BÀI 3. THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG KĨ THUẬT, CÔNG NGHỆ TẠI VIỆT NAM

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Trình bày được khái niệm về thị trường lao động, các yếu tố ảnh hưởng tới thị trường lao động, vai trò của thị trường lao động trong việc định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

- Mô tả được những vấn đề cơ bản của thị trường lao động Việt Nam hiện nay.

- Tìm kiếm được các thông tin về thị trường lao động trong lĩnh vực kĩ thuật và công nghệ.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

I. THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG

1. Khái niệm

Thị trường lao động là nơi diễn ra sự trao đổi hàng hóa “sức lao động” giữa người lao động và người sử dụng lao động thông qua các hoạt động tuyển dụng, thỏa thuận về tiền lương và các điều kiện ràng buộc khác.

2. Các yếu tố ảnh hưởng tới thị trường lao động

a. Sự tiến bố của khoa học kĩ thuật và công nghệ

• Đòi hỏi người lao động phải được đào tạo chuyên môn đạt trình độ nhất định

• Có khả năng lao động sáng tạo

• Thích ứng với sự đổi mới kĩ thuật, công nghệ

• Có tác phong lao động nghiêm túc

b. Chuyển dịch cơ cấu: Sự phát triển của văn hóa, xã hội khiến cho thị trường lao động có sự chuyển dịch cơ cấu theo hướng tăng tỉ lệ người lao động trong lĩnh vực công nghiệp; giảm tỉ lệ người lao động trong lĩnh vực nông nghiệp.

c. Nhu cầu lao động: là số lượng lao động mà người sử dụng lao động có thể tuyển dụng

d. Nguồn cung lao động: là số lượng người trong độ tuổi lao động có thể và sẵn sàng tham gia lao động trong các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức… với các mức tiền lương khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định.

3. Vai trò của thị trường lao động trong việc định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

Thị trường lao động có vai trò quan trong trong việc định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật công nghệ: 

• Giúp người học định hướng lựa chọn ngành nghề, trình độ đào tạo phù hợp với năng lực, sở thích, điều kiện của cá nhân, qua đó làm tăng cơ hội có việc làm trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

• Giáo dục cơ sở đào tạo định hướng và phát triển chương trình đào tạo các ngành nghề nhằm tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

• Giúp người lao động có cơ hội được tuyển dụng vào vị trí việc làm phù hợp với năng lực, sở thích, nguyện vọng và giúp người sử dụng lao động tuyển dụng được người lao động phù hợp. 

II. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM

1. Xu hướng cung lớn hơn cầu

Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật và công nghệ dẫn tới sự ra đời của máy móc, thiết bị sản xuất hiện đại, sản xuất thông minh làm cho nhu cầu tuyển dụng lao động giảm.

→ Quan hệ cung cầu về lao động có sự biến động theo hướng cung lớn hơn cầu.

2. Xu hướng tuyển dụng người lao động được đào tạo, có kinh nghiệm

Để tăng hiệu quả hoạt động, tăng năng lực cạnh tranh các cơ sở sản xuất, kinh doanh còn có xu hướng tuyển dụng người lao động được đào tạo, có kinh nghiệm

→ Nhờ vậy, tăng năng xuất, sản lượng… giảm chi phí đào tạo, bồi dưỡng của doanh nghiệp.

3. Chất lượng lao động còn thấp, phân bổ nguồn lao động không đồng đều. 

• Chất lượng nguồn lao động của Việt Nam vẫn còn một số hạn chế như tỉ lệ lao động đã qua đào tạo nghề còn thấp, năng lực chuyên môn chưa cao…

• Phân bổ nguồn lao động ở Việt Nam chưa đồng đều do vị trí địa lí, điều kiện sinh hoạt, điều kiện giáo dục…giữa thành thị, nông thôn khác nhau.

III. TÌM KIẾM THÔNG TIN VỀ THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG TRONG LĨNH VỰC KĨ THUẬT, CÔNG NGHỆ.

Quá trình tìm kiếm thông tin về thị trường lao động trong lĩnh vực kĩ thuật và công nghệ có thể thực hiện qua các bước sau:

• Bước 1: Xác định mục tiêu tìm kiếm

• Bước 2: Xác định nguồn thông tin để tìm kiếm

• Bước 3: Xác định công cụ tìm kiếm

• Bước 4: Tiến hành tìm kiếm thông tin