_{BÀI 10. TRIỀU TRẦN VÀ KHÁNG CHIẾN CHỐNG MÔNG - NGUYÊN}

Khởi động: Kể tên một số nhân vật lịch sử tiêu biểu dưới Triều Trần mà em biết.

Giải nhanh:

Nhân vật lịch sử: Trần Nhân Tông, Trần Quốc Toản, Trần Quốc Tuấn, Trần Khánh Dư,...

1. TRIỀU TRẦN VÀ CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 2, 3, em hãy:

- Trình bày một số nét chính về công cuộc xây dựng đất nước dưới Triều Trần

- Kể lại câu chuyện về một nhân vật Triều Trần mà em có ấn tượng

Giải nhanh:

- Triều Trần:

+ Xây dựng, củng cố chính quyền, phát triển kinh tế (đắp đê, sản xuất).

+ Giáo dục phát triển: Thi cử, nhân tài.

- Chu Văn An:

+ Cương trực, học thức uyên thâm, thanh liêm.

+ Dạy học trò đỗ đạt cao, giúp nước.

+ Giữ chức Tư nghiệp Quốc Tử Giám, dạy con vua.

+ Dâng sớ chém nịnh thần, từ quan về quê dạy học.

2. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 4, 5, em hãy:

- Kể tên những chiến thắng và nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên

- Kể lại chiến thắng của quân dân nhà Trần trên sông Bạch Đằng. Qua đó, cho biết Trần Quốc Tuấn đã sử dụng kế sách nào đánh bại quân Nguyên.

Giải nhanh:

- Chiến thắng Bạch Đằng (1288):

+ Đánh chìm thuyền lương địch, giặc lâm nguy.

+ Mai phục cọc ngầm, tiêu diệt giặc khi rút lui.

+ Kế sách Trần Quốc Tuấn: đóng cọc chặn đường.

- Nhân vật tiêu biểu: Phạm Ngũ Lão, Trần Quốc Toản, Trần Quốc Tuấn.

3. LUYỆN TẬP

Câu 1: Hoàn thành bảng thông tin về một số thành tựu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước dưới Triều Trần theo mẫu dưới đây vào vở:

Giải nhanh:

Câu 2: Nêu những điều em đã học được từ một nhân vật lịch sử dưới Triều Trần

Giải nhanh:

Trần Quốc Toản: Tinh thần quả cảm, chí khí chống giặc, sẵn sàng hy sinh vì độc lập Tổ quốc.

4. VẬN DỤNG

Sưu tầm và giới thiệu về một nhân vật lịch sử dưới Triều Trần (gợi ý: Nguyễn Hiền, Mạc Đĩnh Chi, Yết Kiêu, Dã Tượng,...)

Giải nhanh:

Giới thiệu về nhân vật lịch sử: Nguyễn Hiền

-  Nguyễn Hiền là người làng Nam Định, xuất thân từ một gia đình bình thường, mồ côi cha từ nhỏ

- Ngay từ lúc nhỏ ông đã rất thông minh, được mệnh danh là "thần đồng". Năm 1247, vua Trần mở khoa thi ở kinh đô, ông thi đỗ, trở thành trạng nguyên trẻ nhất trong lịch sử khoa cử Việt Nam khi chỉ mới 12 tuổi

- Những năm làm quan trong triều, Nguyễn Hiền có nhiều kế sách hay để phò tá vua giúp nước. Khi nước ta bị giặc Chiêm Thành xâm lược, Nguyễn Hiền được giao trách nhiệm đánh giặc giữ nước và giành chiến thắng

- Về nông nghiệp, ông cho đắp đê ngăn lũ lụt ở sông Hồng, phát triển sản xuất mùa màng cho nông dân no ấm. Về quân sự, ông mở mang võ đường để rèn quân luyện sĩ, tăng cường sức mạnh quốc phòng 

- Trạng nguyên Nguyễn Hiền đã làm rạng danh thế hệ trẻ của Việt Nam, xứng danh là một tấm gương sáng về năng lực tự học thành tài, về đức độ và lòng yêu nước thương dân.