BÀI 13: KHÍ QUYỂN CỦA TRÁI ĐẤT. CÁC KHỐI KHÍ. 

KHÍ ÁP VÀ GIÓ

Phần mở đầu

Không khí là một trong các yếu tố không thể thiếu được trong sự tồn tại và phát triển của con người cũng như sinh vật trên Trái Đất. Vậy không khí có ở những đâu? Trong không khí có những thành phần nào? Không khí nặng hay nhẹ? Chúng có di chuyển hay không? Có rất nhiều câu hỏi chúng ta cần tìm hiểu?

Khí quyển

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 13.1, hãy lập bảng mô tả đặc điểm của các tầng khí quyển

Giải rút gọn

- Tầng đối lưu: 0 - 16km, chiếm 80% khối lượng khí quyển, 99% hơi nước trong khí quyển

- Tầng bình lưu: 16 - 55km, có lớp ôdôn ngăn cản tia bức xạ có hại cho sinh vật và con người.

- Các tầng cao của khí quyển: trên 55km, không khí cực loãng.

Câu 2: Dựa vào hình 13.2, hãy cho biết không khí gồm những thành phần nào?

Giải rút gọn

- 78% khí ni - tơ

- 21% khí ô - xy

- 1% hơi nước, khí cac-bo-nic và các khí khác.

Các khối khí

Câu 3: Hãy cho biết đặc điểm của khối khí nhiệt đới có bề mặt tiếp xúc là đại dương?

Giải rút gọn

Nóng và ẩm

Khí áp và gió

Câu 4: Đọc thông tin và quan sát hình 13.5, hãy:

- Kể tên các đai khí áp trên trái đất. Các đai khí áp phân bố như thế nào trên Trái Đất?

- Kể tên các loại gió thổi thường xuyên trên Trái Đất. Nhận xét 

Giải rút gọn

- Tên các đai khí áp trên Trái Đất: Đai áp thấp ôn đới, đai áp cao cận nhiệt đới, đai áp thấp xích đạo

=> Các đai khí áp phân bố xen kẽ nhau từ xích đạo về hai cực.

-  Các loại gió thổi thường xuyên trên Trái Đất là: gió Tín phong, gió Tây ôn đới

=> Nhận xét: 

- Tín phong là gió thổi từ các đai áp cao chí tuyến về áp thấp xích đạo. 

- Gió Tây ôn đới là loại gió thổi từ các đai áp cao chí tuyến về các đai áp thấp khoảng vĩ độ 60°. 

Phần luyện tập và vận dụng

Câu 5: Quan sát hình 13.1, hãy cho biết tầng khí quyển nào có liên quan nhiều nhất tới đời sống và sản xuất của con người. Trình bày đặc điểm của tầng khí quyển đó.

Giải rút gọn

Đó là tầng đối lưu.

Đặc điểm tầng đối lưu là: 

- 7 - 16km 

- Tập trung tới 90% không khí, 99% hơi nước

- Nhiệt độ giảm dần khi lên cao: trung bình cứ lên cao 100m thì nhiệt độ giảm 0,60 C.

- Là nơi sinh ra các hiện tượng khí tượng: mây mưa sấm chớp…

Câu 2: Quan sát hình 13.5, hãy hoàn thành bằng mô tả đặc điểm của các loại gió thổi thường xuyên trên Trái Đất theo mẫu sau:

Giải rút gọn

Câu 7: Hãy tìm kiếm thông tin trên Internet với câu hỏi "Tại sao máy bay thương mại thương bay ở độ cao trên 10 000m" và tìm hai lí do liên quan đến đặc điểm khí quyển để Giải rút gọn cho câu hỏi này.

Giải rút gọn

Vì nếu cơ trưởng cho bay quá cao, động cơ không thể đốt cháy do nhiệt độ thấp; còn nếu bay thấp thì gặp sức cản của không khí. Cách tối ưu nhất là tăng độ cao thay vì bay thẳng ở độ cao 10.000 m do sức nặng của máy sẽ giảm dần theo lượng nhiên liệu đã sử dụng và sức cản không khí.

Khi bay ở độ cao từ 10.000 m trở nên, máy bay sẽ tránh được phần lớn thời tiết xấu hay bị nhiễu sóng. Nếu đã từng một lần đi máy bay bạn sẽ thấy bầu trời trong xanh khi ở trên cao nhưng khi hạ cánh lại thấy mưa phùn buồn tẻ.

Câu 8: Quan sát bức ảnh bên và cho ý kiến của mình về hành động nhóm bếp than tổ ong trên hè phố.

Giải rút gọn

Vì than tổ ong có các chất khí độc như: cacbon oxit CO, CO2, nitơ oxit NOx...các chất này phát tỏa trực tiếp ra môi trường xung quanh => Điều này khiến thành phần không khí nhiễm các chất độc đó. Con người hít thở vào cơ thể sẽ rất nguy hiểm.