BÀI 4: KHÍ HẬU VIỆT NAM

MỞ ĐẦU

Khí hậu Việt Nam mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa và có sự phân hóa đa dạng. Các tính chất đó được biểu hiện như thế nào? Hãy liên hệ với khí hậu ở địa phương em.

Giải nhanh:

- Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới và nhiệt đới gió mùa, nắng nhiều, lượng mưa dồi dào và độ ẩm cao. 

- Nhiệt độ trung bình năm từ 22 - 27^oC, rất thích hợp với khách du lịch.

- Khí hậu Việt Nam có hai mùa rõ rệt, mùa khô rét (từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau), mùa mưa nóng (từ tháng 5 đến tháng 10), nhiệt độ thay đổi theo mùa rõ rệt 

1. KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

a) Tính chất nhiệt đới

Nhiệm vụ 1:

CH: Dựa vào thông tin mục a, bảng 4.1, hãy trình bày tính chất nhiệt đới của khí hậu Việt Nam.

Giải nhanh:

- Nhiệt độ trung bình năm trên cả nước đều trên 20⁰C

- Tổng lượng bức xạ nhận được lớn, cán cân bức xạ quanh năm dương 

- Số giờ nắng từ 1400 – 3000h/năm.

b) Tính chất ẩm

Nhiệm vụ 2:

CH: Dựa vào thông tin mục b và bảng 4.2, hãy nêu tính chất ẩm của khí hậu nước ta.

Giải nhanh:

• Lượng mưa trung bình năm lớn: từ 1500 – 2000 mm/năm.
• Độ ẩm không khí > 80%. 

c) Tính chất gió mùa

Nhiệm vụ 3:

CH: Dựa vào thông tin mục c và hình 4.1, hãy trình bày đặc điểm gió mùa của khí hậu Việt Nam.

Giải nhanh:

- Gió mùa đông (tháng 11- tháng 4 năm sau): lạnh, khô. Miền Bắc chịu ảnh hưởng của khối khí lạnh từ phía Bắc. Từ phía nam dãy Bạch Mã trở vào, Tín phong bán cầu Bắc có hướng đông bắc chiếm ưu thế.

- Gió mùa hạ (từ tháng 5 - tháng 10): nóng, ẩm, chủ yếu có hướng tây nam.

2. SỰ PHÂN HÓA ĐA DẠNG CỦA KHÍ HẬU VIỆT NAM

Nhiệm vụ 4: Dựa vào thông tin mục 2 và hình 4.2, hãy:

CH: Trình bày sự phân hóa khí hậu (nhiệt độ, lượng mưa) ở hai trạm khí tượng: Lào Cai, Sa Pa.

Giải nhanh:

• Trạm khí lượng Lào Cai:

- Nhiệt độ trung bình: 22^oC /năm

- Lượng mưa trung bình: 1765mm/năm

• Trạm khí tượng Sa Pa:

- Nhiệt độ trung bình: 15,5^oC /năm

- Lượng mưa trung bình: 2674mm/năm

=> Nhận xét: Khí hậu có sự phân hóa theo độ cao. Ở độ cao 104m: nhiệt độ trung bình năm cao hơn và lượng mưa trung bình thấp hơn ở độ cao 1583 m

CH: Chứng minh sự phân hóa đa dạng của khí hậu Việt Nam.

Giải nhanh:

• Theo chiều Bắc - Nam:

- Miền khí hậu phía Bắc: có mùa đông lạnh, tương đối ít mưa, nửa cuối mùa đông ẩm ướt, mùa hè nóng và mưa nhiều.

- Miền khí hậu phía Nam: nhiệt độ quanh năm cao, mùa mưa và mùa khô tương phản sâu sắc.

LUYỆN TẬP

CH: Dựa vào bảng 4.1, hãy nhận xét sự khác nhau về chế độ nhiệt (nhiệt độ trung bình năm; nhiệt độ trung bình tháng nóng nhất, lạnh nhất; biên độ nhiệt độ năm) giữa Lạng Sơn và Cà Mau.

Giải nhanh:

* Nhận xét: Lạng Sơn có nhiệt độ trung bình năm thấp hơn Cà Mau. Biên độ nhiệt trong năm ở Lạng Sơn cao hơn ở Cà Mau rất nhiều.

VẬN DỤNG

CH: Tìm hiểu và cho biết đặc điểm khí hậu ở địa phương em.

Giải nhanh:

Vùng Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH)

• Khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm, nhiệt độ trung bình năm 22,5- 23,5 ^oC;
• Lượng mưa trung bình năm 1400 - 2000mm (lượng mưa lớn trên thế giới). Lượng mưa biến đổi qua nhiều năm không lớn, năm mưa nhiều gấp 2- 3 lần năm mưa ít. 
• Trong năm thường chia thành 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông. Mùa hạ nóng, ẩm, mưa nhiều, thường có bão. Mùa đông lạnh, khô, mưa ít.