BÀI 51. SỰ PHÁT SINH VÀ PHÁT TRIỂN SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT CỦA BÀI HỌC

- Dựa vào sơ đồ, trình bày được khái quát sự phát triển của thế giới sinh vật trên Trái Đất; nguồn gốc xuất hiện của sinh vật nhân thực từ sinh vật nhân sơ; sự xuất hiện và sự đa dạng hóa của sinh vật đa bào.

- Dựa vào sơ đồ, trình bày được khái quát sự hình thành của loài người.

B. NHỮNG NỘI DUNG CẦN GHI NHỚ TRONG BÀI HỌC

I. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN VÀ PHÁT TRIỂN SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT

Quá trình phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất gồm giai đoạn phát sinh và phát triển.

1. Sự phát sinh sự sống trên Trái Đất theo quan điểm hiện tại

Sự phát sinh sự sống trên Trái Đất diễn ra qua hai giai đoạn: tiến hoá hoá học, tiến hoá tiền sinh học:

+ Tiến hoá hoá học tổng hợp các chất hữu cơ đơn giản từ các chất vô cơ theo phương thức hoá học; từ các chất hữu cơ đơn giản hình thành nên các phân tử hữu cơ phức tạp.

+ Tiến hoá tiền sinh học là quá trình hình thành mầm mống sự sống đầu tiên, gồm ba sự kiện chính: hình thành lớp màng kép, hình thành tế bào sơ khai, xuất hiện các phân tử có khả năng tự sao chép làm vật liệu di truyền.

2. Sự phát triển sự sống trên Trái Đất theo quan điểm hiện đại

- Sự hình thành sinh vật đa bào nhân thực: tế bào nhân sơ và đơn bào nhân thực  đa bào nhân thực.

- Nguyên nhân dẫn đến sự đa dạng, phong phú của sinh giới: Sự biến đổi mạnh mẽ của khí hậu đã dẫn đến những đợt tuyệt chủng hàng loạt các loài và sau đó là một giai đoạn tiến hoá, phát sinh các loài mới từ những sinh vật sống sót có các đặc điểm thích nghi.

II. SỰ PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI

- Các giai đoạn chính của quá trình phát sinh loài người: 

người tối cổ → người cận đại → người hiện đại.

- Đặc điểm của các dạng người:

+ Người tối cổ: đi bằng hai chân, thân hơi khom về phía trước; biết sử dụng cành cây, hòn đá, mảnh xương thú để tự vệ và tấn công.

+ Người cổ đại (người khéo léo): đi thẳng, biết chế tạo và sử dụng công cụ bằng đá. Đời sống dựa vào săn bắt một số động vật nhỏ; thu hái quả, hạt, củ, lá cây làm thức ăn.

+ Người cổ đại (người đứng thẳng): đi thẳng, nhanh nhẹn; sống theo tổ chức xã hội, chưa có nghi thức tôn giáo.

+ Người hiện đại (người tinh khôn): hình thái và bộ xương giống người hiện nay; biết chế tạo và sử dụng nhiều công cụ tinh xảo bằng đá, xương, sừng; sống thành bộ lạc, có nền văn hóa phức tạp, có mầm mống mĩ thuật và tôn giáo.