Đáp án bài tập trang 139-140 vbt vật lí 9

50.1. Chọn C. Một con kiến. Vì kính lúp dùng để quan sát các vật nhỏ như ruồi, kiến. Các ngôi sao tuy rất to nhưng ở xa nên kính lúp không quan sát được, những con vi trùng thì quá nhỏ nên không dùng kính lúp để quan sát được, còn bức tranh phong cảnh to nên không cần dùng kính lúp, mắt thường vẫn có thể quan sát được.

50.2. Chọn C. Thấu kính hội tụ có tiêu cự 10cm.

Kính lúp là thấu kính hội tụ nên đáp án A, B sai và đặc điểm của thấu kính hội tụ này là có tiêu cự ngắn nên đáp án C là đáp án đúng.

50.3. Khi quan sát một vật nhỏ qua kính lúp, ta nhìn thấy ảnh của vật. Để kiểm tra, có thể dùng kính để quan sát một chiếc bút chì được nhìn qua kính, phần còn lại nằm ngoài kính. Khi đó phần nhìn qua kính lớn hơn, còn phần nằm ngoài kính thì nhỏ hơn. Như vậy có thể nhìn thấy ảnh của bút chì qua kính.

50.4. Dùng kính lúp có số bội giác 3x ta sẽ thấy ảnh lớn hơn khi dùng kính có bội có số bội giác 2x khi quan sát cùng một vật trong cùng một điều kiện quan sát.

Kính lúp 2x có tiêu cự là: f = 25/2 = 12,5cm

Kính lúp 3x có tiêu cự là: f = 25/3 = 8,3 cm

Kính lúp 2x có tiêu cự dài hơn kính 3x.

50.5. a) Dựng ảnh như hình 50.5

b) Ảnh A’B’ là ảnh ảo, cùng chiều lớn hơn vật.

c) Ta đặt: OA = d = 8cm; OA’ = d’; OF = OF’ = f = 10cm

Trên hình 50.5, xét hai cặp tam giác đồng dạng:

∆A’B’F’ và ∆OIF’; ∆OAB và ∆OA’B’.

Từ hệ thức đồng dạng ta có:

$\frac{OI}{A'B'}=\frac{OF'}{A'F'}=\frac{OF'}{A'O+OF'};\ frac{AB}{A'B'}=\frac{OA}{OA'}$ (1)

Vì AB = OI (tứ giác BIOA là hình chữ nhật)

$\Rightarrow \frac{AO}{A'O}=\frac{OF'}{A'O+OF'}$

$\Rightarrow \frac{d}{d'}=\frac{f}{d'+f}\Leftrightarrow d.d'+d.f=d'.f$

$\Rightarrow A'O=d'=\frac{d.f}{f-d}=\frac{8.10}{10-8}=40cm$

Từ (1) suy ra:

$\frac{A'B'}{AB}=\frac{OA'}{OA}=\frac{d'}{d}=\frac{40}{8}=5$

Vậy A’B’ = 5.AB hay ảnh lớn gấp 5 lần vật.

50.6. 

a) Dựng ảnh như hình vẽ 50.5

Trên hình 50.5, xét hai cặp tam giác đồng dạng:

ΔA’B’F’ và ΔOIF’; ΔOAB và ΔOA’B’.

Từ hệ thức đồng dạng ta có: $\frac{OI}{A'B'}=\frac{OF'}{A'F'}=\frac{OF'}{A'O+OF'};\ frac{AB}{A'B'}=\frac{OA}{OA'}$ (1)

Vì AB = OI (tứ giác BIOA là hình chữ nhật)

$\Rightarrow \frac{AO}{A'O}=\frac{OF'}{A'O+OF'}$

$\Rightarrow \frac{d}{d'}=\frac{f}{d'+f}\Leftrightarrow d.d'+d.f=d'.f$

$\Rightarrow A'O=d'=\frac{d.f}{f-d} \Rightarrow \frac{d'}{d}=\frac{f}{f-d} (2)

Từ (1) và (2) suy ra: $\frac{A'B'}{AB}=\frac{OA'}{OA}=\frac{d'}{d}=\frac{f}{f-d}$

Thay số: A’B’ = 10mm; AB = 1mm; f = 10cm = 100mm

$\frac{A'B'}{AB}=\frac{d'}{d}=\frac{f}{f-d}\Leftrightarrow \frac{10}{1}=\frac{100}{100-d}=\frac{d'}{d}$

$\Rightarrow $ d= 90mm = 9cm; d' = 10.d = 90cm

Vậy vật cách kính 9cm và ảnh cách kính 90cm.

b) Tương tự, thay số: AB = 1mm; A’B’ = 10mm; f = 40cm = 400mm

$\frac{A'B'}{AB}=\frac{f}{f-d}=\frac{d'}{d}\Leftrightarrow \frac{10}{1}=\frac{400}{400-d}=\frac{d'}{d}$

$\Rightarrow $ d = 360mm = 36cm; d' = 10.d = 360cm

Vậy vật cách kính 36cm và ảnh cách kính 360cm.

c) Trong cả hai trường hợp ảnh đều cao l0 mm. Trong trường hợp a) thì ảnh cách mắt có 90cm, còn trong trường hợp b) ảnh cách kính đến 360cm. Như vậy, trong trường hợp a) ảnh nằm gần mắt hơn và người quan sát sẽ thấy ảnh lớn hơn so với trường hợp b).