A. HỌC THEO SGK

I. PHẢN XẠ ÂM - TIẾNG VANG

C1. Em đã từng nghe được tiếng vang ở: vùng có núi Em nghe được tiếng vang đó vì : ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến núi rồi dội trở lại đến tai ta.

Hoặc:

- Em đã từng nghe được tiếng vang ở: trong phòng rộng. Em nghe được tiếng vang đó vì: ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến tường phòng rồi dội trở lại đến tai ta.

C2. Trong phòng kín ta thường nghe thấy âm to hơn so với khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời, vì: ở ngoài trời ta chỉ nghe được âm đó phát ra, còn ở trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ ừ tường cùng một lúc nên nghe to hơn.

C3. Vì âm phát ra từ nguồn âm đi quảng đường S (bằng khoảng cách từ người đến tường) đến tường, rồi sau đó bị tường phản xạ và truyền âm phản xạ về tai người, âm phản xạ đi thêm quảng đường S về tai người. Như vậy âm đã đi một đường S₁ = 2S rồi mới về tai người.

Để tạo tiếng vang thì âm dội lại phải đến tai phải chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng thời gian ít nhất là $\frac{1}{15}$ giây.

Quảng đường truyền đi và truyền về trong $\frac{1}{15}$ giây là:

S₁ = v.t = 340.$\frac{1}{15}$ = 22,67

Vì S₁ = 2.S nên khoảng cách ngắn nhất giữa người nói và bức tường để nghe rõ được tiếng vang là:

d = S = $\frac{S1}{2} = \frac{22,67}{2}$ = 11,33

Kết luận:

Có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách với âm phát ra một khoảng ít nhất là $\frac{1}{15}$ giây.

II. VẬT PHẢN XẠ ÂM TỐT VÀ PHẢN XẠ ÂM KÉM.

C4. Vật phản xạ âm tốt là: mặt gương, mặt đá hoa, tấm kim loại, tường gạch.

Vật phản xạ âm kém là: miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao xu xốp.

III. VẬN DỤNG

C5. Trong nhiều phòng hòa nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang.

Giải thích: Làm tường sần sùi, treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang. Âm nghe được rõ hơn.

C6. Khi muốn nghe rõ hơn, người ta thường đặt bàn tay khum lại, sát vào vành tai (hình 14.3), đồng thời hướng tai về phía nguồn âm.

Giải thích: Mỗi khi khó nghe, người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn.

C7. - Vận tốc 1500 m/s có nghĩa là trong một giây siêu âm truyền đi được 1500 m

- Ta có quãng đường siêu âm đi và về trong nước trong 1 giây là S = 1500 m.

Âm truyền từ tàu đến đáy biển trong 1/2 = 0,5s.

Vậy độ sâu của biển là:

h = 1500 m/s. 0,5s = 750 m

C8. Hiện tượng phản xạ âm được ứng dụng trong những trường hợp sau:

b) xác định độ sâu của biển.

Trường hợp a, d là dùng để khử sự phản xạ âm hoặc thay đổi hướng âm truyền chứ không có ứng dụng gì sử dụng trực tiếp âm phản xạ. Trường hợp c không liên quan đến phản xạ âm.

Ghi nhớ:

- Âm gặp mặt chắn đều bị phản xạ nhiều hay ít.

- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây.

- Các vật mềm có bề mặt gồ ghề phản xạ âm kém (hấp thụ âm tốt).

- Các vật cứng có bề mặt nhẵn phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém).