BÀI 10: LẬP KẾ HOẠCH TÀI CHÍNH CÁ NHÂN

Mở đầu

Câu hỏi: Em hãy phỏng vấn các bạn trong lớp về những mục tiêu tài chính cá nhân mà các em đã thực hiện được và chia sẻ sự cần thiết của việc lập kế hoạch tài chính cá nhân đối với mỗi người.

Giải rút gọn:

HS chia sẻ tại lớp

Khái niệm kế hoạch tài chính cá nhân

Câu hỏi: Em hãy quan sát sơ đồ, đọc trường hợp và trả lời câu hỏi

   Mạnh đang là học sinh lớp 10A. Vốn tự lập từ nhỏ, Mạnh đã xây dựng cho mình kế hoạch thu, chi một cách hợp lí. Trước tiên, Mạnh tính toán số tiền mình có, số tiền này chủ yếu từ người thân cho, tiền mừng tuổi. Số tiên tuy nhỏ nhưng Mạnh luôn phân chia thành các khoản chì tiêu cần thiết và tiết kiệm. Mạnh còn sử dụng các biện pháp như giữ gìn cẩn thận đồ dùng học tập để có thể dùng lâu dài, ghi chép lại nhật kí chi tiêu hằng tháng để xem mình có hoàn thành mục tiêu đề ra hay không.

a) Em hãy mô tả nội dung của hình ảnh trên và giải thích các yếu tố cơ bản của tài chính cá nhân. Theo em, tài chính cá nhân là gì?

b) Em hãy mô tả kế hoạch tài chính cá nhân của bạn Mạnh. Theo em, kế hoạch tài chính cá nhân là gì?

Giải rút gọn:

a) Yếu tố: thu nhập, tiêu dùng, tiết kiệm, đầu tư, bảo vệ

Tài chính cá nhân là quản lí dòng tiền của mỗi người bao gồm nhiều yếu tố liên quan như thu nhập, chi tiêu, tiết kiệm,...

b) Tính toán hiện có => Phân thành các khoản => ghi chép tiêu dùng

Kế hoạch tài chính cá nhân là bản kế hoạch về thu chi tài chính cá nhân, tiết kiệm, bảo vệ, đầu tư và phát triển tài chính cá nhân.

Các loại kế hoạch tài chính cá nhân

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và cùng bạn thảo luận

Trường hợp 1. Chỉ còn 3 tháng nữa là đến dịp An và các bạn cùng lớp tổ chức đi cắm trại. An tính toán số tiền cần thiết cho chuyến đi này là 400 000 đồng. Hiện tại, An mới chỉ có 100 000 đồng. An đặt mục tiêu tiết kiệm mỗi tháng 100 000 đồng để đến thời điểm đi sẽ có đủ số tiền dự kiến.

Trường hợp 2. Để mua một chiếc xe đạp với giá 1,2 triệu đồng thì Hưng đã lên kế hoạch cụ thể như sau:

- Dự kiến thời gian thực hiện: 6 tháng.

- Dự kiến số tiền tiết kiệm mỗi tháng là 200 000 đồng (mỗi tuần tiết kiệm 50 000 đồng).

Hưng rất hào hứng và tin tưởng sẽ thực hiện được kế hoạch để có được chiếc xe đạp đồng hành mỗi ngày trên con đường đến lớp.

Trường hợp 3. Hà đang là sinh viên năm thứ nhất chuyên ngành công nghệ thông tin. Mặc dù đã có máy tính bàn nhưng Hà ước mong sẽ có một chiếc máy tính xách tay. Hà đã xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân trong hai năm, với các mục tiêu cụ thể như tiết kiệm chi tiêu; tiết kiệm các khoản tiền người thân cho, thiết kế đồ hoạ cho cửa hàng in ấn, quảng cáo để góp phần tăng thu nhập cho bản thân. Hà hi vọng sau hai năm kế hoạch tài chính cá nhân của mình sẽ thành hiện thực.

a) Em hãy mô tả kế hoạch tài chính cá nhân (thời gian, mục tiêu, cách thức thực hiện) của các bạn trong mỗi trường hợp trên.

b) Theo em, căn cứ vào thời gian để thực hiện thì sẽ có những loại kế hoạch tài chính cá nhân nào? Đối với em, kế hoạch tài chính cá nhân nào dễ thực hiện nhất?

Giải rút gọn:

a) Mô tả kế hoạch tài chính cá nhân:

Trường hợp 1: 3 tháng tiết kiệm 300 000 đồng => mỗi tháng 100 nghìn 

Trường hợp 2: 6 tháng mua xe đạp giá 1,2 triệu đồng => mỗi tháng 200 nghìn đồng

Trường hợp 3: 2 năm mua 1 chiếc máy tính xách tay.

b)  Kế hoạch tài chính cá nhân ngắn hạn – trung hạn – dài hạn

 Kế hoạch tài chính cá nhân dễ thực hiện nhất: Kế hoạch tài chính cá nhân ngắn hạn => cơ sở để thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân trung hạn và dài hạn

Tầm quan trọng của lập kế hoạch tài chính cá nhân

Câu hỏi: Em hãy quan sát tranh, đọc tình huống và trả lời câu hỏi

Tình huống 1. Hằng tháng, Lan lập kế hoạch thu chi của bản thân để cân đối chi tiêu hợp li, rõ ràng như mua đồ dùng thiết yếu, đồ dùng học tập, giải trí và tiết kiệm. Mục tiêu gân nhất Lan đạt được là mua cuốn từ điển tiếng Anh để phục vụ việc học tập. Thấy Lan lúc nào cũng ghi chép chỉ tiêu, Hằng là bạn thân cho rằng việc làm này là không cần thiết.

Tình huống 2. Trên đường đi học về, Đức và Khánh nhìn thấy một cửa hàng giày đép mới trên phố. Trong cửa hàng có rất nhiều giày đẹp, Đức không mảy may suy nghĩ, lấy hết tiền mẹ cho mua đồ dùng học tập để mua một đôi giày thời trang. Thấy vậy, Khánh khuyên bạn không nên chi tiêu tuỳ hứng. Đức gạt đi và cho rằng không phải tính toán, cân nhắc chi tiêu, hết tiền thì lại xin thêm bố mẹ.

a) Em hãy cho biết việc chi tiêu có kế hoạch đã mang lại lợi ích gì cho Lan. Em đồng tình hay không đồng tình với suy nghĩ của Hằng? Vì sao?

b) Em hãy nhận xét thói quen chi tiêu của Đức. Nếu là Khánh, em sẽ khuyên Đức như thế nào?

Giải rút gọn:

a) Lan tiết kiệm tiền để mua được các mình muốn.

Không đồng tình với Hằng => nếu không có kế hoạch cá nhân mình sẽ chi tiêu hoang phí 

b) Đức: chi tiêu hoang phí, không có kế hoạch => khuyên bạn nên cân nhắc kĩ, xem giá cả và nhu cầu của bạn có cần thiết không 

Các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân

Câu hỏi: Em hãy quan sát tranh và trả lời câu hỏi

a) Em hãy căn cứ vào nội dung được mô tả qua các hình ảnh để sắp xếp thứ tự các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân.

b) Em hãy cùng bạn làm rõ nội dung của từng bước lập kế hoạch tài chính cá nhân và sơ đồ hoá các bước đó.

Giải rút gọn:

a)Tranh 4 – Tranh 3 – Tranh 1 – Tranh 2

b) Ta có thể thực hiện theo bước lập kế hoạch tài chính cá nhân như sau: 

Bước 1: Xác định mục tiêu và thời hạn 

Bước 2: Xác định tình hình tài chính hiện tại

Bước 3: Thiết lập quy tắc thu chi 

Bước 4: Tuân thủ kế hoạch 

Luyện tập

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với suy nghĩ, việc làm nào dưới đây? Vì sao?

 A. Bạn M cho rằng người dư dả tiền bạc không cần lập kế hoạch tài chính cá nhân.

 B. Bạn Q lập kế hoạch tài chính cá nhân nhằm chủ động cuộc sống và học tập, cân bằng tài chính cá nhân trong hiện tại và tương lai.

 C. Bạn V cho rằng, việc lập kế hoạch tài chính cá nhân là của bố mẹ, học sinh thì chưa cần.

 D. Bạn X cho rằng, lập kế hoạch tài chính cá nhân giúp mỗi người đảm bảo tài chính hiện tại, không lãng phí, không, bị nợ nần.

Giải rút gọn:

A. Không đồng tính. Giải thích: bất cứ ai đều phải lập kế hoạch tài chính cá nhân để quản lí thu, chi của mình

B. Đồng ý. Giải thích: sẽ quản lí được tình hình thu, chi của bản thân

C. Không đồng tính. Giải thích: kế hoạch tài chính cá nhân quản lí thu, chi của mình, tránh tiêu xài phung phí 

D. Đồng ý. Giải thích: sử dụng và tiết kiệm tiền hiệu quả, không tiêu xài phung phí

Câu 2: Em hãy xác định một kế hoạch tài chính cụ thể của bản thân (ngắn hạn, trung hạn, dài hạn) và vẽ sơ đồ các bước để thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân ấy.

Giải rút gọn:

Em tiết kiệm tiền để sắm một chiếc laptop 20 triệu – trong 2 năm – tiết kiệm 18 triệu + 2 triệu tiền sẵn có

Câu 3: Em hãy đọc tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi.

Mẹ Lan thường xuyên tính toán và phân chia các khoản thu nhập hằng tháng của gia đình thành các phần gắn với các mục tiêu cụ thể. Việc này được mẹ Lan thực hiện như một thói quen hằng ngày. Bố Lan thì cho rằng việc làm này là không cần thiết, mất thời gian.

a) Theo em, thói quen chi tiêu của mẹ Lan có hợp lí không? Vì sao?

b) Nếu là Lan, khi nghe bố nói vậy, em sẽ giải thích như thế nào để bố hiểu được tầm quan trọng của lập kế hoạch tài chính cá nhân?

Giải rút gọn:

a) Mẹ Lan hoàn toàn hợp lí. Giải thích: giúp cho gia đình chi tiêu hợp lí hơn, tiết kiệm và sử dụng cho những việc cần thiết khác.

b) Giải thích với bố rằng: Việc mẹ làm như thế là tốt cho gia đình.

Câu 4: Em hãy đọc tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi

  Còn ba tháng nữa là đến sinh nhật mẹ, H lên kế hoạch tài chính cá nhân để có thể mua một món quà sinh nhật tặng mẹ. Tuần đầu, H làm theo đúng kế hoạch, nhưng tuần thứ hai thì H không thể thực hiện như trước. H không hoàn thành mục tiêu do thói quen chi tiêu không kiểm soát, không tuân thủ kế hoạch đã định. H suy nghĩ không biết có thể mua được món quà sinh nhật tặng mẹ hay không.

Em hãy sưu tầm một số quy tắc chi tiêu và chia sẻ cho H để giúp bạn có thể hoàn thành kế hoạch tài chính cá nhân trên.

Giải rút gọn:

Lập ngân sách chi tiêu, Theo dõi thu chi, Lên danh sách trước khi mua 

Câu 5: Em hãy cho biết việc làm nào dưới đây thể hiện cách lập kế hoạch tài chính cá nhân hợp lí? Vì sao?

A. Để thực hiện mục tiêu tài chính cá nhân đã lập, cần thắt chặt chi tiêu và tiêu dùng hà tiện.

B. Thường xuyên cập nhật kế hoạch tài chính cá nhân.

C. Đánh giá tình hình tài chính hiện tại trước khi lập kế hoạch tài chính cá nhân.

D. Kiểm soát chi tiêu thường xuyên khi thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân.

Giải rút gọn:

A. biết được tiền của mình đang được sử dụng như thế nào

B. tạo cho thói quen chi tiêu khoa học, đảm bảo tình hình tài chính 

C. với hạn mức số tiền cụ thể để có kế hoạch tài chính hiệu quả.

D. Kiểm soát chi tiêu thường xuyên để điều chỉnh kịp thời

Câu 6: Em hãy liệt kê các hành động cần làm để cắt giảm thói quen chi tiêu không kiểm soát của bản thân.

Giải rút gọn:

Hạn chế vay mượn, tránh phát sinh tiền lãi, sống tiết kiệm, chi tiêu có kế hoạch

Vận dụng

Câu 1: Thiết kế một cuốn sổ tay ghi chép chi tiêu mà em thấy phù hợp với bản thân. Chia sẻ với các bạn trong lớp về ý tưởng và cách sử dụng cuốn sổ tay đó.

Giải rút gọn:

Câu 2: Em hãy lập kế hoạch chi tiêu cho sinh hoạt và học tập theo các bước cụ thể và thực hiện kế hoạch đã lập.

Giải rút gọn:

Gợi ý: Phân chia thành: dành cho học tập, ăn uống, giải trí

Câu 3: Em hãy trao đổi với bố mẹ để tìm hiểu tình hình tài chính trong gia đình và dựa vào đó để đưa ra bản dự kiến kế hoạch chi tiêu hằng tháng cho gia đình mình.

Bước 1: Xác định mục tiêu và thời hạn 

Bước 2: Xác định tình hình tài chính hiện tại

Bước 3: Thiết lập quy tắc 

Bước 4: Tuân thủ kế hoạch