BÀI 9: HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Hình 9.1 thể hiện một vật thể bằng hình vẽ và đoạn văn kế bên cũng mô tả vật thể đó bằng lời, em có nhận xét gì về hai cách mô tả đó?

Giải rút gọn: 

Nếu chỉ có một hình vẽ thì không mô tả hết được các đặc điểm như đoạn văn. Nhưng khi có 2 hình vẽ thì các đặc điểm được thể hiện rõ ràng và chính xác hơn.

I. PHƯƠNG PHÁP CHIẾU GÓC THỨ NHẤT

Khám phá: 

1. Từ Hình 9.2 đến Hình 9.5 mô tả nội dung của phương pháp chiếu góc thứ nhất. Hãy quan sát các hình đó và sắp xếp lại các đoạn văn sau theo đúng thứ tự:

a. Đặt vật thể vào trong một góc tạo bởi các mặt phẳng hình chiếu đứng (P1), mặt phẳng hình chiếu bằng (P2) và mặt phẳng hình chiếu cạnh (P3) vuông góc với nhau từng đôi một.

b. Quay mặt phẳng hình chiếu bằng quanh trục Ox , và hình chiếu cạnh Oz một góc 90 độ để các hình chiếu cùng nằm trên một mặt phẳng.

c. Chiếu vật thể theo hướng chiếu từ trước lên mặt phẳng P1,  từ trên lên mặt phẳng P2 và  từ trái lên mặt phẳng P3 sẽ được các hình chiếu đứng A, hình chiếu bằng B và hình chiếu cạnh C.

2. Trên Hình 9.3 vẽ người quan sát đang đứng ở vị trí ứng với hướng chiếu từ trước, hãy nêu mối quan hệ về vị trí giữa người quan sát, mặt phẳng hình chiếu P1 và vật thể.

3. Quan sát Hình 9.5 và nêu mối quan hệ về vị trí giữa các hình chiếu A, B, C trong phương pháp chiếu góc thứ nhất.

4. Quan sát Hình 9.6 và phát biểu cách xác định các kích thước m và n của hình chiếu cạnh.

Giải rút gọn: 

1. Sắp xếp: a - c - b
2.  Vật thể ở giữa người quan sát với mặt phẳng hình chiếu P1
3.  

• Hình chiếu A ở góc trên bên trái.
• Hình chiếu C ở phía bên phải hình chiếu A.

• Hình chiếu B ở phía dưới hình chiếu A.

  4.  m: chiều rộng; n: chiều cao

II. PHƯƠNG PHÁP CHIẾU GÓC THỨ BA

Khám phá: Hình 9.7 và Hình 9.8 mô tả phương pháp chiếu góc thứ ba, quan sát các hình trên và cho biết:

• Vị trí của vật thể so với các mặt phẳng hình chiếu.
• Mỗi quan hệ giữa vật thể, mặt phẳng hình chiếu và người quan sát.
• Vị trí tương đối giữa các hình chiếu vuông góc.

Giải rút gọn: 

• Vật thể nằm ở phía sau mặt phẳng P1, dưới mặt phẳng P2, bên phải mặt phẳng P3.
• Mặt phẳng P1 nằm giữa vật thể và người quan sát.
• Mặt phẳng C nằm bên trái mặt phẳng A, mặt phẳng B nằm bên trên mặt phẳng A.

Luyện tập: Cho vật thể, các hướng chiếu A, B, C và các hình chiếu 1, 2, 3 (Hình 9.9) hãy:

a. Lập bảng theo mẫu 9.1. Đánh dấu (x) vào bẳng đó để chỉ ra sự tương ứng của hình chiếu với hướng chiếu và ghi tên gọi các hình chiếu.

b. Lập hai bảng theo mẫu Bảng 9.2 và Bảng 9.3 và ghi số thứ tự của hình chiếu vào các ô của các bảng đó để chỉ rõ cách bố trí các hình chiếu theo phương pháp chiếu góc thứ nhất (PPCG1) vfa phương pháp chiếu góc thứ 3 (PPCG3).

Giải rút gọn: 

a.

b.

III. VẼ HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC

Thực hành: Cho mô hình ba chiều của các vật mẫu (từ Hình 9.17 đến Hình 9.20). Lập bản vẽ kĩ thuật gồm 3 hình chiếu vuông góc của các vật thể đó.

Giải rút gọn: 

Hình 9.17:

Hình 9.18:

Hình 9.19:

Hình 9.20:

Vận dụng: 

Hãy vẽ ba hình chiếu vuông góc của đồ vật trong gia đình.

Giải rút gọn: