BÀI 5. NƯỚC VĂN LANG, ÂU LẠC

Khởi động: Thành tựu nào sau đây là của nền văn minh sông Hồng? Chia sẻ điều em biết về thành tựu đó.

Giải rút gọn:

- Sự hình thành Nhà nước Văn Lang và Nhà nước Âu Lạc cùng trống đồng Đông Sơn là thành tựu của nền văn minh sông Hồng

- Nhà nước Văn Lang do 18 đời các vị vua Hùng cai trị 

- Nhà nước Âu Lạc do An Dương Vương cai trị, xây dựng trên cơ sở bộ máy Nhà nước Văn Lang

1. SỰ RA ĐỜI CỦA NHÀ NƯỚC VĂN LANG, ÂU LẠC

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 2, em hãy trình bày sự ra đời của nước Văn lang, Âu Lạc

Giải rút gọn:

- Sự ra đời của Nhà nước Văn Lang:

+ Khoảng thế kỉ VII TCN, Nhà nước Văn Lang ra đời, kinh đô đặt ở Phong Châu (Phú Thọ)

+ Đây là nhà nước đầu tiên của nước ta với thành phần dân cư chính là người Lạc Việt

+ Người đứng đầu là Hùng Vương

- Sự ra đời của Nhà nước Âu Lạc:

+ Năm 208 TCN sau khi đánh thắng quân Tần, Thục Phán lên làm vua, xưng là An Dương Vương

+ Kinh đô được di dời xuống Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội)

2. ĐỜI SỐNG KINH TẾ CỦA CƯ DÂN VĂN LANG, ÂU LẠC

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình các hình 3, 4, 5, 6, 7, em hãy:

- Mô tả đời sống kinh tế của cư dân Văn Lang, Âu Lạc

- Cho biết đời sống kinh tế của cư dân Văn Lang, Âu Lạc được thể hiện như thế nào qua truyền thuyết “Vua Hùng dạy dân cấy lúa”

Giải rút gọn:

- Đời sống kinh tế của cư dân Văn Lang, Âu Lạc:

+ Người dân chủ yếu sống bằng nghề nông trồng lúa nước

+ Dùng lưỡi cày, lưỡi hái, cuốc, rìu,… bằng đồng làm công cụ sản xuất và chế tạo các đồ dùng phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt

- Đời sống kinh tế của cư dân được thể hiện qua truyền thuyết “Vua Hùng dạy dân cấy lúa”:

+ Vua Hùng tổ chức cho dân đến đắp bờ giữ nước
+ Vua bày cách cho dân gỡ hạt, gieo mạ. Khi mạ lên xanh thì đem cấy vào ruộng có nước

3. CÔNG CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ NHÀ NƯỚC VĂN LANG, ÂU LẠC

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình các hình 8, 9, 10, em hãy:

- Trình bày công cuộc đấu tranh bảo vệ Nhà nước Văn Lang, Âu Lạc

- Cho biết “Sự tích nỏ thần” phản ảnh công cuộc đấu tranh bảo vệ Nhà nước Âu Lạc như thế nào.

Giải rút gọn:

- Công cuộc đấu tranh bảo vệ Nhà nước Văn Lang, Âu Lạc:

+ Nhiều lần chiến đấu chống giặc phương Bắc xâm lược

+ Năm 179 TCN, Âu Lạc bị quân của Triệu Đà – vua nước Nam Việt (Trung Quốc) tấn công và bị sát nhập vào Nam Việt

- “Sự tích nỏ thần” phản ánh công cuộc bảo vệ Nhà nước Âu Lạc qua sự phát triển về chế tạo vũ khí thô sơ, nỏ thần là hình ảnh tượng trưng cho sức chiến đấu của người Âu Lạc bấy giờ.

4. LUYỆN TẬP

Câu 1: Kể tên một số truyền thuyết, hiện vật khảo cổ liên quan đến sự ra đời và công cuộc đấu tranh bảo vệ nhà nước của cư dân Văn Lang, Âu Lạc

Giải rút gọn:

- Truyền thuyết: Con Rồng cháu Tiên, Hùng Vương chọn đất đóng đô, Sự tích thành cổ loa, Vua Hùng dạy dân cấy lúa,…

- Hiện vật khảo cổ: trống đồng Đông Sơn, thạp đồng Đào Thịnh, bình gốm, lưỡi cày đồng, muôi đồng,…

Câu 2: Truyền thuyết Vua Hùng dạy dân cấy lúa cho em biết điều gì về đời sống kinh tế của cư dân Văn Lang, Âu Lạc?

Giải rút gọn:

- Truyền thuyết “Vua Hùng dạy dân cấy lúa” cho thấy nghề nông được hình thành, trở thành nghề chính của cư dân Văn Lang, Âu Lạc

 - Đời sống kinh tế, được ổn định đem lại cuộc sống ấm no cho người dân

5. VẬN DỤNG

Sưu tầm và kể lại một truyền thuyết có liên quan đến đời sống kinh tế của cư dân Văn Lang, Âu Lạc (gợi ý: Truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy; Sự tích Dưa hấu;…)

Giải rút gọn:

- Câu truyện “Sự tích quả dưa hấu” kể về chàng Mai An Tiêm nhanh nhẹn, tháo vát nên được nhà vua hết mực yêu mến

- Khi chàng cho rằng “Của được biếu là của phải lo, của được cho là của phải nợ”, nhà vua nổi giận, đầy cả gia đình chàng ra sống ngoài đảo hoang

- Bằng trí thông minh, nhanh nhẹn của mình, Mai An Tiêm khi thấy chim ăn một loại quả và bỏ hạt, chàng đã lấy hạt để đã trồng

- Loại cây đó cho ra được một loại quả vỏ ngoài đều có màu xanh thẫm, bên trong ruột có màu đỏ tươi, mọng nước và có cả hạt màu đen, khi ăn thấy có vị ngọt, thơm mát

- Từ đó, gia đình chàng sống đầy đủ hơn nhờ vào việc đổi quả lấy lương thực cho các tàu buôn, vua nghe chuyện bèn đón họ về. Đó là nguồn gốc của giống dưa hấu mà chúng ta ăn ngày nay.