Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Ngữ văn 9 CTST bài 5: Thúy Kiều báo ân, báo oán (Nguyễn Du)

Câu 1:

Theo em, sự báo ân và báo oán của Thúy Kiều có thể được nhìn nhận vừa là một phản ứng tự nhiên của con người đối với hoàn cảnh bị áp bức, vừa là sự phản ánh sâu sắc của một bi kịch cá nhân trong xã hội phong kiến.

Trong hoàn cảnh của Thúy Kiều, nàng đã phải trải qua rất nhiều đau khổ và bất công. Là một phụ nữ tài sắc vẹn toàn nhưng lại bị đẩy vào cảnh sống bị phụ thuộc và bị lợi dụng trong xã hội phong kiến, Kiều không có nhiều sự lựa chọn. Sự báo ân và báo oán của nàng có thể coi là một phản ứng tự nhiên của con người khi bị dồn vào thế khó khăn. Khi nàng báo ân, đó là cách để nàng thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã giúp đỡ mình, dù nàng phải hy sinh nhiều điều trong cuộc sống của mình. Khi báo oán, Thúy Kiều trả thù những kẻ đã phản bội và làm hại nàng, đó là sự phản ứng trước sự bất công và tội ác mà nàng phải gánh chịu.

Tuy nhiên, việc báo ân và báo oán của Thúy Kiều cũng là sự phản ánh sâu sắc của một bi kịch cá nhân trong xã hội phong kiến. Kiều là hình ảnh điển hình của những người phụ nữ trong xã hội này, những người không có quyền quyết định cuộc đời mình, luôn bị kìm hãm bởi các chuẩn mực đạo đức và các quan hệ gia đình, xã hội. Mọi hành động của Kiều, dù là báo ân hay báo oán, đều phản ánh một nỗi đau vô cùng lớn, đó là sự bất lực trong việc thoát ra khỏi vòng luẩn quẩn của định mệnh và xã hội. Thúy Kiều không thể làm chủ được cuộc đời mình, mà tất cả những gì nàng làm đều là sự ứng phó với những hoàn cảnh mà xã hội phong kiến đã áp đặt lên nàng.

Vì vậy, sự báo ân và báo oán của Thúy Kiều không chỉ là phản ứng tự nhiên của con người đối với những áp lực, mà còn là biểu hiện của bi kịch cá nhân trong một xã hội đầy bất công và chật hẹp. Những hành động này không chỉ là sự đấu tranh của cá nhân mà còn phản ánh nỗi đau của cả một thế hệ người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Câu 2:

Qua hành động báo ân và báo oán của Thúy Kiều, tác giả Nguyễn Du đang phản ánh mối quan hệ phức tạp giữa tình yêu, công lý và sự báo đáp trong xã hội phong kiến.

Tình yêu trong tác phẩm thể hiện qua mối quan hệ giữa Thúy Kiều và những người xung quanh nàng, nhất là với Kim Trọng, người mà nàng dành trọn tình cảm. Tình yêu của Kiều không chỉ là tình cảm cá nhân, mà còn là sự gắn kết giữa nàng và những mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên, trong xã hội phong kiến, tình yêu cũng phải chịu sự chi phối của quy tắc và các chuẩn mực đạo đức. Kiều yêu Kim Trọng nhưng lại phải hi sinh tình yêu đó vì gia đình và danh dự. Điều này cho thấy tình yêu trong xã hội phong kiến thường phải đứng trước sự ràng buộc của trách nhiệm xã hội và gia đình.

Công lý trong xã hội phong kiến mà Nguyễn Du phản ánh qua câu chuyện của Kiều chính là một hệ thống bất công, nơi người yếu không thể tự bảo vệ mình. Kiều là nạn nhân của xã hội, bị áp bức và lợi dụng bởi những thế lực mạnh mẽ hơn như Mã Giám Sinh và Hồ Tôn Hiến. Thúy Kiều không thể thay đổi được công lý hay bảo vệ được quyền lợi của mình một cách hợp pháp trong xã hội phong kiến. Từ đó, công lý trở thành một khái niệm xa vời, chỉ có thể tìm thấy trong những hành động trả thù cá nhân.

Sự báo đáp thể hiện qua việc Thúy Kiều báo ân và báo oán. Kiều báo ân những người đã giúp đỡ nàng trong suốt cuộc đời, như báo đáp tình nghĩa của Kim Trọng, nhưng cũng báo oán những kẻ đã hại nàng. Hành động báo đáp này không chỉ là một phản ứng cá nhân mà còn phản ánh quan niệm về nghĩa vụ trong xã hội phong kiến, nơi mà con người phải đáp lại sự giúp đỡ và tình nghĩa dù phải hy sinh nhiều điều. Tuy nhiên, trong xã hội phong kiến, sự báo đáp thường gắn liền với sự bất công, vì những kẻ gây hại cho nàng thường là những người có quyền lực và địa vị cao hơn, khiến Kiều không thể có cách trả thù một cách công bằng.

Qua đó, Nguyễn Du đã khắc họa một xã hội phong kiến đầy mâu thuẫn, nơi tình yêu, công lý và sự báo đáp không bao giờ được kết hợp một cách hài hòa. Những giá trị này luôn bị chi phối bởi quyền lực, đạo đức và các quy tắc xã hội, khiến cho con người, đặc biệt là phụ nữ như Kiều, phải chịu đựng những bi kịch lớn lao trong cuộc đời.