BÀI 17: ĐẤU TRANH BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC THỜI BẮC THUỘC

I. ĐẤU TRANH BẢO TỒN VĂN HÓA

Câu hỏi: 

- Những biểu hiện nào cho thấy chính sách đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta là thất bại?

- Phong tục ăn trầu theo ghi chép của Lê Qúy Đôn ( tư liệu 17.3) có từ thời kì nào trong lịch sử Việt Nam? Hiện nay phong tục này còn không?

Đáp án chuẩn: 

- Biểu hiện:

+ Người Việt vẫn nghe-nói, truyền lại cho con cháu tiếng mẹ đẻ

+ Những tín ngưỡng truyền thống như thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên,.... tiếp tục được duy trì.

+ Bảo tồn phong tục tập quán Việt như tục nhuộm răng, ăn trầu, búi tóc, xăm mình, làm bánh trưng, bánh giày,...

- Phong tục ăn trầu, theo ghi chép của Lê Quý Đôn, xuất hiện từ thế kỷ IV. Hiện nay, phong tục này không phổ biến, chỉ còn thấy ở các cụ già ở một số vùng, nhưng trầu cau vẫn được gìn giữ trân trọng.

II. PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC

Câu hỏi: Nhân dân ta đã làm gì để phát triển văn hóa dân tộc trong hơn ngàn năm Bắc thuộc?

Đáp án chuẩn: 

- Tiếp thu văn hóa Trung Quốc thời Bắc thuộc

• Tôn giáo: Phật giáo, Đạo giáo hòa quyện tín ngưỡng dân gian.
• Chữ viết: Tiếp thu chữ Hán, tạo vốn từ Hán-Việt.
• Kỹ thuật: Làm giấy, dệt lụa, bón phân, thủ công mỹ nghệ.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

LUYỆN TẬP

Câu 1: Theo em, tại sao khoảng thời gian từ năm 179 TCN đến năm 938 được gọi là thời Bắc thuộc?

Đáp án chuẩn: 

- Khoảng thời gian từ năm 179 TCN đến năm 938 được gọi là thời Bắc thuộc vì đây là khoảng thời gian Việt Nam cai trị bởi các triều đình Trung Quốc.

Câu 2: Những phong tục tập quán nào của người Việt được bảo tồn suốt thời Bắc thuộc và vẫn có mặt trong đời sống văn hóa hằng ngày của chúng ta ngày nay?

Đáp án chuẩn: 

- Thờ cúng tổ tiên

- Tổ chức mở hội hằng năm

- Ăn trầu, chôn người chết trong quan tài...

Câu 3: Quan sát tư liệu 17.5, em hãy cho biết việc khay gốm Lạch Trường tranh trí hoa văn Đông Sơn kết hợp bởi nghệ thuật tạo hình Trung Quốc thể hiện điều gì?

Đáp án chuẩn: 

- Thể hiện sự tiếp thu có chọn lọc văn hóa Trung Quốc để phát triển văn hóa Việt của người dân trong thời kì Bắc thuộc

VẬN DỤNG

Câu 4: Theo em, tiếng nói có vai trò như thế nào trong việc gìn giữ và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc? Em có suy nghĩa gì về hiện tượng nhiều học sinh pha tiếng nước ngoài vào tiếng Việt khi giao tiếp?

Đáp án chuẩn: 

Tiếng nói đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ và phát triển văn hóa dân tộc. Tiếng Việt có nguồn gốc bản địa, được cha ông sáng tạo, gìn giữ và cải tiến qua các triều đại lịch sử. Trải qua thời gian, tiếng Việt đã trở thành hồn cốt của dân tộc, bền vững trong tâm hồn, lối sống và tư duy của người Việt.