BÀI 5: BẢO QUẢN VÀ CHẾ BIẾN THỰC PHẨM TRONG GIA ĐÌNH

1. BẢO QUẢN THỰC PHẨM

1.1. Vai trò và ý nghĩa của việc bảo quản thực phẩm

Câu hỏi: Quan sát Hình 5.1, em nhận thấy thực phẩm có thể bị hư hỏng do những nguyên nhân nào? Làm thế nào để hạn chế các tác nhân gây hư hỏng thực phẩm?

Giải rút gọn:

Để lâu ngày, không bảo quản kỹ, hết hạn sử dụng. Sử dụng các phương pháp bảo quản khác nhau tạo nên nhiều sản phẩm thực phẩm có thời hạn sử dụng lâu dài.

1.2. Phương pháp bảo quản thực phẩm

Câu hỏi: Theo em, vì sao những phương pháp bảo quản trong Hình 5.2 lại giúp thực phẩm lâu bị hư hỏng?

Giải rút gọn:

Vì thực phẩm có chứa nhiều chất dinh dưỡng và có độ ẩm cao là môi trường thích hợp cho nấm, vi khuẩn và các loại vi sinh vật gây hại khác phát triển. Do đó, si sinh vật sẽ bị hạn chế hoặc không thể hoạt động trong môi trường có nhiệt độ thấp, nhiều muối, đường, …

2. CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

2.1. Vai trò, ý nghĩa của thực phẩm

Câu hỏi: Nêu cảm nhận của em về các thực phẩm trước và sau khi chế biến ở hình 5.3. Từ đó cho biết vì sao nên chế biến khi sử dụng.

Giải rút gọn:

Thực phẩm sau khi chế biến thơm ngon và hấp dẫn hơn. Việc chế biến có vai trò giúp thực phẩm trở nên chín mẻm, dễ tiêu hoá, đảm bảo vệ sinh và an toàn cho người sử dụng. Các phương pháp chế biến thực phẩm giúp gia tăng tính đa dạng của món ăn, làm phong phú bữa ăn cho con người.

2.2. Phương pháp chế biến thực phẩm không sử dụng nhiệt

a. Trộn hỗn hợp thực phẩm

Câu hỏi: Quan sát quy trình trộn hôn hợp thực phẩm trong Hình 5.4, em hãy cho biết thực phẩm được chế biến như thế nào.

Giải rút gọn:

Quy trình chung để trộn hỗn hợp thực phẩm gồm các bước:

1. Sơ chế nguyên liệu: làm sạch các loại nguyên liệu và cắt, thái phù hợp. Đối

với nguyên liệu động vật phải làm chín trước khi cắt, thái.

2. Chế biến món ăn: pha hỗn hợp nước trộn. Sau đó trộn đều các nguyên liệu với

hỗn hợp nước trộn.

3. Trình bày món ăn: sắp xếp món ăn lên đĩa, trang trí đẹp mắt.

b. Ngâm chua thực phẩm

Câu hỏi: Em hãy quan sát và cho biết quy trình ngâm chua thực phẩm trong Hình 5.5 được thực hiện như thế nào.

Giải rút gọn:

Quy trình ngâm chua là: sơ chế nguyên liệu, chế biến món ăn, trình bày món ăn. 

2.3. Phương pháp chế biến thực phẩm có sử dụng nhiệt

a. Phương pháp làm chín thực phẩm trong nước

Câu hỏi: Quan sát hình 5.6 em hãy so sánh sự giống và khác nhau giữa phương pháp nấu và phương pháp còn lại.

Giải rút gọn:

Giống nhau: đều để nấu chín thực phẩm.

Khác: cách chế biến món kho, luộc, nấu, rán, xào, rang.

b. Phương pháp làm chín thực phẩm trong chất béo

Câu hỏi: Quan sát Hình 5.7, em hãy cho biết phương pháp rán khác với các phương pháp còn lại như thế nào.

Giải rút gọn:

c. Phương pháp làm chín thực phẩm bằng hơi nước và bằng nguồn nhiệt trực tiếp.

Câu hỏi: Em hãy hãy mô tả phương pháp làm chín thực phẩm trong hình 5.8.

Giải rút gọn:

Hấp (đỏ) và chưng làm chín thực phẩm bằng sức nóng của hơi nước. Nước được đun sôi với lửa to để hơi nước bốc lên nhiều, làm chín thực phẩm.

Nướng là phương pháp làm chín thực phẩm bằng sức nóng trực tiếp của nguồn nhiệt. Thực phẩm sau khi tẩm ướp gia vị được nướng chín đều hai mặt.

VẬN DỤNG

Câu 1: Kể tên các món ăn mà gia đình em thường dùng và sắp xếp chúng vào từng nhóm phương pháp chế biến phù hợp.

Giải rút gọn:

Thịt: thịt kho, luộc, rang

Tôm: luộc, tôm chiên

Gà: gà kho, gà chiên mắm.

Câu 2: Hãy quan sát và trình bày cách chế biến một món ăn trong gia đình mà em thích nhất. Nội dung trình bày gồm: nguyên liệu cần dùng, quy trình chế biến, hương vị của món ăn.

Giải rút gọn:

Bước 1 (sơ chế nguyên liệu): Cánh gà rửa nước sạch, sau đó rửa lại với nước muối pha loãng cho hết mùi hôi rồi các bạn đem thấm khô,luộc qua. Tỏi băm nhỏ.

Bước 2: Cho cánh gà vào rán ngập dầu với mức lửa to, đến khi lớp da gà có độ giòn và chuyển màu vàng ruộm thì vớt ra. Lót giấy thấm dầu cho bớt độ béo. 

Bước 3: Đem phi thơm tỏi với 1 chút dầu ăn. Sau khi ước lượng nước mắm và đường vừa đủ, bật lửa to trở lại rồi thả cánh gà vào, cầm cán chảo lắc qua lắc lại cho hỗn hợp tỏi-mắm-đường ngấm đều. Khi thấy món ăn chuyển màu vàng sánh thì tắt bếp, gắp cánh gà ra đĩa trình bày.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy cho biết những sản phẩm dưới đây được bảo quản bằng phương pháp nào. (Lưu ý: Một sản phẩm có thể được xử lí kết hợp nhiều phương pháp bảo quản)

Giải rút gọn:

Lạp xưởng: Hút chân không, cấp đông

Cá khô: ướp muối, phơi khô hoặc sấy khô

Các loại mứt tết: ngâm đường, sấy khô, hút chân không

Tôm đông lạnh: ướp đông lạnh, hút chân không

Câu 2: Em hãy trình bày các bước trộn dầu giấm rau xà lách dựa theo các hình ảnh dưới đây:

Giải rút gọn:

Bước 1. Sơ chế nguyên liệu: làm sạch rau xà lách và cắt, thái phù hợp. 

Bước 2. Chế biến món ăn: pha hỗn hợp nước trộn. Sau đó trộn đều xà lách với hỗn hợp nước trộn.

Bước 3. Trình bảy món ăn: sắp xếp rau đã trộn lên đĩa, trang trí đẹp mắt.

Câu 3: Hãy kể tên một số món trộn hỗn hợp mà em từng ăn.

Giải rút gọn:

Gổi tôm thit, gỏi gà măng cụt

Câu 4: Em hãy sắp xếp các hình ảnh dưới đây theo thứ tự của quy trình chế biến món hành ngâm giấm cho phù hợp.

Giải rút gọn:

d-c-a-b

Câu 5: Cho các món ăn sau: canh chua, cá kho tộ, nem rán (chả giò), xôi đậu, súp cua, bánh chưng, cà tím nướng mỡ hành, bánh bao.

Em hãy sắp xếp chúng vào từng nhóm phương pháp chế biến phù hợp.

Giải rút gọn:

Câu 6: Em hãy sắp xếp các hình ảnh thực hiện món cơm rang trứng vào từng bước của quy trình chế biến cho phù hợp: sơ chế nguyên liệu, chế biến món ăn, trình bày món ăn.

Giải rút gọn:

Sơ chế nguyên liệu: Nấu cơm để nguội, tráng trứng, cắt trứng thành sợi nhỏ

Chế biến món ăn: Phi hành tỏi vàng, thơm; cho cơm và trứng vào rang chung, nêm gia vị

Trình bày món ăn:Xới cơm ra đĩa, bày thêm trứng, hành lá, rau mùi lên mặt cơm

Câu 7: Dựa vào các hình ảnh dưới đây, em hãy trình bày quy trình thực hiện món rau muống luộc

Giải rút gọn:

Sơ chế nguyên liệu: a

Chế biến món ăn: b và c

Trình bày món ăn: d