Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Lịch sử 12 cd bài 2: Trật tự thế giới trong Chiến tranh lạnh

Câu 1: 

- Trật tự hai cực I-an-ta dựa trên sự phân chia quyền lực giữa hai siêu cường Mỹ và Liên Xô, dẫn đến một thế giới chia rẽ thành hai phe đối lập.

- Một mặt, trật tự này giúp duy trì một "hòa bình nóng", ngăn chặn xung đột toàn diện nhờ vào sự răn đe hạt nhân.

- Tuy nhiên, các cuộc chiến tranh ủy nhiệm (Chiến tranh Việt Nam, Chiến tranh Triều Tiên) đã gây ra hàng loạt xung đột khu vực.

- Hạn chế lớn của trật tự này là sự bất đối xứng quyền lực và những khác biệt sâu sắc về ý thức hệ, kinh tế, và chính trị giữa hai siêu cường.

Câu 2: 

- Chiến tranh Lạnh có ảnh hưởng sâu rộng đến các nước đang phát triển, đặc biệt ở châu Á, châu Phi, và Mỹ Latinh. Các quốc gia này thường trở thành chiến trường cho các cuộc chiến tranh ủy nhiệm hoặc bị cuốn vào các liên minh với một trong hai siêu cường. Mỹ và Liên Xô đã can thiệp vào chính trị và kinh tế của nhiều nước để mở rộng ảnh hưởng, dẫn đến nhiều xung đột nội bộ và chiến tranh.

-  Để đối phó với tình trạng căng thẳng toàn cầu, một số quốc gia đã chọn đứng trung lập và không tham gia vào các khối liên minh quân sự. Phong trào Không liên kết, được thành lập vào năm 1961 bởi các quốc gia như Ấn Độ, Ai Cập và Nam Tư, là một nỗ lực nhằm giữ khoảng cách với cả Mỹ và Liên Xô, bảo vệ quyền tự chủ và phát triển kinh tế của các nước đang phát triển. Tuy nhiên, nhiều quốc gia vẫn chịu tác động mạnh mẽ từ cuộc cạnh tranh quyền lực giữa hai khối.

Câu 3:

- Trật tự hai cực I-an-ta, được thiết lập sau Hội nghị I-an-ta (1945), đã tác động mạnh mẽ đến Việt Nam trong bối cảnh cuộc đấu tranh giành độc lập. Sau Thế chiến II, thế giới bị chia thành hai khối lớn: khối tư bản do Mỹ đứng đầu và khối xã hội chủ nghĩa do Liên Xô lãnh đạo. Việt Nam, nằm trong khu vực Đông Nam Á, trở thành điểm nóng của cuộc đối đầu này.

- Trật tự hai cực đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc kháng chiến chống Pháp và sau đó là cuộc đấu tranh chống Mỹ của Việt Nam. Phong trào giải phóng dân tộc ở Việt Nam nhận được sự ủng hộ từ Liên Xô và Trung Quốc, trong khi Mỹ lại ủng hộ Pháp trong giai đoạn đầu và sau đó can thiệp trực tiếp vào Chiến tranh Việt Nam. Việt Nam trở thành nơi diễn ra cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa hai khối, mà kết quả cuối cùng là sự thống nhất đất nước vào năm 1975.

Câu 4: 

- Trong bối cảnh Trật tự hai cực, nhiều quốc gia nhỏ và trung bình chọn chiến lược liên minh với một trong hai siêu cường (Mỹ hoặc Liên Xô) để tìm kiếm sự bảo vệ và hỗ trợ kinh tế, quân sự. Ví dụ, các quốc gia như Nam Tư (trong khối phi liên kết) hoặc Trung Quốc đã khéo léo điều chỉnh mối quan hệ với cả hai siêu cường để tối đa hóa lợi ích.

- Các quốc gia thuộc khối NATO hoặc khối Warsaw nhận viện trợ kinh tế (Kế hoạch Marshall từ Mỹ, viện trợ Liên Xô từ Liên bang Xô viết), giúp phục hồi kinh tế và xây dựng quân sự.

- Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào siêu cường cũng có thể dẫn đến mất độc lập chính trị, hoặc trở thành nạn nhân của các cuộc xung đột giữa hai phe.

- Việc duy trì một vị trí trung lập hoặc liên minh linh hoạt là chiến lược hiệu quả cho nhiều quốc gia trong việc phát triển kinh tế và duy trì an ninh.