Câu hỏi tự luận mức độ thông hiểu Ngữ văn 12 cd bài 4: Thực hành tiếng Việt Biện pháp tu từ nghịch ngữ

Câu 1: 

Nghịch ngữ: "hạnh phúc" - "tang gia"

Phân tích:

Câu văn này sử dụng hai khái niệm hoàn toàn trái ngược nhau để tạo ra sự mỉa mai, châm biếm.

"Hạnh phúc" thường gắn liền với niềm vui, trong khi "tang gia" lại là nỗi đau, sự mất mát.

Tác dụng: Phơi bày sự tha hóa đạo đức của một bộ phận xã hội, nơi mà những giá trị truyền thống bị đảo lộn.

 Câu 2:

Nghịch ngữ: "tiếng chim tu hú" (âm thanh tự nhiên) - "yêu nước thương người" (tình cảm con người)

Phân tích:

Câu thơ này sử dụng hình ảnh thiên nhiên (tiếng chim tu hú) để khái quát một tình cảm cao đẹp (yêu nước thương người).

Sự so sánh bất ngờ giữa âm thanh tự nhiên và tình cảm con người tạo nên một hình ảnh thơ mộng, lãng mạn.

Tác dụng: Thể hiện một tâm hồn yêu nước thiết tha, rộng lớn như trời biển.

Câu 3: 

“Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung; chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ.”

- Câu văn trên sử dụng những cụm từ có ý nghĩa trái ngược nhau, tạo nên sự đối nghịch trong câu văn nhằm nhấn mạnh đặc điểm của người nông dân nghĩa sĩ: Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường cung >< Chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ. 

=> Tác dụng: Nhấn mạnh phẩm chất chất phác của người nông dân trong cuộc sống đời thường, với con trâu, cái cuốc thường ngày. 

Câu 4: 

Những từ ngữ tạo nên sự đối nghịch trong câu văn trên là:

+ Về trang bị: có một manh áo vải >< nào đợi mang bao tấu, bầu ngòi.

+ Về vũ khí: cầm một ngọn tầm vông >< chi nài sắm dao tu, nón gõ.

Câu 5:

- Khổ thơ trên sử dụng những vế câu có ý nghĩa tương phản với nhau: 

+ con sóng nhớ bờ >< ngày đêm không ngủ được: Con sóng luôn luôn vận động nên bao giờ cũng thức, ấy vậy mà ở đây tác giả lại thi vị hóa sóng, khiến cho sóng trở nên thao thức, không ngủ được vì nhớ bờ. 

+ trong mơ >< còn thức: Tấm lòng mong nhớ người yêu khiến cho người con gái thao thức ngay cả trong giấc mơ. 

=> Tác dụng: Thể hiện quy luật, sức mạnh của tình yêu. Nó làm rung động trái tim người con gái, không chỉ chiếm lĩnh ý thức mà còn len lỏi cả vào thế giới vô thức khiến cho người con gái dù ở trong giấc mơ thì vẫn còn thao thức, trằn trọc và nhớ nhung về người yêu của mình.