Bài mẫu 1: Bài văn phân tích đoạn trích trong tác phẩm “Truyện Kiều” 

Trong văn học Trung đại, tác phẩm "Truyện Kiều" của Đại thi hào dân tộc Nguyễn Du nổi tiếng với sức lan tỏa của nỗi đau và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật chính, Thúy Kiều. Đoạn từ "Khi tỉnh rượu lúc tàn canh" đến "Ai tri âm đó mặn mà với ai?" là một minh chứng rõ ràng cho điều này.

Thúy Kiều, bị cuộc sống đày đọa ở lầu xanh, luôn mang trong mình nỗi đau đớn, xót xa. Câu "Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh" mở ra khung cảnh buổi tối, khi niềm vui đã tan, đó là thời điểm hiếm hoi Kiều được sống với chính mình, đối diện với bản thân và suy nghĩ của mình. Trong khoảnh khắc ít ỏi đó, Kiều "giật mình" trước sự thực của cuộc sống, sau đó là nỗi thương xót cho bản thân và ý thức về nhân cách của mình.

Tác giả sử dụng nghệ thuật đối lập để thể hiện bi kịch của Kiều. Cô đơn và đau đớn trong cuộc sống được thể hiện qua những hình ảnh "phong gấm rủ là" so với "tan tác như hoa giữa đường". Sự chất vấn của Kiều về bản thân cô được thể hiện qua những từ hỏi "khi sao", "giờ sao", tạo nên một không khí tự hỏi, tự dằn vặt.

Đòi phen gió tựa hoa kề

Nửa rèm tuyết ngậm bốn bề trăng thâu.

Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu

Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ?

Đòi phen nét vẽ câu thơ,

Cung cầm trong nguyệt nước cờ dưới hoa

Vui là vui gượng kẻo là

Ai tri âm đó mặn mà với ai?

Cuối cùng, trong khung cảnh tươi đẹp nhưng phũ phàng của lầu xanh, Kiều cảm thấy cô đơn và tuyệt vọng. Không ai có thể chia sẻ nỗi buồn của cô, và cô trở nên vô cảm với mọi thứ xung quanh. Bằng cách sử dụng nghệ thuật tả cảnh và ngụ tình, tác giả đã thể hiện rõ tâm trạng của Kiều trong hoàn cảnh đầy bi kịch này.

Tóm lại, đoạn trích với việc sử dụng nghệ thuật đối lập và hình ảnh giàu sức gợi đã thể hiện một cách sâu sắc nỗi đau và sự xót xa của Thúy Kiều trong cuộc sống.

Bài mẫu 2: Bài văn phân tích đoạn trích trong tác phẩm “Khóc Dương Khuê”

Trong "Khóc Dương Khuê", Nguyễn Khuyến thể hiện sự thương tiếc và lưu luyến với người bạn qua đời, Dương Khuê. Bài thơ này là lời tâm sự chân thành của tác giả về sự mất mát và nỗi buồn sâu sắc.

Trích đoạn "Kể tuổi tôi còn hơn tuổi bác,

Tôi lại đau trước bác mấy ngày..." thể hiện sự bàng hoàng của Nguyễn Khuyến trước cái chết đột ngột của Dương Khuê. Sự mất mát này không chỉ là mất một người bạn mà còn là mất đi sự ấm áp, sự hiểu biết và sự đồng cảm.

Hình ảnh "chân tay rụng rời" diễn tả sự bất lực và bàng hoàng của tác giả khi nhận ra sự thật đau lòng. Đây là cách biểu đạt sâu sắc sự bất ngờ và tuyệt vọng khi mất đi người thân yêu.

Nguyễn Khuyến cũng biểu đạt sự không hiểu được ý nghĩa của cái chết thông qua những câu thơ đầy chất trầm buồn. Điều này thể hiện sự mê muội và bất lực trước sự ra đi đột ngột của Dương Khuê.

Cuối cùng, bài thơ kết thúc bằng sự tri ân và nhớ thương sâu sắc của Nguyễn Khuyến dành cho Dương Khuê. Việc sử dụng từ ngữ và hình ảnh đơn giản nhưng sâu sắc đã tạo nên một bức tranh cảm xúc chân thành và sâu lắng.