BÀI 4: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

I. CÁC GIAI ĐOẠN TIẾN TRIỂN CỦA XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ 4.1 và thông tin bên dưới, em hãy cho biết

• Xã hội nguyên thủy đã trải qua những giai đoạn phát triển nào?
• Đặc điểm căn bản trong quan hệ giữa người với người thời nguyên thủy?

Giải rút gọn 

Xã hội nguyên thủy đã trải qua những giai đoạn phát triển : vượn cổ=> người tối cổ =>  người tinh khôn

Đặc điểm căn bản trong quan hệ giữa người với người thời nguyên thủy thể hiện ở tổ chức xã hội qua từng giai đoạn:

• Giai đoạn người tối cổ: con người sống theo bầy hay còn gọi là bầy người nguyên thủy, bao gồm vài gia đình sinh sống cùng nhau, xã hội sự phân công lao động giữa nam và nữ
• Giai đoạn người tinh khôn: xã hội được chia thành thị tộc, bộ lạc. Thị tộc gồm vài chục gia đình có quan hệ huyết thống mà đứng đầu là tộc trưởng. 

II. ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT CỦA NGƯỜI NGUYÊN THỦY

1. Lao động và công cụ lao động

Câu hỏi: 

• Lao động có vai trò như thế nào trong quá trình tiến hóa của người nguyên thủy
• Dựa vào các hình 4.2,4.5, 4.5 và thông tin bên dưới, em hãy kể tên những công cụ lao động của người nguyên thủy. Những công cụ đó được dùng để làm gì?
• Quan sát hình 4.7, em có đồng ý với ý kiến: bức vẽ trong La-xco mô tả những con vật là đối tượng săn bắt của người nguyên thủy khi họ đã có cung tên? Tại sao?

Giải rút gọn:

• Lao động giúp con người phát triển trí thông minh, đôi bàn tay con người cũng dần trở lên khéo léo, ...
• Những công cụ lao động của người nguyên thủy như Rìu tay, mảnh tước, rìu đá.
• Công dụng của công cụ lao động: phục vụ sản xuất và sinh hoạt dễ dàng hơn. 
• Em đồng ý với ý kiến này bởi trong bức tranh là hình ảnh của rất nhiều những con vật chạy nhanh chính vì thế việc săn bắt chúng rất là khó. Sự ra đời của cung tên là bước đệm giúp cho con người dễ dàng săn bắt được chúng mà không một vũ khí nào thời ấy có thể dễ dàng thuận tiện giúp con người hơn. 

2. Từ hái lượm, săn bắt đến trồng trọt, chăn nuôi

Câu hỏi: 

• Quan sát hình 4.8, em hãy cho biết đời sống của người nguyên thủy ở Việt Nam (Cách thức lao động, vai trò của lửa trong đời sống của họ)
• Những chi tiết nào trong hình 4.9 thể hiện con người đã biết thuần dưỡng động vật?

Giải rút gọn:

Đời sống nguyên thủy ở Việt Nam: họ sống phụ thuộc vào tự nhiên với:

• Cách thức lao động: di chuyển từ khu rừng này sang khu rừng khác để kiếm ăn, đàn ông sắn bắt, phụ nữ hái lượm, ... Họ thuần dưỡng các con vật, ...
• Họ đã biết cách sử dụng lửa để nấu chín đồ ăn, xua đuổi thú dữ, sưởi ấm,...

Những chi tiết trong hình 4.9 thể hiện con người đã biết thuần dưỡng động vật như:

• Con người đã biết thuần dưỡng ngựa để di chuyển
• Săn bắt động vật để chăn nuôi

III. ĐỜI SỐNG TINH THẦN CỦA NGƯỜI NGUYÊN THỦY

Câu hỏi: Em hãy quan sát hình 4.11 và cho biết người nguyên thủy đã khắc hình gì trong hang Đồng Nội?

Giải rút gọn:

Khắc hình các trang sức đội đầu trong hang Đồng Nội

LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy nêu sự tiến triển về công cụ lao động, cách thức lao động của người nguyên thủy

Giải rút gọn:

Câu 2: Em hãy hoàn thành bảng dưới đây:

Giải rút gọn:

Hoàn thành bảng như sau:

VẬN DỤNG

Câu 3: Hãy phát biểu cảm nhận của em về vai trò của lao động đối với bản thân, gia đình và xã hội ngày nay

Giải rút gọn:

Lao động giúp con người tạo ra sản phẩm vật chất, tinh thần nuôi sống bản thân, gia đình, góp phần xây dựng xã hội phát triển. Nó giúp con người làm chủ bản thân, làm chủ cuộc sống của chính mình, nó đem đến cho con người niềm vui, tìm thấy được ý nghĩa thực sự của cuộc sống. Lao động giúp con người tạo ra sản phẩm vật chất, tinh thần nuôi sống bản thân, gia đình, góp phần xây dựng xã hội phát triển. 

Câu 4: Vận dụng kiến thức bài học, em hãy sắp xếp các bức vẽ minh họa đời sống lao động của người nguyên thủy bên dưới theo 2 chủ đề:

+ Chủ đề 1: Cách thức lao động của người tối cổ

+ Chủ đề 2: Cách thức lao động của người tinh khôn

Giải rút gọn:

Sắp xếp:

+ Chủ đề 1: 1, 2, 4

+ Chủ đề 2: 2,3,6