Soạn giáo án chuyên đề Lịch sử 11 chân trời sáng tạo CĐ 3 Hoạt động 1: Khái quát về danh nhân trong lịch sử dân tộc

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, trả lời câu hỏi:

+ Đoạn tư liệu gợi cho em suy nghĩ gì về vai trò của những bậc hiền tài trong lịch sử dân tộc?

+ Hãy chia sẻ hiểu biết của em về một số người nổi tiếng, có nhiều đóng góp đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bia Tiến sĩ dựng tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Khái niệm danh nhân

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt: Có nhiều khái niệm về danh nhân khác nhau, chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệm chung, cơ bản và bao quát về danh nhân.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin trong mục 1a SGK tr.38 và trả lời câu hỏi: Giải thích khái niệm danh nhân.

- GV tiếp tục dẫn dắt: Các danh nhân được lịch sử dân tộc biết đến, ghi nhận và đánh giá cao trong những lĩnh vực cụ thể về chính trị, quân sự, văn hóa, khoa học, giáo dục. Người được đánh giá đặc biệt thuộc nhiều lĩnh vực là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- GV trình chiếu Hình 3.1 SGK tr.38 và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Nêu một số công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với đất nước mà em biết.

- GV mở rộng kiến thức, cho HS liên hệ và trả lời câu hỏi: + Em hãy kể tên một số danh nhân khác trong lịch sử Việt Nam mà em biết.

+ Trình bày một số hiểu biết về một danh nhân cụ thể.

- GV cung cấp thêm cho HS hình ảnh, video về một số danh nhân trong lịch sử dân tộc (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1).

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK tr.38 để tìm hiểu thêm về sự vinh danh của Nhà nước dành cho các danh nhân trong lịch sử dân tộc.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS giải thích khái niệm danh nhân.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu một số công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với đất nước mà em biết (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1).

- GV mời đại diện 1 – 2 HS kể tên một số danh nhân khác trong lịch sử Việt Nam mà em biết (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 1).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về khái niệm danh nhân.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.  

1. Khái quát về danh nhân trong lịch sử dân tộc

a. Khái niệm danh nhân

Danh nhân là người nổi tiếng, có công trạng với dân tộc và có ảnh hưởng đến xã hội. Đó là những cá nhân kiệt xuất trong các lĩnh vực hoạt động chính trị, văn hóa, khoa học, nghệ thuật,… được ghi nhớ công ơn và noi theo.

Trả lời câu hỏi mở rộng:

Chủ tịch Hồ Chí Minh là anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất ở thế kỉ XX; người sáng lập, rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam; người khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, chế độ dân chủ công – nông đầu tiên ở Đông Nam Á; người cha thân yêu của các lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam; người đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và mang lại tư do, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân Việt Nam.

Trả lời câu hỏi liên hệ, mở rộng:

Lịch sử dân tộc có nhiều nhân vật lịch sử, kiệt xuất. Tất cả 14 nhân vật kiệt xuất trong lịch sử dựng nước và giữ nước đã đi vào lòng dân tộc, được nhân dân tôn kính, thờ phụng ở rất nhiều nơi.

https://www.youtube.com/results?search_query=hai+b%C3%A0+tr%C6%B0ng

https://www.youtube.com/watch?v=BvCEokUxj3E

https://www.youtube.com/watch?v=-oonZoAk57s

https://www.youtube.com/watch?v=r9jfNDdzAQ4

https://www.youtube.com/watch?v=jEcMA9fFQ4w

https://www.youtube.com/watch?v=-234M2tlpKQ

(GV cho HS xem video tùy thời gian và thực tế giảng dạy tại lớp học)

Ví dụ cụ thể: Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, vị anh hùng dân tộc gắn liền với ba lần chiến thắng quân xâm lược Mông – Nguyên, để lại một dấu son chói lọi trong lịch giữ nước của dân tộc Việt Nam và mang tầm thời đại ở thế kỉ XIII. Lịch sử vốn khách quan, lòng dân là công tâm nhất. Không ai có thể phong “thánh” cho ai, mà “thánh” xuất phát từ lòng dân, sống mãi trong lòng dân. Vì vậy mà dân gian có câu “Thương dân, dân lập đền thờ”.

Nhiệm vụ 2: Vai trò của danh nhân trong lịch sử dân tộc

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác mục 1b SGK tr.38 và trả lời câu hỏi: Danh nhân có vai trò quan trọng như thế nào đối với lịch sử dân tộc.

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận theo nhóm nhỏ (4 – 6 HS/nhóm), hoàn thành bảng mẫu về những đóng góp của danh nhân trong bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước (chính trị, kinh tế, văn hóa).

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, liên hệ vận dụng và trả lời câu hỏi: Lựa chọn một danh nhân mà em biết và nêu vai trò của họ đối với lịch sử.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục kết hợp sưu tầm thêm tư liệu trên sách, báo, internet, trả lời câu hỏi và hoàn thành bảng mẫu.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS trong quá trình thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 nêu vai trò của danh nhân đối với lịch sử dân tộc.

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm nêu đóng góp của danh nhân trong bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước (chính trị, kinh tế, văn hóa) theo bảng mẫu (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 2).

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng, nêu vai trò của danh nhân mà em biết với lịch sử dân tộc (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 2).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận về vai trò của danh nhân trong lịch sử dân tộc: Trong suốt chiều dài lịch sử, danh nhân có vai trò quan trọng trong sự nghiệp giành và giữ độc lập dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước.

- GV chuyển sang nội dung mới.

b. Vai trò của danh nhân trong lịch sử dân tộc

- Để lại những dấu ấn sâu sắc trong tiến trình lịch sử của dân tộc, góp phần thúc đẩy tiến bộ xã hội và văn hóa của dân tộc.

- Là nhà chính trị đề ra các quyết sách để phát triển quốc gia dân tộc.

- Là nhà văn hóa sáng tạo nghệ thuật.

- Là nhà quân sự có tài thao lược, chỉ huy nhiều trận đánh chống ngoại xâm, lập chiến công hiển hách.

- Là nhà khoa học có những phát minh, sáng chế mới, thúc đẩy khoa học, kĩ thuật phát triển.

Bảng những đóng góp của danh nhân trong bảo vệ, xây dựng

và phát triển đất nước (chính trị, kinh tế, văn hóa)

Trả lời câu hỏi liên hệ, vận dụng (ví dụ cụ thể)

LÝ THƯỜNG KIỆT (1019 – 1105)

Tài năng, phẩm chất của Lý Thường Kiệt

Tài năng quân sự, khả năng lãnh đạo tài ba

     Lý Thường Kiệt là nhà tướng tài ba của lịch sử Việt Nam với khả năng lãnh đạo xuất sắc và tài năng quân sự vượt trội. Ông có khả năng định hướng chiến lược, tạo ra những phương án tấn công và phòng thủ hiệu quả và giỏi sử dụng địa hình, lợi dụng điểm yếu của địch để tạo ra sự vượt trội trong chiến đấu. Ngoài ra, ông còn là một lãnh đạo kiên trì, quyết tâm, đức hạnh, nhân từ, luôn tôn trọng giá trị của sự sống và trân trọng mạng sống của binh lính dưới quyền chỉ huy của mình. Với tài năng và phẩm chất vĩ đại đó, Lý Thường Kiệt đã thành công trong nhiều cuộc chiến và để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử Việt Nam, trở thành một tấm gương lãnh đạo xuất sắc để được người sau này học tập và gương mẫu để tôn vinh.

 Tinh thần kiên trung, sức chịu đựng trong đấu tranh vì dân tộc 

     Lý Thường Kiệt được biết đến với tinh thần kiên trung và sức chịu đựng trong đấu tranh vì dân tộc. Ông đã không ngừng đấu tranh để bảo vệ đất nước, giữ gìn chủ quyền và độc lập của dân tộc. Những cuộc chiến của ông đều được dẫn dắt bằng sự tận tụy, sự hy sinh và sự quyết tâm không ngừng nghỉ. Ngay cả khi đối mặt với những tình huống nguy hiểm nhất, ông vẫn luôn kiên cường và không chùn bước, không sợ hy sinh mạng sống của mình để bảo vệ tinh thần đoàn kết của dân tộc. Tinh thần kiên trung và sức chịu đựng của Lý Thường Kiệt đã giúp ông giành được nhiều chiến thắng quan trọng trong lịch sử Việt Nam và để lại di sản vô giá cho thế hệ sau.

Khu di tích đền thờ Lý Thường Kiệt (Tam Giang, Yên Phong), tỉnh Bắc Ninh

 Tinh thần liêm chính, vì lợi ích chung của đất nước

     Tinh thần liêm chính và vì lợi ích chung của đất nước là một trong những phẩm chất vĩ đại của Lý Thường Kiệt. Ông luôn tôn trọng đạo đức và luật pháp, không bao giờ vi phạm nguyên tắc và luôn đặt lợi ích của đất nước lên hàng đầu. Bằng sự liêm chính và tôn trọng đạo đức, ông đã giành được lòng tin của dân chúng và tạo ra sự đoàn kết trong quân đội. Ông không bao giờ chấp nhận bất kỳ thỏa hiệp nào khi đối đầu với kẻ thù và luôn giữ vững nguyên tắc của mình, đó là bảo vệ lợi ích chung của đất nước. Tinh thần liêm chính và vì lợi ích chung của đất nước của Lý Thường Kiệt đã trở thành một tấm gương lấy làm gương để học tập và theo đuổi trong cuộc sống, đặc biệt đối với những người trong lĩnh vực lãnh đạo và quản lý.

 Vai trò của Lý Thường Kiệt trong lịch sử Việt Nam

     Lý Thường Kiệt là nhân vật lịch sử vô cùng quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Ông đã có nhiều đóng góp to lớn cho sự phát triển và bảo vệ độc lập, chủ quyền của đất nước. Với tài năng quân sự và tài ba lãnh đạo, ông đã giành được nhiều chiến thắng quan trọng trên chiến trường, đóng góp vào việc bảo vệ đất nước và giữ gìn sự an ninh, trật tự của đất nước.

     Với tài năng, phẩm chất và những đóng góp to lớn của mình, Lý Thường Kiệt đã để lại di sản vô giá cho lịch sử Việt Nam và trở thành một người anh hùng được người dân yêu mến, tôn vinh.