CHỦ ĐỀ D: ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT VÀ VĂN HÓA TRONG MÔI TRƯỜNG SỐ

BÀI D1: GIAO TIẾP TRONG KHÔNG GIAN MẠNG

I - MỤC TIÊU BÀI HỌC

Phân tích được ưu và nhược điểm về giao tiếp trong không gian mạng qua các ví dụ cụ thể.

II - KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

1. Giao tiếp trong không gian mạng

- Tình hình sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam:

• Tính đến tháng 01/2023, phần lớn các mạng xã hội phổ biến trên thế giới như Facebook, Instagram, TikTok,... đều được hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam với thị trường gần 78 triệu người dùng Internet, chiếm 79,1% dân số (theo Báo cáo Kĩ thuật số 2023 tại Việt Nam của We Are Social).

• Chiếm trên 90% số lượng người dùng, Facebook và Zalo hiện đang là hai mạng xã hội được sử dụng phổ biến nhất tại Việt Nam.

- Giao tiếp trong không gian mạng có thể được thực hiện bằng các phương tiện truyền thông dựa trên những công nghệ số hoá và nền tảng trực tuyến như trang web thông tin, ứng dụng di động, hệ thống điện toán đám mây, các dịch vụ trực tuyến,...

- Lợi ích của giao tiếp trong không gian mạng:

• Dễ dàng thực hiện và linh hoạt hơn so với giao tiếp trong thế giới thực.

• Môi trường giao tiếp không giới hạn và không bị ảnh hưởng bởi khoảng cách địa lí, thời gian hoặc chính trị.

- Giao tiếp trong không gian mạng không thể thay thế hoàn toàn việc gặp gỡ, trò chuyện và tương tác trực tiếp trong thế giới thực và cần được quản lí một cách chặt chẽ, tránh việc người dùng sử dụng các thủ đoạn lừa đảo, xâm phạm quyền riêng tư cá nhân khác, gây mất trật tự, an ninh xã hội.

2. Ưu điểm và nhược điểm của việc giao tiếp trong không gian mạng

- Việc tự do biểu đạt suy nghĩ, cảm xúc và hình ảnh các sự kiện cá nhân trên mạng xã hội để trải lòng, kết nối, tăng thêm bạn bè trong không gian mạng ngày càng phổ biến.

- Bên cạnh những cảm xúc tích cực, đôi khi một số bạn trẻ cũng tuỳ tiện thể hiện những cảm xúc tiêu cực, không kiểm soát được cảm xúc cá nhân, có những lời nói không đúng mực dẫn đến các hành động thiếu kiềm chế trong thế giới thực.

Giao tiếp trong không gian mạng có những ưu điểm và nhược điểm.

- Ưu điểm:

+ Tiết kiệm thời gian và chi phí: Người dùng có thể kết nối và trò chuyện với nhau mọi lúc mọi nơi, miễn là có kết nối mạng. 

+ Mở rộng khả năng tương tác: Người dùng có cơ hội tương tác với những người có cùng sở thích, quan điểm, văn hoá, mở ra cơ hội khám phá, học hỏi và kết nối nhiều hơn trong thực tế. 

+ Cải thiện các kĩ năng giao tiếp: Người dùng cải thiện được kĩ năng nghe, nói, đàm phán, viết khi trao đổi với những người ở nhiều quốc gia khác nhau. 

- Nhược điểm:

+ Thiếu tin cậy: Khi những tín hiệu phi ngôn ngữ không được truyền tải hoặc nhận diện một cách đầy đủ, giao tiếp trong không gian mạng tiềm ẩn khả năng thiếu sự trung thực và độ tin cậy. 

+ Thiếu liên tục: Quá trình giao tiếp có thể bị gián đoạn do đường truyền. 

+ Thiếu tập trung: Khi làm việc với máy tính, người dùng thường phải xử lí nhiều vấn đề khác nhau cùng một lúc nên đôi khi bị phân tán chú ý, giảm hiệu quả tương tác.

+ Thiếu bảo mật: Với khối lượng lớn thông tin được trao đổi trong không gian mạng, người dùng phải đối mặt với các vấn đề bảo mật như đánh cắp thông tin, xâm nhập máy tính và bị lộ thông tin riêng tư, nhạy cảm.