Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng Ngữ văn 9 CTST bài 2: Tính đa nghĩa trong bài thơ "Bánh trôi nước" (Vũ Dương Quỹ)

Câu 1:

Nếu "bánh trôi nước" là biểu tượng của số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, em có thể liên hệ với hình ảnh của những người phụ nữ trong xã hội hiện đại, khi họ phải chịu đựng những áp lực và ràng buộc trong gia đình, công việc và xã hội, nhưng lại ít có cơ hội thể hiện bản thân. Một ví dụ có thể thấy là những người phụ nữ trong gia đình truyền thống, đặc biệt là ở những khu vực nông thôn, khi mà họ phải hy sinh nhiều ước mơ cá nhân, sống trong khuôn khổ gia đình và sự kỳ vọng của xã hội, chỉ vì họ muốn giữ gìn gia đình và bảo vệ những giá trị truyền thống. Họ giống như "bánh trôi nước" với vẻ ngoài mềm mại, dịu dàng, nhưng bên trong là những ước mơ, khát vọng chưa được thỏa mãn, giống như nhân của bánh trôi nước ẩn giấu trong lớp vỏ ngoài mong manh, dễ vỡ.

Câu 2:

"Lý lẽ dẫn chứng em cho là tiêu biểu:

+ Lí lẽ: Tuy cuộc đời gặp nhiều éo le ngang trái, nhưng những tác phẩm thơ ca của bà vẫn thấm đẫm tình thương con người, ngời sáng niềm tin yêu và trân trọng đối với con người, trước hết là đối với người phụ nữ.

+ Dẫn chứng: Một trong những bài thơ Nôm đặc sắc của Hồ Xuân Hương là Bánh trôi nước.

=> Lý lẽ và dẫn chứng trên đều làm sáng tỏ luận điểm: “Trong nhiều nhà thơ nữ của văn học trung đại Việt Nam, Hồ Xuân Hương được coi là nhà thơ tài hoa và độc đáo nhất.” Sỡ dĩ, tác giả nêu ra “tài hoa” và “độc đáo” vì

+ Tài hoa: bởi những tác phẩm thơ ca của bà vẫn thấm đẫm tình thương con người, ngời sáng niềm tin yêu và trân trọng đối với con người, trước hết là đối với người phụ nữ, đặc biệt có tác phẩm Bánh trôi nước.

+ Độc đáo: cuộc đời gặp nhiều éo le ngang trái nhưng vẫn có cho riêng mình những đứa con tinh thần thành công, đặc biệt có tác phẩm Bánh trôi nước." 

Câu 3:

"Bài thơ ""Bánh trôi nước"" của Hồ Xuân Hương có sự đặc biệt trong việc thể hiện hình ảnh người phụ nữ so với những bài thơ khác của bà, bởi cách kết hợp giữa vẻ đẹp nhẹ nhàng, mềm mại và những ẩn dụ sâu sắc về thân phận và số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Trong nhiều bài thơ khác, Hồ Xuân Hương cũng thể hiện sự nhạy bén và tinh tế trong việc miêu tả thân phận người phụ nữ, nhưng ""Bánh trôi nước"" lại nổi bật hơn nhờ sự chắt lọc hình ảnh và biểu tượng ẩn dụ mạnh mẽ.

Ở bài thơ này, hình ảnh ""bánh trôi nước"" không chỉ đơn thuần là một món ăn quen thuộc mà còn trở thành biểu tượng cho thân phận người phụ nữ, đặc biệt là sự mỏng manh, dễ vỡ và chịu nhiều áp lực trong xã hội. Câu ""Thân em vừa trắng lại vừa tròn"" miêu tả vẻ ngoài của người phụ nữ với vẻ đẹp thanh thoát, nhưng ngay sau đó là sự đối nghịch của sự ""phận em"" – bị cuốn vào dòng chảy của xã hội, không thể tự do làm chủ số phận mình.

Bài thơ không chỉ thể hiện sự xót xa về thân phận phụ nữ mà còn ẩn chứa sự phản kháng mạnh mẽ và khát vọng tự do. Trong các tác phẩm khác, Hồ Xuân Hương có thể thể hiện sự mỉa mai, phê phán, nhưng trong ""Bánh trôi nước"", bà sử dụng hình ảnh vô cùng tinh tế và chắt lọc để vừa bộc lộ sự cam chịu của người phụ nữ, vừa có thể nhấn mạnh được sự đẹp đẽ, kiên cường bên trong họ, mặc dù thân phận có thể bị xem nhẹ và trôi dạt.

Điều này làm cho ""Bánh trôi nước"" có một sắc thái đặc biệt trong văn chương của Hồ Xuân Hương – vừa nhẹ nhàng, vừa đậm sâu, thể hiện sự tinh tế trong việc phản ánh đời sống nội tâm của người phụ nữ.