I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

- Tên: Phạm Ngọc Cảnh

- Năm sinh – năm mất: 1934-2014

- Quê quán: Hà Tĩnh

- Ông là, diễn viên nhưng ông say mê sáng tác thơ. Vì vậy ông được điều về tạp chí Văn nghệ quân đội là biên tập thơ, rồi cán bộ sáng tác của tạp chí trong 20 năm lại đây. Ngoài sáng tác thơ, ông còn viết kịch phim, đọc lời bình, dẫn các chương trình thơ trên sóng phát thanh, truyền hình và đóng một số vai phụ trong các phim.

2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Văn bản in trong Thơ miền Trung thế kỉ XX, NXB Đà Nẵng, 1995, trang 359 – 361.

- Hoàn cảnh sáng tác: ra đời trong một mạch văn hào sảng khí thế của người lính trận.
- Thể loại: Thơ

-  Bố cục:

+ Phần 1 (từ đầu đến “ngựa ô này”): Câu hát ở làng anh.

+ Phần 2 (Còn lại): Câu hát ở làng em.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN

1. Câu hát làng anh

- “Làng anh ở ven sông”: hát vào tháng Tư khi chuẩn bị hội Gióng.

- Câu hát Lí ngựa ô ở ''làng anh'' hát theo đường đánh giặc, ai nghe cũng ngỡ mình đang đi trong mây, chẳng ai tin mình đang gióng ngựa sắt.

- Có thể thấy thời điểm “làng anh” là đang đi lính, ra trận.

2. Câu hát ở làng em

- Bên em: “móng ngựa gõ mê say”, “qua phá rộng duềnh doàng lên đợt sóng”.

- Ở bên em, câu hát Lí ngựa ô như một lời mời gọi, mang cảm giác mộc mạc của làng quê, sông nước miền Trung.

3. Vẻ đẹp ý nghĩa của những câu hát

- Tuy người hát khác nhau, không gian hát và âm điệu khác nhau nhưng những câu lí, câu hò và ca dao, dân ca nói chung như thể hiện vẻ đẹp, khát vọng của người dân.

- Qua làn điệu, câu hò là nơi gửi gắm tâm tư, tình cảm, ước mơ và khát vọng của con người => Họ đưa vào đó những mong ước, khát khao về sự yên bình, tình yêu lứa đôi, những tâm tư tình cảm.

- Bao trùm bài thơ là âm thanh nhịp điệu những câu hát gợi nhắc vó ngựa Thánh Gióng qua thời gian à cùng với đó là lòng yêu quê hương, đất nước.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

- Văn bản cho thấy sự đặc sắc của làn điệu lí ngựa ô khi được thể hiện ở hai nơi khác nhau là “làng anh” và “làng em”.

- Qua làn điệu lí ngựa ô, kín đáo bộc lộ tâm tư của chàng trai, cô gái với nỗi nhớ nhung khắc khoải và mong chờ trong tình yêu.

- Cho thấy những làn điệu, câu hò là nơi gửi gắm tâm tư, tình cảm, ước mơ và khát vọng của con người.

2. Nghệ thuật

- Lời lẽ, văn phong của văn bản là lời của một làn điệu dân ca.

- Giọng điệu thủ thỉ, tâm tình, da diết, nhẹ nhàng.

- Ngôn từ mộc mạc, giản dị, thuần Việt, đậm chất văn hóa dân gian.