Viết bài báo cáo nghiên cứu có sử dụng trích dẫn, cước chú và phương tiện hỗ trợ về vấn đề “Giữ gìn và phát huy giá trị của làn điệu hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn”.

GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ CỦA LÀN ĐIỆU HÁT THEN ĐÀN TÍNH Ở TỈNH BẮC KẠN

Hát then đàn tính man tính chất lễ và hội, ngoài mang yếu tố tâm linh đề cầu một mùa vụ bội thu còn để giải trí, giãi bày và thể hiện nỗi lòng và tình yêu đôi lứa. Người hát then trong dịp lễ Tết là những người đại diện chho cộng đồng giao tiếp với thần linh, cầu cho mùa màng bội thu, đời sống của nhân dân no ấm. Ngày nay, hát then đàn tính được sân khấu hóa nhiều hơn, xuất hiện rộng rãi trong nhiều dịp sinh hoạt văn hóa của người dân Bắc Kạn. Tuy nhiên tỏng một bộ phận không nhỏ của giới trẻ hiện nây, việc yêu thích cũng như biểu diễn các làn điệu then đã không còn được như trước. Vì thế vấn đề bảo tồn và giữ gìn những giá trị đặc sản của hát then đàn tính là hết sức cần thiết. 

• Một số vấn đề về hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn 

Hát then là nét sinh hoạt văn hoá độc đáo của đồng bảo dân tộc Tày, Nùng và của một số vùng núi dân tộc phía Bắc. Theo quan niệm của người Tày, then có nghĩa là *Trời'. Hát then là một loại hình tín ngưỡng dân gian có nội dung thuật lại những hành trình của con người lên thiên giới với mong muốn cầu xin những điều tốt lành. Dịp diễn ra các sự kiện quan trọng như lễ cầu mùa, cầu yên, cấp sắc... đồng bào. dân tộc thường xuyên hát then, thực hiện nghỉ lễ cùng với đàn tính, thẻ âm dương, hát then…

• Thực trạng của việc giữ gìn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn hiện nay 

Đồng bảo dân tộc Tây, Nùng chiếm hơn 70% dân số cư trú trên địa bản tỉnh Bắc Kạn. Hát then là một nhu cầu sinh hoạt tâm linh, văn hoá, tinh thằn không thể thiều của đồng bảo nơi đây. Một số gia đình của người dân tộc Tày, Nùng khá giả thậm chí còn mời những nghệ nhân vẻ hát then để câu tài lộc, bình anh. Ở xã Yên Cư có khoảng 20% số gia đình đầu năm thường mời nghệ nhân về để hát then. Điều đó cho thấy những nghệ nhân hát then rất được trân trọng, đặc biệt ở những vùng. nông thôn, bản vùng cao. Đó cũng là cách tồn làn điệu hát then đản tính một cách hiệu quả nhất hiện nay. 

Mặc dù điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng trong thời gian vừa qua tỉnh Bắc Kạn đã có nhiều hình thức để bảo tồn và phổ biến làn điệu hát then trong đời sống tinh thần của nhân dân. Đoàn nghệ thuật dân tộc tỉnh thường xuyên sưu tầm, dàn dựng nhiều làn điệu then cổ để biểu diễn ở những vùng sâu, vùng xa, những vùng đồng bào dân tộc thiểu số, với mong muốn để làn điệu hát then được phổ biến rộng. rãi trong đời sống văn hoá của quản chúng. 

Tuy nhiên có một vấn đề đáng lo ngại là các nghệ nhân hát then cao tuổi ngày càng ít dần, làn điệu then chưa háp dẫn đến bộ phận gi. điệu hát then có nguy cơ bị mai một 

• Tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở tình Bắc Kạn 

Như trên đã nói làn điệu hát then có vai trò quan trọng đến với đời sống văn hoá tinh thần của người tỉnh Bắc Kạn nói riêng và các dân tộc khác nói chung. Bởi các làn điệu hát then không chỉ mang tính chất giải trí, là món ăn tinh thần sau ngày những ngày làm việc căng thẳng mà còn là hình thức sinh hoạt mang tính chắt tâm linh, tế lễ, cầu mong mưa thuận gió boả, mùa vụ ấm no cho buôn làng. 

Di sản hát then đàn tình đã được UNESCO đưa vào danh sách di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại. Đây là niềm vinh dự tự hào của người Tày nói riêng và của các dân tộc anh em khác ở vùng Đông Bắc nói chung. Chính vì vậy việc bảo tồn và phát huy dĩ sản hát then đàn tính là vô cùng quan trọng, nó sẽ góp phần giữ gìn bản sắc văn hoá quý báu của dân tộc, góp phản phát triển kinh tế xã hội của địa phương, 

• Kết luận 

Giữ gìn và phát huy đặc sắc của hát then đàn tính ở tỉnh Bắc Kạn là một trong những vấn đề được Uỷ ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn hết sức quan tâm. Đây là một việc làm khó, đỏi hỏi phải có sự chung sức của toàn thể nhân dân, đặc biệt của bộ. phận giới trẻ, những người có vai trò quan trọng đến việc giữ gìn và quảng bá làn điêu then tính.