Slide bài giảng Công nghệ 9 Trồng cây ăn quả cánh diều bài 9: Kĩ thuật trồng và chăm sóc cây chuối

Tóm lược nội dung

 BÀI 9: KĨ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CHUỐI

KHỞI ĐỘNG   

Em hãy cho biết các sản phẩm trong Hình 9.1 làm từ bộ phận nào sau đây của cây chuối: hoa chuối, quả chuối xanh, lá chuối, thân cây chuối?

Lời giải rút gọn:

a) Vải làm từ thân cây chuối

b) Bột làm từ quả chuối

c) Nguyên liệu làm vỏ bánh làm từ lá chuối

d) Món nộm làm từ hoa chuối

I. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC

Câu hỏi: Em hãy cho biết rễ và thân của cây chuối có đặc điểm gì khác so với cây xoài, cây nhãn?

Lời giải rút gọn:

Rễ của cây chuối thường là rễ nhánh, phát triển mạnh mẽ và sâu vào trong đất, có thể hình thành một hệ thống rễ sâu và mạnh mẽ để hấp thụ nước và dinh dưỡng từ đất. Rễ của cây xoài và cây nhãn cũng phát triển mạnh mẽ nhưng có thể ít nhánh hơn so với cây chuối, phân bố nông hơn và không cần sâu vào đất như cây chuối.

Thân của cây chuối thường mềm, không có lõi gỗ. Phần nằm dưới đất là thân thật (còn gọi là củ chuối hoặc thân ngầm); thân thật có khả năng hình thành chồi mới và rễ mới. Phần nằm trên mặt đất được gọi là thân giả, do các bẹ lá xếp lớp lên nhau theo hình xoắn trôn ốc. Thân của cây xoài và cây nhãn thường có lõi gỗ, cứng cáp hơn so với cây chuối. Thân của chúng có thể cao lớn hơn và có khả năng chịu đựng tốt hơn trong điều kiện môi trường khắc nghiệt.

Câu hỏi: Vì sao gọi phần thân trên mặt đất của cây chuối là thân giả?

Lời giải rút gọn:

Phần thân trên mặt đất của cây chuối được gọi là "thân giả" để chỉ rằng đó là một cấu trúc hỗ trợ không phải là thân chính của cây, và có chức năng chủ yếu là để hỗ trợ sự phát triển của cây chuối. 

Câu hỏi: Hãy nêu đặc điểm của hoa chuối và quả chuối.

Lời giải rút gọn:

Hoa: ra hoa khi cây đạt 25 - 50 lá. Cụm hoa phát triển từ thân ngầm, khi đậu quả hình thành buồng chuối. Cụm hoa có hoa cái sẽ tạo thành quả, hoa lưỡng tính và hoa đực sẽ không hình thành quả. Cụm hoa gồm những lá bắc màu đỏ tía xếp úp lên nhau thành hình nón dài, ở kẽ mỗi lá bắc có 8 - 15 hoa xếp thành hai hàng tạo thành nải chuối.

Quả: vỏ màu xanh và chuyển sang vàng khi chín, mỗi buồng chuối có 4 - 15 nải, mỗi nải có mức độ chín khác nhau 12- 30 quả, khối lượng mỗi quả khoảng 50 - 300 g, quả có chiều dài 10 - 25 cm, đường kính quả khoảng 2.5 - 4.0 cm.

II. YÊU CẦU NGOẠI CẢNH

Câu hỏi: Hãy phân tích các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối.

Lời giải rút gọn:

1. Nhiệt độ

Cây chuối sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiệt độ 25 - 36 °C. Nhiệt độ thuận lợi cho thân và lá chuối phát triển là 30 °C và thích hợp cho quả chín là 20 °C. 

2. Ánh sáng

Cây chuối sinh trưởng và phát triển tốt ở cường độ ánh sáng mạnh. 

3. Độ ẩm

Cây chuối cần lượng nước lớn vì có lá lớn, bộ rễ phân bố hẹp và nông. Khu vực có lượng mưa trung bình khoảng 1 000 - 1 600 mm/năm phù hợp cho trồng chuối.

4. Đất

Để đạt năng suất cao, đất trồng cây chuối cần tơi xốp. thoáng khí, thoát và giữ nước tốt, có tầng canh tác đạt 100 - 120 em. 

Câu hỏi: Liên hệ đặc điểm khí hậu địa phương em với yêu cầu ngoại cảnh của câu chuối, cho biết cây chuối có trồng được ở địa phương em không? Vì sao?

Lời giải rút gọn:

Vùng đồng bằng sông Cửu Long tại Việt Nam thường có khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Đặc điểm khí hậu này thường đi kèm với nhiệt độ cao, độ ẩm cao và lượng mưa phong phú, đặc biệt là trong mùa mưa.

Cây chuối thường phát triển tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, nơi có nhiệt độ trung bình hàng năm từ 20-30°C và độ ẩm cao. Vùng đồng bằng sông Cửu Long có đặc điểm khí hậu này phù hợp với sự phát triển của cây chuối.

Tuy nhiên, việc trồng cây chuối trong vùng đồng bằng sông Cửu Long cũng cần xem xét đến một số yếu tố khác như đất đai, cung cấp nước và thoát nước, đặc biệt là trong mùa mưa có thể gây ngập úng. Việc lựa chọn giống cây phù hợp và chăm sóc cây cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thành công của việc trồng cây chuối trong khu vực này.

III. QUY TRÌNH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY ĂN QUẢ CÓ MÚI

Câu hỏi: Hãy kế tên một số giống chuối mà em biết và đặc điểm nổi bật của chúng.

Lời giải rút gọn:

- Chuối tây: Chuối tây là một loại chuối lùn, vỏ dày, khi chín có màu vàng nhạt, ruột màu trắng. 

- Chuối cau: có quả nhỏ, hướng tròn, mập giống hình quả cau. Một cây chuối cau có khả năng cho ra rất nhiều quả, năng suất cao.

- Chuối ngự: hình dạng rất giống chuối cau nhưng đặc điểm để nhận dạng là chuối ngự khi chín vẫn còn râu, mật độ quả ít hơn chuối cau. 

- Chuối tiêu: chuối tiêu lùn và chuối tiêu cao. Nải chuối tiêu thường có khoảng 12 trái, 

- Chuối sứ (Chuối hương): có 2 loại chuối sứ trắng và chuối sứ xanh. Quả chuối sứ to, không dài thường được ăn chín và ăn sống lúc trái còn xanh. 

- Chuối hột: có ruột trắng, nhiều hột, có vị chát nhiều hơn ngọt nên loại chuối này thường được làm rau ăn kèm với nhiều loại rau khác hay ngâm rượu.

Câu hỏi: Nêu tên các bước của quy trình trồng và chăm sóc cây chuối.

Lời giải rút gọn:

1. Lựa chọn thời vụ trồng cây

2. Xác định mật độ trồng cây

3. Chuẩn bị hố trồng cây

4. Trồng cây

5. Bón phân

6. Tưới nước

7. Phòng trừ sâu, bệnh

8. Cắt tỉa và chống đổ

9. Điều khiển ra hoa, đậu quả

Câu hỏi: Em hãy cho biết ưu điểm và nhược điểm của việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm.

Lời giải rút gọn:

Việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm có cả ưu điểm và nhược điểm như sau:

Ưu điểm:

- Cung cấp dinh dưỡng liên tục

- Tối ưu hóa sử dụng phân

- Đáp ứng nhu cầu của cây theo từng giai đoạn phát triển

Nhược điểm:

- Tốn công sức và chi phí

- Đòi hỏi sự quan sát và theo dõi

Câu hỏi: Hãy nêu lợi ích của việc bao buồng chuối.

Lời giải rút gọn:

- Bảo vệ trái chuối khỏi sâu bệnh

- Bảo quản độ chín của trái chuối

Câu hỏi: Vì sao cần tỉa bỏ chồi của cây chuối?

Lời giải rút gọn:

- Tạo điều kiện cho sự phát triển của cây

- Kiểm soát chiều cao của cây

- Giảm bớt sự cạnh tranh giữa các chồi và tối ưu hóa năng suất của cây chuối.

Câu hỏi: Vì sao cần cắt bỏ bắp (bi) chuối và nhụy hoa cái?

Lời giải rút gọn:

Cắt bỏ bắp (bi) chuối:

- Loại bỏ nguồn lây nhiễm bệnh

- Ngăn chặn sự lan truyền của sâu bệnh

Cắt bỏ nhụy hoa cái:

- Ngăn chặn sự phát triển của quả trái không mong muốn

- Tối ưu hóa năng suất

Câu hỏi: Em hãy lấy một số ví dụ về điều khiển thời vụ thu hoạch chuối ở địa phương em.

Lời giải rút gọn:

Trong miền Nam, thời vụ thu hoạch chuối thường diễn ra vào tháng 6 đến tháng 9, khi cây chuối đã phát triển đủ trái và trái chuối đã chín đỏ. Quá trình thu hoạch thường được điều chỉnh để đảm bảo rằng trái chuối đạt chất lượng và kích thước mong muốn trước khi thu hoạch.

Ở các vùng có khí hậu ấm, thu hoạch chuối có thể diễn ra từ tháng 5 đến tháng 8. Tuy nhiên, thời vụ thu hoạch có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện thời tiết cụ thể và loại cây chuối được trồng.