BÀI 1: THÀNH PHẦN CỦA NGUYÊN TỬ

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Nguyên tử gồm các loại hạt cơ bản nào? Các nhà khoa học đã phát hiện ra các loại hạt cơ bản đó như thế nào?

Giải rút gọn:

Nguyên tử gồm 3 hạt cơ bản là proton, neutron và electron. 

- Năm 1897, Thomson thí nghiệm phóng điện qua không khí loãng phát hiện ra chùm tia phát ra từ cực âm ⇒ Chùm các hạt electron.

- Năm 1918, E. Rutherford và các cộng sự dùng hạt α bắn phá nitrogen đã phát hiện ra hạt proton.

-  Năm 1932, J. Chadwick và cộng sự của Rutherford khi bắn phá beryllium bằng các hạt α đã phát hiện ra hạt neutron .

I. CÁC LOẠI HẠT CẤU TẠO NÊN NGUYÊN TỬ

Câu 1:  Nguyên tử chứa những hạt mang điện là

A. proton và α.                     B. proton và neutron.

C. proton và electron.           D. electron và neutron.

Giải rút gọn:

Câu đúng: C

Câu 2: Quan sát hình ảnh mô phỏng kết quả thí nghiệm bắn phá lá vàng thực hiện bởi Rutherford và nhận xét về đường đi của các hạt α.

Giải rút gọn:

Đa số hạt alpha bay xuyên qua lá vàng mỏng di chuyển không đổi hướng. Một số hạt alpha bị lệch hướng, chứng tỏ có va chạm trước khi bay ra khỏi lá vàng.

II. KÍCH THƯỚC VÀ KHỐI LƯỢNG CỦA NGUYÊN TỬ

Câu 3: Nếu phóng đại một nguyên tử vàng lên 1 tỉ (10⁹) lần thì kích thước của nó tương đương một quả bóng rổ (có đường kính 30 cm) và kích thước của hạt nhân tương đương một hạt cát (có đường kính 0,003 cm). Cho biết kích thước nguyên tử vàng lớn hơn so với hạt nhân bao nhiêu lần.

Giải rút gọn:

Kích thước nguyên tử vàng so với hạt nhân:

30/0,003 = 10000 lần.

Câu 4: Một loại nguyên tử nitrogen có 7 proton và 7 neutron trong hạt nhân. Dựa vào Bảng 1.1, hãy tính và so sánh:

a) Khối lượng hạt nhân với khối lượng nguyên tử.

b) Khối lượng hạt nhân với khối lượng vỏ nguyên tử.

Giải rút gọn:

Số electron: 7.

Khối lượng của hạt nhân là: (amu)

Khối lượng của nguyên tử là: (amu).

• Khối lượng của hạt nhân nhỏ hơn khối lượng của nguyên tử.

b)

Khối lượng vỏ nguyên tử là: (amu).

• Khối lượng hạt nhân lớn hơn rất nhiều so với khối lượng vỏ nguyên tử.

III. ĐIỆN TÍCH HẠT NHÂN VÀ SỐ KHỐI

Câu 5: Aluminium là kim loại phổ biến nhất trên vỏ Trái Đất. được sử dụng trong các ngành xây dựng, ngành điện hoặc sản xuất đồ gia dụng. Hạt nhân của nguyên tử aluminium có điện tích bằng +13 và số khối bằng 27. Tính số proton, số neutron và số electron có trong nguyên tử aluminium.

Giải rút gọn:

• Điện tích của hạt nhân là 13, số proton là 13 => số electron là 13.

• Số neutron là: 27 – 13 = 14.

• Vậy số proton là: 13, số neutron là: 14, số electron là: 13.