Slide bài giảng Lịch sử 11 chân trời Bài 3: Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết ra đời và sự phát triển của chủ nghĩa xã hội sau Chiến tranh thế giới thứ hai (phần 1)

Tóm lược nội dung

BÀI 3: LIÊN BANG CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA XÔ VIẾT RA ĐỜI VÀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI

 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Giáo viên cho học sinh nghe bài hát Kachiusa và giao nhiệm vụ cho học sinh:

NỘI DUNG BÀI HỌC GỒM

• Quá trình hình thành Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết
• Ý nghĩa của sự ra đời Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Viết
• Luyện tập
• Vận dụng

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Quá trình hình thành Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

Vào thời điểm nào đã xảy ra mâu thuẫn giữa các dân tộc Nga với chế độ Nga Hoàng và giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản?

Hãy mô tả sự hình thành của chính quyền Xô Viết?

Hãy trình bày quá trình phát triển của nước Nga Xô viết cùng với các nước cộng hòa Xô viết?

Những nguyên nhân nào đã dẫn đến sự hợp tác giữa nước Nga Xô viết và các nước đồng minh? Mục đích của sự hợp tác này là gì?

Nội dung ghi nhớ:

Mâu thuẫn giữa các dân tộc Nga với chế độ Nga Hoàng và giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản đã nổ ra vào thời kỳ đầu thế kỷ XX. Tại thời điểm này, đế quốc Nga là một trong những đế quốc lớn nhất thế giới, và chủ nghĩa tư bản Nga phát triển nhanh chóng. Tuy phát triển sau các nước tư bản Tây Âu, nhưng đến cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, Nga cũng chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Tư bản nước ngoài đầu tư mạnh mẽ vào Nga, và nhiều ngành công nghiệp nặng phát triển. Tuy nhiên, hơn một nửa các ngành công nghiệp nặng của Nga thuộc sở hữu của tư bản nước ngoài. Đồng thời, tàn tích của chế độ nông nô vẫn còn tồn tại sâu rộng, với phần lớn ruộng đất tập trung trong tay quý tộc và địa chủ. Sau khi Nga tham gia chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918), nền kinh tế bị kiệt quệ, và chiến tranh đã làm trầm trọng hóa tình hình. Tháng 2 năm 1917, Đảng Bônsêvích lãnh đạo nhân dân lật đổ chế độ Nga hoàng và bầu ra các Xô viết - chính quyền của công nhân, nông dân và binh lính.

Sự hợp tác giữa nước Nga Xô viết và các nước đồng minh trong Thế chiến II xuất phát từ mục tiêu chung là đánh bại phát xít Đức. Trước đó, tuy mâu thuẫn về tư tưởng, nhưng khi Đức tấn công Liên Xô vào tháng 6 năm 1941, Mỹ và Liên Xô đã hợp tác chặt chẽ. Sự đóng góp của Liên Xô trên mặt trận Đông đã quan trọng đối với chiến thắng chung của Đồng Minh. Hợp tác này đã đặt nền móng cho hệ thống quốc tế mới, từ đó ra đời Tổ chức Liên Hiệp Quốc.

Hoạt động 2. Ý nghĩa của sự ra đời Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Viết

GV yêu cầu HS trao đổi theo nhóm:

Phân tích ý nghĩa của việc thành lập Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết. Hãy liên hệ điều này với Cách mạng ở Việt Nam.

Nội dung ghi nhớ:

Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) là một quốc gia lớn và đông dân nhất trong số mười lăm nước cộng hòa của Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết. Được thành lập vào ngày 30/12/1922, Liên Xô bao gồm các nước Nga, Belarus (trước đây là Belorussia), Ukraine và Cộng hòa Liên bang Dân chủ Ngoại Kavkaz (sau này tách thành các nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Gruzia, Azerbaijan và Armenia). Ý nghĩa của sự ra đời của Liên Xô liên quan chặt chẽ đến cách mạng và tư duy chủ nghĩa Marx-Lenin. Đây là một thử nghiệm lớn về việc xây dựng xã hội cơ động, không có người bóc lột người, và tập trung vào lợi ích của nhân dân. Liên Xô đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến các phong trào cách mạng trên khắp thế giới, bao gồm Cách mạng ở Việt Nam. Tuy không phải là một quốc gia láng giềng trực tiếp, nhưng tư tưởng và kinh nghiệm của Liên Xô đã ảnh hưởng đến sự phát triển của Cách mạng Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn chiến đấu chống lại thực dân Pháp và sau đó là chiến tranh chống Mỹ.