Slide bài giảng tiếng Việt 5 chân trời bài 5: Luyện tập về biện pháp điệp từ, điệp ngữ

Tóm lược nội dung

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ BIỆN PHÁP ĐIỆP TỪ, ĐIỆP NGỮ

Câu 1: Xác định và nêu tác dụng của điệp từ, điệp ngữ trong bài thơ “Em yêu nhà em”:

Trả lời rút gọn:

- Tác dụng của điệp từ "Có":

• Tạo ra một nhịp điệu nhẹ nhàng, du dương cho bài thơ, giúp người đọc cảm nhận được sự ấm áp, yên bình.
• Nhấn mạnh và làm nổi bật sự phong phú, đa dạng của cuộc sống quanh em, từ thiên nhiên đến những sinh vật nhỏ bé, từng chi tiết nhỏ trong cuộc sống.

- Tác dụng của điệp ngữ "Chẳng đâu" và "Chẳng đâu":

• Khẳng định tình yêu và niềm tự hào về ngôi nhà, mái ấm gia đình của bản thân, đồng thời thể hiện sự gắn bó, yêu thương không thể thay thế bởi bất cứ nơi đâu.
• Tạo ra sự đối xứng, giúp kết thúc bài thơ một cách tròn trịa.

Câu 2: Thực hiện yêu cầu:

a. Chọn một từ phù hợp trong khung thay cho các trong bài ca dao sau:

(đợi, trông, chờ)

     Người ta đi cấy lấy công

Tôi nay đi cấy còn   nhiều bề

     trời,   đất,   mây

mưa,    nắng,    ngày,    đêm

      cho chân cứng đá mềm

Trời yên, biển lặng mới yên tấm lòng.

                                                       Ca dao

b. Nêu tác dụng của việc sử dụng từ em chọn.

Trả lời rút gọn:

a. Người ta đi cấy lấy công,

Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề

Trông trời trông đất, trông mây,

Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.

Trông cho chân cứng đá mềm,

Trời êm bể lặng mới yên tấm lòng.

b. Tác dụng của từ “trông:

- Phản ánh sự vất vả, lo lắng của người nông dân khi họ không chỉ làm việc cật lực mà còn phải "trông" - chờ đợi và hy vọng vào nhiều yếu tố tự nhiên như trời, đất, mây, mưa, gió, ngày và đêm để mùa màng có thể thuận lợi.

- Nhấn mạnh sự phụ thuộc mạnh mẽ của nông nghiệp vào điều kiện tự nhiên, cho thấy cuộc sống của người nông dân không chỉ gắn liền với công việc đồng áng mà còn với cả bầu trời, mặt đất và các yếu tố thiên nhiên khác.

- Thể hiện lòng kiên nhẫn, sự hy vọng và niềm tin sâu sắc vào thiên nhiên của người nông dân; họ luôn trông chờ vào sự êm đẹp của trời đất để đảm bảo một mùa màng bội thu.

Câu 3: Đọc bài thơ “Ngôi nhà” và thực hiện yêu cầu:

a. Tìm và nêu tác dụng của điệp từ, điệp ngữ có trong bài thơ. 

b. Viết 2 - 3 câu văn hoặc sáng tác 4 - 6 dòng thơ bày tỏ tình cảm về ngôi nhà em ở, trong đó có sử dụng điệp từ, điệp ngữ.

Trả lời rút gọn:

a. Trong bài thơ này, điệp từ "Em yêu" được lặp lại nhiều lần, tạo nên một điệp ngữ thể hiện tình cảm và sự gắn bó của tác giả với ngôi nhà và môi trường xung quanh.

Tác dụng của điệp từ "Em yêu":

- Thể hiện tình yêu sâu đậm và niềm tự hào của tác giả đối với ngôi nhà và môi trường sống của mình. 

- Tạo ra nhịp điệu cho bài thơ, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận và chia sẻ cảm xúc với tác giả. Việc lặp lại như một lời khẳng định, một điệp khúc bất tận về tình yêu với mọi thứ quen thuộc và thân thương nhất trong cuộc sống.

- Gợi lên hình ảnh của một cuộc sống hòa mình với thiên nhiên, nơi mà sự sống và sắc màu được yêu quý và trân trọng. Từ hàng xoan, tiếng chim, mái vàng đến gỗ tre, mỗi chi tiết đều được tô điểm bằng tình yêu và sự quan sát tỉ mỉ, cho thấy sự hài hòa và bình yên trong tâm hồn tác giả.

b. Ngôi nhà nhỏ em yêu,

Nắng ấm áp bình yên.

Góc vườn xanh chim hót,

Gia đình em vui vầy.

Mỗi sớm mai thức dậy,

Em yêu lắm ngôi nhà.