BÀI 7. PHONG TRÀO TÂY SƠN THẾ KỈ XVIII

I. NGUYÊN NHÂN BÙNG NỔ

Câu hỏi: Đọc thông tin và tư liệu, trình bày những nét chính về nguyên nhân bùng nổ phong trào Tây Sơn.

Đáp án chuẩn:

- Cuối thế kỉ XVIII, chính quyền phong kiến Đàng Trong ngày càng suy yếu
- Địa chủ, cường hào lấn chiếm ruộng đất của nông dân.
=> Mâu thuẫn giữa nông dân với chính quyền Đàng Trong lên đến đỉnh điểm.

II. NHỮNG THẮNG LỢI TIÊU BIỂU CỦA PHONG TRÀO TÂY SƠN

Câu hỏi:  Khai thác thông tin và hình 7.2 (SGK, tr.31), trình bày những thắng lợi tiêu biểu của phong trào Tây Dơn trong quá trình lật đổ chúa Nguyễn, chúa Trình và vua Lê.

Đáp án chuẩn:

- Năm 1774, nghĩa quân Tây Sơn đã làm chủ được một vùng rộng lớn từ Quảng Nam đến Bình Thuận. 

- Nguyễn Nhạc buộc phải tạm hoà hoãn với quân Trịnh để dồn sức đánh quân Nguyễn. Trong lần tiến quân năm 1777, Chính quyền Đàng Trong bị lật đổ.

Câu hỏi: 

- Trình bày những thắng lợi tiêu biểu của phong trào Tây Sơn trong quá trình đánh bại quân Xiêm và quân Thanh xâm lược.

- Nêu những nét độc đáo về nghệ thuật quân sự của Nguyễn Huệ - Quang Trung trong quá trình đánh bại quân Xiêm và quân Thanh xâm lược.

Đáp án chuẩn:

Thắng lợi tiêu biểu:

- Lật đổ chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong và đánh tan quân xâm lược Xiêm.

- Lật đổ chính quyền Lê - Trịnh ở Đàng Ngoài.

Nét độc đáo trong chiến lược quân sự:

“Đánh nhanh, thắng nhanh” - nét đặc sắc của nghệ thuật quân sự trong cuộc chiến tranh chống quân Thanh (1788 - 1789).

III. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA PHONG TRÀO TÂY SƠN

Câu hỏi: Nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.

Đáp án chuẩn:

Nguyên nhân thắng lợi:
- Ý chí đấu tranh chống áp bức bóc lột, tinh thần yêu nước, đoàn kết 
- Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của vua Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân.
Ý nghĩa lịch sử:
- Lật đổ thành công chính quyền phong kiến thối nát Nguyễn - Trịnh - Lê, xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước, đặt nền tảng cho việc thống nhất quốc gia.
- Giữ vững nền độc lập của Tổ quốc, đập tan tham vọng xâm lược nước ta.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Lập bảng thống kê những thắng lợi tiêu biểu trong quá trình phát triển của phong trào Tây Sơn theo gợi ý: thời gian, tên chiến thắng và ý nghĩa lịch sử.

Đáp án chuẩn:

- Ý nghĩa lịch sử:

+ Lật đổ chính quyền phong kiến thối nát Nguyễn - Trịnh - Lê đã xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước, đặt nền tảng cho việc thống nhất quốc gia.

+ Giải phóng đất nước, giữ vững nền độc lập của Tổ quốc. 

Câu hỏi: Đánh giá vai trò của Nguyễn Huệ - Quang Trung trong phong trào Tây Sơn và trong lịch sử dân tộc.

Đáp án chuẩn:

- Ông là trụ cột của nghĩa quân Tây Sơn, giữ vai trò quan trọng trong việc đánh đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong và vua Lê ở Đàng Ngoài, thống nhất đất nước.
- Ông có công lao to lớn trong sự nghiệp thống nhất, xây dựng đất nước và kháng chiến chống giặc ngoại xâm.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Kể tên một số tỉnh/thành phố Việt Nam có đường phố, trường học mang tên của các tướng lĩnh trong phong trào Tây Sơn. Điều đó có ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

- Thành phố Hà Nội: Đường Quang Trung, trường THPT chuyên Nguyễn Huệ,… 

- Tỉnh Bình Định: Bảo tàng Quang Trung.

Ý nghĩa: thể hiện sự kính trọng, ghi nhớ công lao của các vị anh hùng đối với lịch sử dân tộc.