BÀI 10. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LAO ĐỘNG CỦA CÔNG DÂN

1. Khoanh tròn vào chữ cái trước phương án em chọn.

a/ Công dân có quyền nào dưới đây? 

A. Tự do sử dụng sức lao động để làm bất cứ công việc gì mình thích. B. Học nghề, tìm kiếm việc làm theo quy định của pháp luật. 

C. Tự do thuê mướn bất kì ai. 

D. Yêu cầu người khác làm việc theo ý muốn của mình. 

b/ Người lao động không có quyền nào dưới đây? 

A. Được đóng bảo hiểm xã hội và hưởng các chế độ theo quy định của pháp luật. 

B. Được nghỉ theo chế độ. 

C. Từ chối làm việc nếu có nguy cơ rõ ràng đe doạ trực tiếp đến tính mạng, súc hoẻ trong quá trình thực hiện công việc. 

D. Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không cần thông báo trước.

c/ Người lao động không phải thực hiện nghĩa vụ nào dưới đây? 

A. Tuân theo nội quy lao động. 

B. Thực hiện tất cả yêu cầu của người sử dụng lao động. 

C. Thực hiện hợp đồng lao động. 

D. Thực hiện quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động. 

d/ Người sử dụng lao động không có quyền nào dưới đây? 

A. Điều hành lao động. 

B. Xử lí vi phạm kỷ luật lao động. 

C. Tự do sai khiến người lao động làm việc. 

D. Quản lí, giám sát lao động

Giải nhanh:

a. B b. D c. B d. C

2. Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Lao động là một trong những nhân tố quyết định sự tồn tại và phát triển của nhân loại. 

b) Lao động chỉ tạo ra những giá trị vật chất cho đời sống con người. 

c) Hoạt động lao động chỉ có ý nghĩa khi tạo ra những đóng góp to lớn cho xã hội. 

d) Lao động giúp con người phát triển các mối quan hệ tích cực, tránh những thói hư tật xấu.

Giải nhanh:

a) Em đồng tình vì lao động giúp con người tiến hoá, phát triển

b) Em không đồng tình vì ngoài các giá trị vật chất, hoạt động lao động còn tạo ra các giá trị về tinh thần cho đời sống con người

c) Em không đồng tình vì tất cả các hoạt động lao động đều mang lại ý nghĩa

d) Em đồng tình vì lao động giúp con người giảm thiểu thời gian nhàn rỗi vô ích

3. Theo em, những hành vi nào dưới đây thực hiện đúng hay vi phạm quy định của pháp luật về lao động? Vì sao?

a) Thuê trẻ em 13 tuổi chở bình ga giao cho khách hàng. 

b) Đuổi việc nhân viên mà không thông báo trước. 

c) Từ chối không nhận trẻ em vào làm việc tại xưởng hóa chất. 

d) Thưởng tiền cho nhân viên vì hoàn thành xuất sắc công việc. 

e) Tự ý giảm tiền lương của người lao động

Giải nhanh:

1. Hành vi vi phạm quy định của pháp luật vì công việc chở bình ga là công việc nguy hiểm, không phù hợp với trẻ em 13 tuổi. 
2. Hành vi vi phạm quy định của pháp luật
3. Hành vi thực hiện đúng quy định vì xưởng hoá chất là môi trường lao động nguy hiểm, không phù hợp với trẻ em.
4. Hành vi thực hiện đúng quy định pháp luật về lao động, vì Bộ luật Lao động năm 2019 quy định người sử dụng lao động có quyền khen thưởng nhân viên. 
5. Hành vi vi phạm quy định của pháp luật về lao động vì Bộ luật Lao động quy định người sử dụng lao động có nghĩa vụ thực hiện các thoả thuận trong hợp đồng lao động, trong đó có thoả thuận về tiền lương. 

4. Xử lí tình huống:

a) Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên anh K (15 tuổi) muốn đi tìm việc làm thêm trong dịp hè để kiếm tiền phụ giúp bố mẹ. Anh không biết mình có thể làm được việc gì và kiếm được việc làm từ đâu cho phù hợp. 

Câu hỏi: Nếu là bạn của anh K, em sẽ khuyên anh như thế nào? 

b) Chủ nhật, N sang nhà H trả sách thì thấy H đang giận dỗi mẹ. Sau khi hỏi thăm, N mới biết H có thái độ như vậy là vì mẹ yêu cầu phải lau nhà xong mới được đi chơi. H rất ấm ức và cho rằng mình còn nhỏ nên không phải làm việc nhà. 

Câu hỏi: Nếu là N, em sẽ nói gì với H? 

c) Chị P (18 tuổi) xin vào làm thêm tại xưởng bánh kẹo của ông D với công việc chính là phân loại, đóng gói các loại bánh kẹo. Ông D trao đổi: chị sẽ đến xưởng làm việc 2,5 giờ/ngày, mỗi giờ ông sẽ trả cho chị 30.000 đồng, thời gian làm việc là 6 tháng và có thể gia hạn thêm nếu chị làm việc tốt. Chị P thấy thoả thuận bằng miệng không đảm bảo nên muốn lập một bản hợp đồng lao động để giao kết rõ ràng với ông D. 

Câu hỏi: Nếu là bạn của chị P, em sẽ khuyên chị nên lập hợp đồng lao động với nội dung như thế nào?

Giải nhanh:

Em khuyên anh K khi đi xin việc nên hỏi ý kiến người nhà, không nên tùy tiện vào những nơi đăng thông tin tuyển dụng để xin việc. Anh K nên xem xét khả năng, mong muốn của bản thân xem mình phù hợp với những công việc gì và tìm đến những người, những nơi đáng tin cậy để xin việc. 

Hướng dẫn trả lời:

Em giải thích cho H hiểu về nghĩa vụ lao động của công dân, việc H lau dọn nhà cửa là thực hiện nghĩa vụ lao động của bản thân đối với gia đình. 

Hướng dẫn trả lời:

Em khuyên chị P lập hợp đồng lao động có ghi rõ thông tin cá nhân của hai bên giao kết, thời hạn hợp đồng, địa điểm, thời gian làm việc, công việc cụ thể, mức lương, hình thức trả lương, thời gian trả lương, quyền và nghĩa vụ cụ thể

5. Em đã chủ động thực hiện quyền và nghĩa vụ lao động của bản thân như thế nào? Hãy làm rõ theo bảng sau:

Giải nhanh: