BÀI 2: HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC CỦA KHỐI HÌNH HỌC CƠ BẢN

I. KHÁI NIỆM HÌNH CHIẾU

- Hình chiếu là hình biểu diễn nhận được trên mặt phẳng hình chiếu.

II. HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC

1. Phương pháp xây dựng hình chiếu vuông góc

- Có 3 mặt phẳng hình chiếu:

+ Mặt phẳng hình chiếu đứng (thẳng đứng, chính diện).

+ Mặt phẳng hình chiếu bằng (nằm ngang).

+ Mặt phẳng hình chiếu cạnh.

- Các hình chiếu:

+ Hình chiếu đứng (từ trước).

+ Hình chiếu bằng (từ trên).

+ Hình chiếu cạnh (từ trái).

2. Bố trí các hình chiếu

Vị trí các hình chiếu trên mặt phẳng giấy vẽ so với hình chiếu A như sau:

- Hình chiếu B: được đặt bên dưới, theo phương nằm ngang với hình chiếu A.

- Hình chiếu C: được đặt ở bên phải, theo phương nằm ngang với hình chiếu A.

III. HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC CỦA KHỐI ĐA DIỆN

1. Khối đa diện

- Khối đa diện là khối hình không gian được bao bởi các mặt là các hình đa giác phẳng.

- Các khối đa diện thường gặp là:

+ Khối hộp chữ nhật.

+ Khối lăng trụ tam giác đều.

+ Khối chóp tứ giác đều.

2. Vẽ hình chiếu vuông góc của khối đa diện

Bước 1: Vẽ hình chiếu đứng (Hình 2.7a)

+ Chọn tỉ lệ phù hợp với khổ giấy vẽ.

+ Dựa vào hình dạng, kích thước mặt trước vẽ hình chiếu đứng bằng nét mảnh.

Bước 2: Vẽ hình chiếu bằng (Hình 2.7b)

+ Kẻ đường gióng từ hình chiếu đứng để vẽ vị trí hình chiếu bằng.

+ Căn cứ và hình dạng, kích thước mặt đáy để vẽ hình chiếu bằng.

Bước 3: Vẽ hình chiếu cạnh (Hình 2.7c)

+ Kẻ đường phụ trợ nghiêng 45o so với phương ngang. Kẻ đường gióng từ hình chiếu đứng và bằng để xác định vị trí hình chiếu cạnh.

+ Căn cứ vào hình dạng mặt bên trái vẽ hình chiếu cạnh.

Bước 4: Hoàn thiện bản vẽ (Hình 2.7d).

+ Tẩy bỏ nét thừa, đường gióng, đường phụ trợ, tô đậm các nét theo quy định.

+ Ghi kích thước cho bản vẽ.

IV. HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC CỦA KHỐI TRÒN XOAY

1. Khối tròn xoay

- Khối tròn xoay được tạo thành khi quay một hình phẳng quanh một trục cố định.

- Một số khối tròn xoay thường gặp:

+ Khối trụ.

+ Khối nón.

+ Khối cầu.

2. Vẽ hình chiếu vuông góc của khối tròn xoay

- Do tính đối xứng, các khối tròn xoay thường chỉ biểu diễn hai hình chiếu:

+ Hình chiếu đứng và hình chiếu bằng

+ Hình chiếu đứng và hình chiếu cạnh

Hình chiếu vuông góc của khối trụ

- Nếu hướng chiếu dọc theo đường trục của hình trụ thì hình chiếu thu được là hình tròn.

- Nếu hướng chiếu vuông góc với đường trục thì hình chiếu thu được là hình chữ nhật.

Các hình chiếu vuông góc của hình cầu

- Các hình chiếu vuông góc của hình cầu đều là hình tròn, có đường kính bằng đường kính hình cầu.