Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao ngữ văn 12 ctst bài 8: Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (Nguyễn Ái Quốc)

Câu 1: 

1. Khai mạc

- Giới thiệu vắn tắt về tác giả, tác phẩm.

2. Phần chính

a. Ý nghĩa của tiêu đề:
- Tiếp cận những hành động và lời nói lố lăng, cùng với bản chất nham hiểm, dối trá của Va-ren.
- Khám phá chủ đề chính của tác phẩm, không chỉ là việc vạch trần bộ mặt cáo già, lố bịch của tên toàn quyền Va-ren mà còn thể hiện lòng trân trọng, ngưỡng mộ tính cách kiên cường, bất khuất của lãnh tụ Phan Bội Châu.

b. Va-ren và cam kết chăm sóc Phan Bội Châu:
- Va-ren đồng ý 'chăm sóc' Phan Bội Châu, đơn giản chỉ vì áp lực từ dư luận Pháp và Đông Dương, buộc tên này phải đưa ra một cam kết nhằm an ủi nhân dân Việt Nam và Đông Dương.
- Đó chỉ là một cam kết 'nửa chính thức', chẳng có gì là chắc chắn, thực tế là hắn chỉ muốn 'chăm sóc cho đến khi yên vị thật xong xuôi ở bên ấy', điều đó đã phần nào tiết lộ bản chất gian xảo của tên này.
- Việc tác giả viết 'giả sử cứ cho rằng một vị Toàn quyền mà lại biết giữ lời đi chăng nữa thì chúng ta lại cứ được phép tự hỏi...ra sao' là đã ngầm bày tỏ rõ bộ mặt thật của Va-ren, hắn sẽ lại giống như những tên quan thực dân trước đây, tàn ác, dối trá và thích thực hiện những trò lố bịch chứng nhân văn, khai sáng, và chúng chưa một lần giữ cam kết, đặc biệt là khi cam kết không đem lại lợi ích gì cho chúng.

c. Cuộc gặp gỡ giữa Va-ren và Phan Bội Châu:
- Tác giả đã tạo nên hai hình tượng nhân vật với sự đối lập tuyệt vời.

* Nhân vật Va-ren:
- Mới nhậm chức Toàn quyền, tên bất lương nắm giữ vai trò thống trị.
- Tác giả sử dụng ngôn ngữ trần thuật và hình tượng để mô tả hình ảnh, tính cách của Va-ren.
- Trong cuộc đối thoại tưởng tượng, Va-ren là người nói nhiều, sử dụng lời thoại lớn.
- Hiện lên như kẻ nham hiểm, thâm độc, tự xưng là người nhân đạo, đưa ra cam kết chăm sóc Phan Bội Châu nhưng thực chất lại là mưu mô để thuyết phục ông đầu hàng.
- Dùng những tên như Nguyễn Bá Trác, Guy-xta-vơ, A-lếch-xăng... để gieo rắc nghi ngờ và làm thay đổi tâm ý của Phan Bội Châu.
- Khéo léo vuốt ve, dụ dỗ bằng lời lẽ để đạt được mục đích của mình.
- Khám phá một quá khứ phản bội và lợi dụng để thuyết phục Phan Bội Châu.

* Nhân vật Phan Bội Châu:
- Nhà cách mạng vĩ đại, giờ đây rơi vào thế thất thế.
- Sử dụng sự im lặng để thể hiện sự khinh bỉ, tôn vinh tính cách thanh cao trong cuộc đối đầu với Va-ren.
- Giữ im lặng, không đối đáp với sự ba hoa và lố lăng của Va-ren.
- Phản ánh bản lĩnh kiên cường trước Toàn quyền vô sỉ, dù bị dụ dỗ hay áp lực.
- Nét tính cách của ông được làm nổi bật khi tác giả dùng lời của một nhân vật tưởng tượng, tạo cảm giác khách quan và thể hiện thái độ của Phan Bội Châu khi đối mặt với Va-ren.
- Trộn lẫn truyền đạt thông tin và bình luận hóm hỉnh của Nguyễn Ái Quốc làm nổi bật tình huống hài hước của Va-ren và đồng thời tôn vinh phẩm chất tinh thần cách mạng của Phan Bội Châu, rất kiên cường, bản lĩnh, và trung thành với nước và dân.

3. Kết luận:

Tổng hợp cảm nhận về tác phẩm.

Câu 2: 

Hồ Chí Minh, hay còn được biết đến với tên gọi Nguyễn Ái Quốc, là một danh nhân nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Nổi tiếng từ giai đoạn hoạt động cách mạng (1919-1945), Bác để lại dấu ấn với nhiều tác phẩm và truyện ký, trong đó có Bản án chế độ thực dân Pháp viết tại Pháp (1922-1925). Trong số đó, truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu xuất hiện sau khi Phan Bội Châu bị bắt ở Trung Quốc và Va-ren sắp nhậm chức Toàn quyền Đông Dương. Tác phẩm nhấn mạnh vào châm biếm sắc sảo, đả kích mạnh mẽ đối với Va-ren và chính quyền Pháp.

Với tiêu đề 'Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu', cụm từ 'những trò lố' đã giúp vạch trần hành động và lời nói lố lăng, bên cạnh bản chất nham hiểm của Va-ren. Tác phẩm mở đầu bằng những trang văn châm biếm, lần lượt phơi bày những hành động giả tạo của toàn quyền Va-ren. Đồng thời, nó cũng khám phá tình cảm trân trọng và ngưỡng mộ đối với tính cách kiên cường, bất khuất của lãnh tụ Phan Bội Châu trong cảnh thất thế.

Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu là một tác phẩm ký sự hư cấu của Nguyễn Ái Quốc, viết ra trước khi Va-ren nhậm chức. Mục đích của tác giả là kêu gọi ủng hộ phong trào đòi thả Phan Bội Châu. Tác phẩm tạo nên một áp lực lớn đối với Va-ren và chính quyền Pháp, khơi dậy phong trào đấu tranh trong nhân dân Việt Nam.

Ngay từ đoạn mở đầu, Nguyễn Ái Quốc sắc bén vạch trần sự dối trá và những trò lố của Va-ren. Hắn chỉ đơn giản là đồng tình với sức ép từ dư luận Pháp và Đông Dương, không hề có ý nhân văn. Lời hứa của hắn là 'nửa chính thức', không đáng tin cậy. Va-ren chỉ muốn 'chăm sóc' khi thoả mãn ý chí của mình, và điều đó làm bộc lộ bản chất gian xảo của hắn. Tác giả để độc giả tự hỏi về khả năng giữ lời hứa của một Toàn quyền.

Cuộc chạm trán giữa Va-ren và Phan Bội Châu thể hiện sự tương phản giữa hai nhân vật: một là Toàn quyền đầy lố lăng, một là lãnh tụ cách mạng vĩ đại rơi vào cảnh thất thế. Nguyễn Ái Quốc mô tả nét đen trắng rõ ràng giữa họ. Va-ren là người nói nhiều, nham hiểm, bịp bợm, trong khi Phan Bội Châu giữ im lặng và thể hiện sự thanh cao. Tác giả sử dụng ngôn ngữ trần thuật và im lặng để tôn vinh tính cách kiên cường của Phan Bội Châu và phơi bày tất cả sự lố bịch của Va-ren.

Ngược đối với sự ba hoa, vô trách nhiệm của Va-ren, hình ảnh của Phan Bội Châu trỗi dậy với sự yên bình, ông hoàn toàn phớt lờ mọi lời nói xảo trá của Ven-ren. Ông coi như không để ý đến sự tồn tại của hắn. Sự im lặng của Phan Bội Châu thể hiện thái độ khinh bỉ cực độ, đồng thời là minh chứng cho bản lĩnh kiên cường trước tên Toàn quyền vô lương. Nét tính cách của Phan Bội Châu trở nên rõ ràng khi một nhân vật tưởng tượng - một lính bồng súng, nhận xét về sự thay đổi trong nét mặt của người tù, mô tả như là 'đôi ngọn râu mép người tù nhếch lên một chút rồi lại hạ xuống ngay, mỉm cười một cách kín đáo, vô hình và im lặng, như cánh ruồi lướt qua'. Dẫn lời như vậy không chỉ tạo ấn tượng khách quan mà còn làm nổi bật thái độ của Phan Bội Châu trước Va-ren, một thái độ khinh bỉ đến cùng cực, trong mắt ông, Va-ren chỉ là một đứa trẻ, một con khỉ thích làm trò mà thôi. Thái độ khinh ghét của Phan Bội Châu được đẩy lên cao khi Nguyễn Ái Quốc trích dẫn lời của một nhân chứng, khẳng định rằng Phan Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-ren, và tác giả cũng ỡm ờ rằng 'cũng có thể lắm'. Sự trần thuật xen kẽ các yếu tố bình luận hóm hỉnh, châm biếm của Nguyễn Ái Quốc làm nổi bật tình cảnh hài hước của Va-ren đồng thời tôn vinh phẩm chất tinh thần cách mạng của Phan Bội Châu, kiên cường, bản lĩnh, và lòng trung với nước hiếu với dân.

Kết thúc đoạn đối thoại, tác giả đưa ra một nhận xét thú vị: 'Nhưng xét binh tình, chỉ vì Phan Bội Châu không hiểu Va-ren cũng như Va-ren không hiểu Phan Bội Châu'. Đó là một lời bình hóm hỉnh và sâu sắc. Hai chữ 'không hiểu' giải thích rằng không phải là do khác biệt về ngôn ngữ, mà 'không hiểu' ở đây là do hai con người này hoàn toàn khác nhau về lý tưởng, mục đích sống, nên họ không thể có cuộc trò chuyện 'thấu hiểu' được. Dù Va-ren nói nhiều hơn những lời bịp bợm, Phan Bội Châu vẫn coi hắn là kẻ xa lạ, không đáng để quan tâm, không cần lãng phí sức tiếp xúc.

Những trò lố của Va-ren và Phan Bội Châu với lối viết trào phúng, châm biếm, và sự sáng tạo tài hoa của Nguyễn Ái Quốc tạo nên một cuộc gặp gỡ sống động, đặc sắc giữa hai con người ở hai chiến tuyến khác nhau. Bằng cách này, nét tính cách, thái độ và bản lĩnh kiên cường của Phan Bội Châu trước tên Toàn quyền Va-ren, một kẻ ba hoa, luôn khoác loác, thích làm trò lố bịch, trở nên nổi bật.