MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Trả lời:

• Cần cù bù thông minh

• Có chí thì nên​

• Hữu chí cánh thành​

• Một phút nghĩ hay hơn cả ngày quần quật

• Muốn ăn thì phải chăm làm/ Một hạt thóc vàng, chín hạt mồ hôi.

KHÁM PHÁ

Câu 1: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

a) Em hãy cho biết sự cần cù, sáng tạo trong lao động được thể hiện như thế nào trong từng thông tin trên.

b) Em hãy kể thêm những biểu hiện khác của sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Trả lời:

a)  Sự cần cù, sáng tạo trong lao động được thể hiện:

• Thông tin 1: Luôn hăng say học tập và làm việc -> sáng chế được nhiều loại vũ khí. Tận dụng phương tiện hiện có để góp phần giữ nước và dựng nước.

• Thông tin 2: Bác luôn học hỏi từ người xung quanh. Bằng lòng quyết tâm Bác tìm ra nhiều phương pháp học thông minh và sáng tạo. Bác không xấu hổ và tự ti, luôn sẵn sàng học hỏi.

b) Biểu hiện cần cù trong lao động:

• Chăm chỉ, luôn nỗ lực vươn lên khỏi hoàn cảnh.

• Tích cực trau dồi bản thân để ngày càng hoàn thiện.

- Biểu hiện sáng tạo trong lao động:

• Luôn suy nghĩ, cải tiến và tìm cái mới

• Giải quyết mọi thứ tối ưu để nâng cao chất lượng, hiệu quả.

Câu 2: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

a) Em hãy cho biết những việc làm nào của Giáo sư Đặng Văn Ngữ thể hiện sự cần cù, sáng tạo. Những việc làm đó mang lại kết quả gì?

b) Theo em, cần cù, sáng tạo trong lao động có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

a) Những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo:

• Luôn hăng say học tập và làm việc

• Kháng chiến chống Pháp, ông nghiên cứu và sản xuất thành công thuốc kháng sinh, nước lọc từ giống nấm đem từ Nhật về.

=> Kết quả: Thuốc kháng sinh chữa lành vết thương cho chiến sĩ và đồng bào -> kháng chiến chống Pháp thắng lợi.

b) Ý nghĩa: 

• Giúp con người hoàn thiện và phát triển phẩm chất, năng lực để nâng cao hiệu quả lao động, xây dựng đất nước.

• Nhận được sự yêu quý và tôn trọng của người xung quanh.

Câu 3: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

      Trường hợp 1. An có thành tích học tập tốt. Khi giải quyết những bài tập, những vấn đề giáo viên đặt ra, An luôn đặt câu hỏi “tại sao?”, “làm thế nào?” và trao đổi cùng thầy cô, bạn bè hoặc tìm thêm thông tin từ sách, báo, tạp chí, Internet,... để tìm cách giải quyết.

      Trường hợp 2. Cuối tuần, thấy bố dọn dẹp, sắp xếp các chậu cây cảnh, Minh liền lấy mấy chai nhựa không dùng nữa trong bếp để làm những chậu hoa nhỏ, xinh xắn trang trí trong sân vườn.

a) Theo em, bạn An đã thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập như thể nào?

b) Em hãy cho biết, bạn Minh đã thể hiện sự sáng tạo trong lao động như thế nào. Hãy kể thêm những cách sáng tạo trong lao động khác mà em biết.

Trả lời:

a) Bạn An đã thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập bằng việc luôn chủ động để tìm cách giải quyết các bài tập hay vấn đề giáo viên đưa ra.

b) Bạn Minh đã thể hiện sự sáng tạo trong lao động bằng việc tái chế chai nhựa không sử dụng thành những chậu hoa nhỏ, xinh xắn trong vườn.

Một số cách sáng tạo trong lao động:

• Dùng sơ đồ tư duy để tóm tắt nội dung bài học.

• Tái chế bìa carton thành hộp đựng đồ dùng học tập.

• Ủ phân xanh từ rác thải nhà bếp.

• Tận dụng vỏ chanh, bưởi…để ủ làm enzim tẩy rửa.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Trong những việc làm dưới đây, việc làm nào thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập, lao động? Vì sao?

A. Làm đề cương ôn tập các môn học bằng sơ đồ tư duy.

B. Vẽ tự do trên tường đường phố.

C. Lập bảng kế hoạch thực hiện việc nhà trong một tháng.

D. Học tiếng Anh qua các bài hát.

E. Trao đổi kinh nghiệm học tập với các bạn trong lớp.

G. Tìm nhiều cách khác nhau để giải quyết một vấn đề giáo viên đưa ra.

H. Sử dụng túi vải thay túi ni-lông khi đi mua hàng.

Trả lời:

- Những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập, lao động: A, C, D, E, G, H.

- Giải thích: Những việc làm này đã thể hiện được:

• Thái độ và quyết tâm nỗ lực vươn lên, không ngại khó khăn.

• Suy nghĩ để tìm ra cái mới, tìm cách giải quyết tối ưu để nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.

Câu 2: Trong giờ làm việc nhóm, bạn A nói riêng với bạn B: “Nhóm mình có bạn H học giỏi nên chúng mình không cần suy nghĩ hay làm gì đâu, vì đã có bạn H làm hết rồi".

a) Theo em, lời nói của bạn A như vậy có đúng không? Vì sao?

b) Nếu em là bạn B, em sẽ nói gì với A?

Trả lời:

a) A nói chưa đúng: Lời nói hành động thể hiện sự lười biếng, ỷ lại, thiếu tích cực và tự giác.

b) B giải thích: Không nên ỷ lại vào H, nhiệm vụ học tập là của cả nhóm, thay vì ỷ lại cho một người chúng ta nên tích cực trao đổi, đưa ra ý kiến để hoàn thành nhiệm vụ.

Câu 3: Thấy khách đến cửa hàng bánh của mình ngày càng giảm, anh T đã nghĩ ra nhiều cách để thu hút khách như: bổ sung thêm nhiều vị mới, thiết kế lại nhãn dán, giảm giá, tích điểm đổi quà,...

Em nhận xét thế nào về việc làm của anh T? Hãy kể thêm những việc làm thể hiện sự sáng tạo trong lao động mà em biết.

Trả lời:

- Nhận xét: anh T rất cần cù và sáng tạo -> Doanh thu cửa hàng tốt hơn.

- Những việc làm thể hiện sự sáng tạo trong lao động: 

• Sáng tạo các giải pháp phù hợp với nhu cầu của công việc

• Đề xuất các ý tưởng để giải quyết vấn đề

• Đưa ra các cải tiến để cải thiện thời gian và chi phí

• Thiết kế các giải pháp để giải quyết các vấn đề phức tạp…

Câu 4: Ca dao Việt Nam có câu:

“Đời người có một gang tay

Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang”.

Em hãy cùng bạn thảo luận và chia sẻ về ý nghĩa của câu ca dao trên.

Trả lời:

Câu ca dao khuyên mọi người hãy chăm chỉ, cần cù trong lao động và học tập, không nên lười nhác, lãng phí thời gian.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm những bài báo, hình ảnh, tư liệu về những tấm gương cần cù, sáng tạo trong lao động để xây dựng thành tập san trưng bày tại lớp.

Trả lời:

Câu 2: Em hãy chia sẻ một việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động của em với bạn bè, thầy cô trong lớp.

Trả lời:

• Thể hiện sự cần cù:

• Chăm chỉ làm bài tập về nhà và học bài trước khi đến lớp;

• Khi gặp bài khó sẽ không nản mà tìm cách làm bài;

• Giúp đỡ bố mẹ công việc nhà;

• Công việc nhóm hoặc lớp thì luôn chủ động làm;

• Thể hiện sự sáng tạo: 

• Ủ rau quả thừa làm phân sinh học.

• Sử dụng vỏ can nước xả vải để làm bình tưới cho cây.