I. SỰ RA ĐỜI CỦA VƯƠNG TRIỀU MẠC

- Sự suy yếu của nhà Lê:

+ Thế kỉ XVI, nhà Lê bắt đầu suy thoái.

+ Dân chúng chống lại triều đình, các cuộc khởi nghĩa nổ ra.

- Sự ra đời của Triều Mạc:

+ Năm 1527, Mạc Đăng Dung (một võ quan trong triều) thâu tóm quyền hành, lật đổ triều Lê sơ, lên ngôi vua.

→ Triều Mạc được thành lập (Bắc triều), đóng đô ở Thăng Long.

II. CÁC CUỘC XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU VÀ TRỊNH – NGUYỄN

1. Xung đột Nam – Bắc triều

- Năm 1533, Nguyễn Kim (võ quan Triều Lê) đưa con của vua Lê Chiêu Tông lên làm vua, nhân danh “phù Lê diệt Mạc”. Sử gọi là Nam triều.

→ Xung đột Nam – Bắc triều.

- Năm 1592, Nam triều chiếm Thăng Long, triều đình nhà Mạc chạy lên Cao Bằng.

- Năm 1677, triều Mạc chấm dứt. 

2. Trịnh – Nguyễn phân tranh

- Năm 1545, Nguyễn Kim bị đầu độc chết. Vua Lê trao toàn bộ binh quyền cho con rể của Nguyễn Kim là Trịnh Kiểm.

- Năm 1558, Nguyễn Hoàng (con thứ của Nguyễn Kim) cùng họ Nguyễn xây dựng, mở rộng đất đai về phía Nam.

- Năm 1613, Nguyễn Phúc Nguyên (con Nguyễn Hoàng) lên thay, tỏ thái độ đối lập với họ Trịnh.

- Năm 1627, xung đột Trịnh – Nguyễn bùng nổ.

III. HỆ QUẢ XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU VÀ TRỊNH – NGUYỄN

- Nhân dân khốn khổ.

- Đất nước chia cắt. Sông Gianh trở thành ranh giới chia cắt đất nước:

+ Đàng Trong: từ sông Gianh trở vào nam, do họ Nguyễn cầm quyền.

+ Đàng Ngoài: từ sông Gianh trở ra bắc, do họ Trịnh cai quản.

- Hai chính quyền đều dùng niên hiệu vua Lê, thừa nhận quốc hiệu Đại Việt.

- Đàng Trong mở rộng, nhân dân tích cực khai phá, phát triển kinh tế.