Bài làm

   Truyện Kiều là một trong những tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp sáng tác của đại thi hào Nguyễn Du, đồng thời nó cũng là tiếng lòng thổn thức, xót thương cho số phận của người phụ nữ trong xã hội cũ. Đó không chỉ là số phận nàng Kiều mà còn là hình ảnh người phụ nữ bị vùi dập trong xã hội đương thời rối ren. Trong đó đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều chính là một bức tranh lột tả trần trụi về sự bất công trong chế độ bấy giờ.

   Đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều nằm ở phần thứ hai thuộc “Gia biến và lưu lạc”. Sau khi gia đình họ Vương bị thằng bán tơ vu oán, gia đình rơi vào cảnh rối ren đau thương. Của cải bị cướp đoạt cha và em trai đều bị bắt bớ tra khảo dã man. Cái giá mà chúng đưa ra để kết thúc việc này là “Có ba trăm lạng việc này mới xong”. Trong phút bĩ cực chẳng còn cách nào Kiều đành phải nhắm mắt xuôi tay, gạt đi mối tình đẹp đẽ với Kim Trọng để bán mình chuộc cha và em.

  Đoạn trích này chính là một nốt trầm buồn khởi đầu cho cuộc đời đầy bất hạnh truân chuyên của Kiều trong suốt 15 năm lưu lạc.

   Sau khi nghe tin Thúy Kiều bán mình chuộc cha đã gây xôn xao một vùng rộng lớn. Vì không ai là không nghe đến Thúy Kiều một người con gái tài sắc vẹn toàn. Chính vì thế Mã Giám Sinh đã nhờ người mai mối đến hỏi cưới nàng về làm lẽ.

   Thế nhưng thay vì miêu tả cặn kẽ con người con gã họ Mã, Nguyễn Du chỉ đi vào đẵ tả chi tiết tiêu biểu từ thần thái đến trang phục cử chỉ của nhân vật. Vì thế không ai biết rõ tung tích của Mã Giám Sinh chỉ biết gã họ Mã là người “viễn khách” đến. Câu trả lời cộc lốc không đầu không đuôi phần nào đã khắc họa hết bản chất của y:

“Hỏi tên, rằng : Mã Giám Sinh

Hỏi quê, rằng: “huyện Lâm Thanh cũng gần”

Bằng ấy câu hỏi nhưng cũng chỉ biết hắn họ Mã, còn tên Giám Sinh là một cái tên chỉ chung những sinh viên trường Quốc tử giám. Thế là y không nói tên, còn quê quán cũng chẳng rõ ràng cụ thể. Cách nói năng của y thể hiện hắn là một kẻ thô tục, không hề có khí chất phi phàm nho nhã của những người có học.

Đi sâu vào miêu tả ngoại hình của y, Nguyễn Du đã có những câu thơ sau:

“Quá niên trạc ngoại tứ tuần

Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao”

Bộ mặt nhẵn nhụi, bảnh bao phần nào thể hiện sự giả dối trong con người của hắn. Từ láy “nhẵn nhịu”, “bảnh bao” mang đến cho con người cảm giác trơ trẽn, phẳng phiu. Những từ ngữ miêu tả bề ngoại cùng với tuổi “trạc ngoại tứ tuần” càng khiến người đọc cảm thấy gờn gợn. Cái tuổi sắp lên lão mà còn tỉa tót ngoại hình tô vẽ cho mình thêm trẻ trung đôi mươi càng bộc lộc bản chất thực sự của gã buôn người họ Mã.

Không chỉ dừng lại ở miêu tả ngoại hình mà cử chỉ của thầy tớ họ Mã cũng được Nguyễn Du nhắc đến “trước thầy sau tớ lao xao”.

Đó là một lũ ô hợp nhốn nháo không có trật tự, sỗ sàng vô học. Đặc biệt hành động “ghế trên ngồi tót sỗ sàng” càng nhấn mạnh sự thô thiển của một kẻ vô học đội lốt học trò trường Quốc tử giám. Ghế trên vốn là vị trí trang trọng dành cho bậc cao niên thế nhưng hắn là kẻ đi hỏi vợ phận làm khách lại làm vậy thật trướng mắt và vô lễ.

Càng về sau cuộc mua bán thì Mã Giám Sinh càng thể hiện mình là một con buôn lọc lõi và từng trải:

“ Rằng: Mua ngọc đến Lam Kiều

Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường”.

Nhưng trái với những lời lẽ hoa mỹ đó hành động của y càng thể hiện nhân cách thấp hèn cũng ngầm dự báo cho một cuộc đời đầy nước mắt của Kiều. Một loạt các cụm từ như “cò kè bớt một thêm hai”, “ngã giá”.... Chứng tỏ hắn là một con buôn lọc lõi, sành sỏi. Một kẻ buôn người đội lốt học trò trường Quốc tử giám nhưng ẩn sâu bên trong là một bản chất xấu xa, đê tiện và giả dối.

Còn Kiều một “món hàng” được mang ra trao đổi suốt cuộc trò chuyện đó nàng chỉ biết im lặng. Hình như nỗi đau đớn tủi hổ, xót xa đã xâm chiếm toàn bộ tâm trí nàng. Từ một người con gái “kín cổng cao tường” nay biến thành món hàng dưới bàn tay bẩn thỉu của tú bà và Mã Giám Sinh thì sao tránh khỏi đau thương cho được.

Nguyễn Du đã dùng một loạt các hình ảnh ẩn dụ tượng trưng để miêu tả tâm trạng lúc bấy giờ của Kiều như “ngại ngùng dợn gió e sương”, “nét buồn như trúc, điệu gầy như mai”.... Phần nào chúng ta cũng cảm thông trước sự đau đớn của một người con gái tài hoa mệnh bạc.

Có thể nói đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều là một trong những đoạn trích lấy đi nhiều nước mắt cũng như trăn trở của người đọc. Bằng bút pháp miêu tả chân thực, lối nói ẩn dụ tương trưng Nguyễn Du đã phần nào hé lộ một cuộc đời đầy biến động sóng gió của Kiều. Cũng là tiếng lòng đồng cảm xót thương cho số phận của những người phụ nữ trong xã hội đương thời đầy tai biến và đau thương.