Câu hỏi tự luận mức độ thông hiểu Ngữ văn 12 kntt bài 2: Cảm hoài (Nỗi lòng – Đặng Dung)

Câu 1: 

Tác giả cảm thấy bất lực, bế tắc trước thời cuộc đầy biến động. Ông đau xót trước cảnh nước mất nhà tan, cảm thấy mình không thể thực hiện được chí lớn dù đã nỗ lực hết mình.

Câu 2: 

Bài thơ Cảm hoài của Đặng Dung được xem là tiêu biểu cho tâm trạng bi tráng của các bậc trung thần trong lịch sử Việt Nam vì nó thể hiện một cách sâu sắc tinh thần trung nghĩa, sự bất khuất và nỗi đau của những anh hùng lỡ vận trong thời kỳ đất nước biến động.

Thứ nhất, bài thơ phản ánh nỗi lòng uất hận và bất lực của người trung thần khi thời thế không đứng về phía mình. Hình ảnh “thời lai đồ điếu thành công dị” và “vận khứ anh hùng ẩm hận đa” nhấn mạnh sự bất công của thời cuộc, khi những người anh hùng dốc lòng vì dân tộc lại không có cơ hội để thực hiện lý tưởng, còn vận may lại thuộc về những kẻ tầm thường. Nỗi đau này không chỉ của riêng Đặng Dung mà còn đại diện cho những trung thần yêu nước phải chứng kiến cảnh nước mất nhà tan mà không thể cứu vãn.

Thứ hai, bài thơ mang âm hưởng bi tráng, vừa thể hiện nỗi buồn, vừa toát lên tinh thần kiên cường. Câu thơ “Tuế nguyệt bất trì hoàn khả khốc, Anh hùng vô lệ diệc thương tâm” cho thấy sự tiếc nuối thời gian đã qua nhưng cũng bộc lộ khí phách mạnh mẽ, không gục ngã trước khó khăn. Đây là tâm trạng chung của những trung thần trong lịch sử Việt Nam, những người luôn giữ lòng trung nghĩa, sẵn sàng hy sinh bản thân nhưng không khỏi cảm thấy cô đơn, day dứt khi thời thế xoay vần.

Cuối cùng, bài thơ thể hiện ý chí bất khuất và khát vọng cống hiến bất chấp khó khăn. Hình ảnh “càn khôn tận thị mao mao khách” gợi lên tâm trạng trăn trở trước thời thế, nhưng đồng thời khẳng định ý chí bảo vệ tổ quốc đến hơi thở cuối cùng, dù phải hy sinh tất cả. Điều này phản ánh rõ nét tinh thần trung nghĩa của các bậc anh hùng trong lịch sử Việt Nam.

Câu 3: 

Hình ảnh "Bao độ mài gươm nguyệt ánh ta" trong bài thơ Cảm hoài gợi lên nhiều ý nghĩa sâu sắc về nhân vật trữ tình, đặc biệt là khát vọng và tâm trạng của một bậc anh hùng trong thời loạn.

Trước hết, hình ảnh "mài gươm" là biểu tượng của sự chuẩn bị và quyết tâm chiến đấu. Đây không chỉ là hành động thực tế mà còn là biểu trưng cho tinh thần luôn sẵn sàng hy sinh để bảo vệ đất nước. "Nguyệt ánh" (ánh trăng) gợi lên một không gian tĩnh lặng, thường gắn liền với những khoảng thời gian suy tư sâu sắc. Việc mài gươm dưới ánh trăng vừa thể hiện sự bền bỉ, kiên nhẫn của nhân vật trữ tình, vừa phản ánh tinh thần trách nhiệm với non sông, dù trong hoàn cảnh cô đơn hay hiểm nguy.

Ngoài ra, hình ảnh này còn bộc lộ nỗi trăn trở và nỗi đau trước thời cuộc. Câu thơ đặt trong bối cảnh đất nước rơi vào cảnh loạn lạc, nhân vật trữ tình ý thức rõ vận nước suy vong nhưng bất lực trước thời thế. Hành động "mài gươm" nhiều lần nhấn mạnh sự quyết tâm nhưng cũng cho thấy nỗi buồn vì chưa tìm được cơ hội để thực hiện chí lớn. Ánh trăng soi chiếu gợi lên cảm giác vừa lãng mạn, vừa u uất, tượng trưng cho khát vọng lý tưởng lớn lao nhưng bị thời thế phủ nhận.

Tóm lại, hình ảnh "Bao độ mài gươm nguyệt ánh ta" vừa thể hiện ý chí kiên định, tinh thần sẵn sàng chiến đấu của nhân vật trữ tình, vừa gợi lên nỗi cô đơn, tiếc nuối và trăn trở của một bậc trung thần trước thời cuộc đầy biến động. Đây là sự hòa quyện giữa vẻ đẹp lãng mạn và âm hưởng bi tráng, góp phần khắc họa tâm hồn cao đẹp của một anh hùng lỡ vận.

Câu 4: 

 Tâm trạng bi tráng được thể hiện qua các hình ảnh: " đầu đã bạc", "xoay trục đất", và "mài gươm Long Tuyền dưới trăng", vừa nói lên ý chí lớn, vừa gợi nỗi xót xa vì thời thế.