BÀI 1: LỊCH SỬ LÀ GÌ?

LỊCH SỬ VÀ MÔN LỊCH SỬ

Câu hỏi:

- Khái niệm lịch sử được hiểu như thế nào? Em hãy nêu một ví dụ cụ thể?

- Theo em, những câu hỏi nào có thể được đặt ra để tìm hiểu về quá khứ khi quan sát hình 1.1?

Đáp án chuẩn: 

- Lịch sử: Hoạt động của con người từ quá khứ đến nay

- Ví dụ:

+ Văn Miếu Quốc Tử Giám: Di tích thờ Khổng Tử và các bậc hiền tài Nho học.

+ Xây dựng:

• Văn Miếu: 1070 (Lý Thánh Tông)
• Quốc Tử Giám: 1076 (Lý Nhân Tông)

- Câu hỏi:

Ví dụ với hình 1.1:

+ Rồng đá được xây dựng khi nào? Vào thời nào?

+ Quá trình xây dựng rồng đá ra sao? 

+ Ý nghĩa của việc xây dựng rồng đá?

II. VÌ SAO PHẢI HỌC LỊCH SỬ?

- Có ý kiến cho rằng: Lịch sử là những gì đã qua, không thể thay đổi được nên không cần thiết phải học môn Lịch sử. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Tại sao?

- Em hiểu thế nào về từ " gốc tích" trong câu thơ của Chủ tịch HCM? Nêu ý nghĩa của câu thơ đó?

Đáp án chuẩn: 

-  Không đồng ý với việc bỏ qua lịch sử:

+ Lịch sử giúp ta biết cội nguồn, đúc rút kinh nghiệm.

+ Gốc tích là cội nguồn, quê hương.

- Câu thơ Bác dạy:

+ Học lịch sử để hiểu cội nguồn dân tộc.

+ Gốc rễ cho mọi thành tựu, từ xưa đến nay, mai sau.

III. KHÁM PHÁ QUÁ KHỨ TỪ CÁC NGUỒN SỬ LIỆU

Câu hỏi:

- Tư liệu truyền miệng, tư liệu hiện vật, tư liệu chữ viết có ý nghĩa và giá trị gì?

- Tại sao tư liệu gốc lại có giá trị lịch sử xác thực nhất? Hãy lấy một ví dụ chứng minh cho ý kiến của em từ một nguồn sử liệu cụ thể có trong bài?

Đáp án chuẩn: 

Ví dụ tư liệu gốc: Bản thảo Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến (19-12-1946) - Bác Hồ kêu gọi toàn dân kháng chiến.

LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG

LUYỆN TẬP

Câu 1: Tại sao cần thiết phải học môn lịch sử

Đáp án chuẩn:

- Chúng ta cần học môn lịch sử vì học lịch sử giúp chúng ta biết được cội nguồn dân tộc, biết được loài người chúng ta đã đầu tranh để sinh tồn và phát triển như thế nào. 

Câu 2: Căn cứ vào đâu để biết và dựng lại lịch sử

Đáp án chuẩn:

Căn cứ vào các nguồn tư liệu khác nhau:

- Tư liệu truyền miệng

- Tư liệu hiện vật

- Tư liệu chữ viết

VẬN DỤNG

Câu 3: Em biết những di tích lịch sử nào ở địa phương em đang sống? hãy kể cho cả lớp nghe về sự kiện lịch sử liên quan đến một trong những di tích đó

Đáp án chuẩn:

- Nhà tù Hỏa Lò và sự kiện vượt ngục lịch sử:

+ Vị trí: Phố Hỏa Lò, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

+ Lịch sử: Do Pháp xây dựng năm 1896, là nhà tù lớn nhất Đông Dương.

+ Sự kiện: Tháng 3/1945, gần 200 tù chính trị vượt ngục, góp phần cho Tổng khởi nghĩa tháng 8/1945.

Câu 4: Hãy viết một đoạn văn ngắn về lịch sử ngôi trường em đang học (trường được thành lập khi nào? Nó thay đổi như thế nào theo thời gian?...)

Đáp án chuẩn:

Ví dụ:

Lịch sử trường THCS Xuân Trường:

+ Thành lập: Tháng 7/1997, ban đầu là phân hiệu trường THCS Xuân Hồng.

+ Phát triển:

• 1997: Đổi tên thành “Trung tâm chất lượng cao Hành Thiện”.
• 1998: Đổi tên thành THCS Xuân Trường.
• 2004: Xây dựng cơ sở mới tại trung tâm huyện.

+ Hiện nay: Trường không ngừng phát triển, khẳng định vị thế dưới sự quan tâm của các cấp và nhân dân địa phương.

Câu 5: Cửu Bắc, một kiến trúc cổ, nằm trên phố Phan Đình Phùng, Hà Nội ngày nay. Trên tường vẫn còn nguyên dấu vết đạn pháo của thực dân Pháp khi đánh chiếm thành Hà Nội năm 1882. Có ý kiến cho rằng nên trùng tu lại mặt thành, xóa đi những vết đạn pháo đó, em có đồng ý với ý kiến đó không? Tại sao?

Đáp án chuẩn:

• Không đồng ý xóa bỏ vết đạn pháo:
• Trùng tu tốt nhưng giữ nguyên vết đạn pháo.
• Vết đạn là minh chứng lịch sử, chiến đấu kiên cường của dân tộc.
• Xóa vết đạn là xóa bỏ lịch sử.