BÀI 18. VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

MỞ ĐẦU

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng có thiên nhiên đa dạng với nhiều ưu thế, đang được khai thác và cải tạo. Vậy điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên của vùng có những thế mạnh và hạn chế gì? Sự phát triển, phân bố các ngành kinh tế ra sao? Vùng kinh tế trọng điểm vùng Đồng bằng sông Cửu Long có đặc điểm gì nổi bật?

Giải nhanh:

1. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên của vùng:

- Thế mạnh:

+ Địa hình, đất.

+ Khí hậu mang tính chất cận xích đạo 

+ Nguồn nước.

+ Khoáng sản 

+ Rừng

- Hạn chế: diện tích đất phèn, đất mặn lớn; tác động của biến đổi khí hậu, ...

1. Sự phát triển, phân bố các ngành kinh tế

- Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng phát triển bền vững. 

- Công nghiệp, dịch vụ ngày càng chiếm tỉ trọng cao 

1. Đặc điểm nổi bật Vùng kinh tế trọng điểm

- Đây là vùng có nhiều lợi thế trong sản xuất, chế biến và xuất khẩu nông sản, thuỷ sản của nước ta.

VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 18.1, hãy:

- Trình bày đặc điểm vị trí địa lí của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

- Trình bày đặc điểm phạm vi lãnh thổ của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải nhanh:

- Vị trí địa lí: Vùng nằm ở phía nam nước ta, ba mặt giáp biển, giáp với Đông Nam Bộ và nước láng giềng Cam-pu-chia.

- Phạm vi lãnh thổ của vùng bao gồm thành phố Cần Thơ và các tỉnh 

ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 18.1, hãy phân tích thể mạnh và hạn chế về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải nhanh:

- Thế mạnh:

+ Địa hình, đất: bồi tụ bởi phù sa của hệ thống sông Mê Công và phù sa biển. 

+ Khí hậu mang tính chất cận xích đạo 

+ Nguồn nước: Vùng có mạng lưới sông ngòi, kênh rạch chằng chịt..

+ Khoáng sản có giá trị lớn của vùng là dầu mỏ ở thềm lục địa 

+ Rừng: Hệ sinh thái chủ yếu là rừng tràm và rừng ngập mặn. 

- Hạn chế: diện tích đất phèn, đất mặn lớn; tác động của biến đổi khí hậu...

ĐẶC ĐIỂM DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

Câu hỏi: Dựa vào thông tin, hãy phân tích đặc điểm dân cư của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải nhanh:

- Về cơ cấu dân số, số người trong nhóm từ 15 đến 64 tuổi chiếm tỉ lệ cao; tỉ số giới tính của vùng là 98,5 nam/100 nữ 

- Mật độ dân số của vùng ở mức cao, cao hơn mức trung bình cả nước. Dân cư tập trung đông ở ven sông Tiền, sông Hậu, nơi có đất đai màu mỡ.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin, hãy phân tích một số vấn đề xã hội của vùng Đồng bằng sông Cru Long.

Giải nhanh:

- Dân tộc: Kinh, Chăm, Khơ-me, Hoa,... tạo nên nền văn hoá đa dạng

- Thu nhập bình quân đầu người, tỉ lệ biết chữ và chỉ số HDI của vùng đều tăng. 

SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÁC NGÀNH KINH TẾ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 18.2, hãy trình bày đặc điểm phát triển, phân bố ngành nông nghiệp và thuỷ sản của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải nhanh:

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng trọng điểm sản xuất lương thực, thực phẩm ở nước ta. Thuỷ sản phát triển mạnh, đứng đầu cả nước về nuôi trồng và khai thác. 

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 18.2, hãy trình bày đặc điểm phát triển, phân bổ ngành dịch vụ của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải nhanh:

Dịch vụ là ngành kinh tế có đóng góp lớn đối với kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long. Thương mại, du lịch là những ngành dịch vụ được ưu tiên phát triển mạnh.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 18.2, hãy trình bày đặc điểm phát triển, phân bố ngành công nghiệp của vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Giải nhanh:

- Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều tiềm năng phát triển công nghiệp. 

- Cơ cấu công nghiệp đa dạng với nhiều ngành thế mạnh và đang được chuyển dịch theo hướng phát triển công nghiệp xanh. 

VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Câu hỏi: Dựa vào thông tin, hãy trình bày những đặc điểm khái quát về vùng kinh tế trọng điểm vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải nhanh:

- Phạm vi lãnh thổ gồm thành phố Cần Thơ và An Giang, Kiên Giang, Cà Mau. 

- Đây là vùng có nhiều lợi thế trong sản xuất, chế biến và xuất khẩu nông sản, thuỷ sản của nước ta.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao Đồng bằng sông Cửu Long là vùng sản xuất lúa gạo lớn nhất ở nước ta?

Giải nhanh:

- Đất phù sa chiếm diện tích rộng hình thành vùng lúa chuyên canh quy mô lớn.

- Khí hậu thể hiện tính chất cận xích đạo

- Mạng lưới sông ngòi chằng chịt mang nuớc đến khắp ncá trong đồng bằng.

Câu 2: Thu thập thông tin và giới thiệu về một địa điểm du lịch ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long (tên, địa chỉ, đặc điểm đặc trưng....).

Giải nhanh:

Rừng tràm Trà Sư - An Giang:

- Địa chỉ: Tỉnh lộ 948, xã Văn Giáo, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang

- Đặc điểm đặc trưng: Rừng tràm rộng lớn