được sự công bằng.

- Để thể hiện được thái độ khách quan, công bằng trong cuộc sống hằng ngày, cần phải:

+ Rèn luyện thái độ đánh giá sự vật, hiện tượng khách quan, công bằng.

+ Không định kiến, thiên vị trong việc đánh giá bản thân và mọi người.

+ Phê phán các biểu hiện thiếu khách quan, công bằng

LUYỆN TẬP

Câu 1: Dựa vào hình ảnh dưới đây, em liên tưởng đến điều gì về khách quan, công bằng? Vì sao?

Giải rút gọn:

- Dựa vào hình ảnh trên, em liên tưởng đến về mỗi người đều có những góc nhìn, suy nghĩ khác nhau, do vậy phải có sự nhìn nhận khách quan, công bằng.

- Vì giống như số 6 khi nhìn ngược lại sẽ thành số 9, chỉ khi đặt mình vào vị trí của người khác thì ta mới có thể hiểu được họ

Câu 2: Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi

Tình huống 1:

Trong lúc chờ tính tiền tại siêu thị, khi mọi người đang xếp hàng thì anh B lại cố tình chen lấn để vượt lên đầu hàng và đề nghị chị thu ngân thanh toán trước cho mình. Thấy vậy, chị thu ngân và khách hàng không đồng ý, đề nghị anh B quay lại xếp hàng để chờ tới lượt. Tuy nhiên, anh B tỏ thái độ khó chịu, lớn tiếng với chị ấy cùng mọi người.”

Tình huống 2:

Trong cuộc họp nhân dân tại địa bàn dân cư, khi cán bộ đang triển khai về chính sách cấp bảo hiểm y tế miễn phí cho người thuộc diện hộ nghèo thì có những ý kiến xì xào, bàn tán. Bà V nói nhỏ với ông M rằng: “Như vậy là không công bằng. Đã là bảo hiểm y tế thì ai cũng phải đóng như nhau, không nên có sự phân biệt như vậy”.

- Em có nhận xét gì về lời nói, việc làm của nhân vật trong các tình huống trên?

- Theo em, anh B, bà V, ông M nên ứng xử như thế nào để đảm bảo sự công bằng?

Giải rút gọn:

- Trong tình huống 1, việc làm của anh B đã sai khi chen lấn, đòi thanh toán trước, khi được nhắc nhở thì anh lại lớn tiếng với chị thu ngân.

- Trong tình huống 2, lời nói của bà V chưa đúng khi cho rằng chính sách cấp bảo hiểm y tế miễn phí cho những người thuộc hộ nghèo là không công bằng

- Theo em, anh B không nên chen lấn để được thanh toán trước mà phải xếp hàng theo thứ tự.

- Theo em, bà V không nên có suy nghĩ ích kỉ như vậy còn ông M nên giải thích cho bà V rằng những người thuộc hộ nghèo nên nhận được sự trợ cấp miễn phí bảo hiểm y tế.

Câu 3: Em hãy quan sát hình ảnh sau và thực hiện yêu cầu

- Em hãy tìm hiểu và kể lại nội dung câu chuyện ngụ ngôn được thể hiện trong hình ảnh trên

- Em hãy tìm các biểu hiện thể hiện sự thiếu khách quan trong câu chuyện đó và rút ra bài học cho bản thân

Giải rút gọn:

- Đây là hình ảnh của câu chuyện ngụ ngôn “Thầy bói xem voi”, nội dung kể về một nhóm người mù chưa từng gặp voi bao giờ và họ đã tìm hiểu và hình dung ra con voi bằng cách chạm vào nó. Mỗi người mù cảm nhận thấy một bộ phận khác nhau của cơ thể voi, nhưng chỉ là một bộ phận riêng lẻ. Sau đó, họ mô tả con voi dựa trên kinh nghiệm hạn hẹp của họ và tất cả những mô tả đấy đều khác nhau. Cuối cùng, họ nghi ngờ rằng những người còn lại không trung thực và cãi nhau, đánh nhau.

- Biểu hiện thể hiện sự thiếu khách quan trong câu chuyện: cách xem voi của năm ông thầy bói là kì quặc, mắc sai lầm khi chỉ xem các bộ phận chứ không xem tổng thể con voi

- Từ đó, em rút ra bài học cho bản thân là cần nhìn nhận các sự vật, hiện tượng một cách tổng thể, bao quát và toàn diện.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy tìm ví dụ về sự khách quan, công bằng ở các lĩnh vực trong đời sống. Từ đó, xác định những việc làm phù hợp của bản thân để góp phần khuyến khích sự khách quan, công bằng

Giải rút gọn:

- Sự khách quan, công bằng ở các lĩnh vực trong đời sống: chính sách hỗ trợ người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn

- Những việc làm phù hợp của em để góp phần khuyến khích sự khách quan, công bằng là: 

+ Rèn luyện thái độ đánh giá sự vật, hiện tượng khách quan, công bằng.

+ Không định kiến, thiên vị trong việc đánh giá bản thân và mọi người.

+ Phê phán các biểu hiện thiếu khách quan, công bằng

Câu 2: Em hãy tìm và chia sẻ các hành vi của bản thân, bạn bè hoặc người thân chưa thể hiện sự khách quan, công bằng và đề xuất những cách khắc phục phù hợp

Giải rút gọn:

- Hành vi của người thân chưa thể hiện sự khách quan, công bằng: họ hàng có những định kiến giới, phân biệt đối xử giữa nam – nữ

- Những cách khắc phục phù hợp: giải thích, khuyên bảo họ về bình đẳng giới, ...