BÀI 8. DI TRUYỀN LIÊN KẾT GIỚI TÍNH, LIÊN KẾT GENE VÀ HOÁN VỊ GENE

I. BỐI CẢNH - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Nêu được khái niệm về nhiễm sắc thể giới tính, di truyền giới tính.

- Phân tích được cơ chế di truyền xác định giới tính. Giải thích được tỉ lệ đực: cái trong tự nhiên thường xấp xỉ 1 : 1.

- Trình bày được cách bố trí thí nghiệm của Morgan, qua đó nêu được khái niệm di truyền liên kết giới tính.

- Vận dụng hiểu biết về di truyền giới tính và di truyền liên kết giới tính để giải thích các vấn đề trong thực tiễn.

- Trình bày được quan điểm của bản thân về việc điều khiển giới tính ở người theo ý muốn.

- Nêu được bối cảnh ra đời thí nghiệm của Morgan.

- Trình bày được được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm của Morgan, từ đó phát biểu được khái niệm liên kết gene.

- Trình bày được thí nghiệm của Morgan, từ đó phát biểu được khái niệm hoán vị gene.

- Phân tích được cơ sở tế bào học, ý nghĩa của liên kết gene và hoán vị gene.

- Nêu được quan điểm của Morgan về tính quy luật của hiện tượng di truyền.

- Trình bày được ý nghĩa của bản đồ di truyền.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

I. RA ĐỜI CỦA THÍ NGHIỆM MORGAN

Thí nghiệm của Morgan làm sáng tỏ mối quan hệ giữa gene và nhiễm sắc thể, hoàn thiện các phương thức di truyền gene. Ông hoàn thiện học thuyết di truyền nhiễm sắc thể, đặt nền móng cho nghiên cứu di truyền hiện đại.

II. DI TRUYỀN GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN LIÊN KẾT GIỚI TÍNH

1. Nhiễm sắc thể giới tính

- Nhiễm sắc thể giới tính có vai trò xác định giới tính của cá thể.

- Cặp nhiễm sắc thể giới tính là cặp nhiễm sắc thể khác nhau giữa các cá thể được và cái của mỗi loài.

2. Sự di truyền giới tính

- Sự di truyền giới tính là sự di truyền các nhiễm sắc thể giới tính, từ đó xác định giới tính của sinh vật.

- Thông qua cơ chế giảm phân và thụ tinh, tỉ lệ đực : cái trong tự nhiên xấp xỉ 1:1

3. Sự di truyền liên kết giới tính

- Di truyền liên kết giới tính là sự di truyền của các trạng thái bị chi phối bởi các gene nằm trên nhiễm sắc thể giới tính.

4. Ứng dụng di truyền giới tính và di truyền liên kết giới tính.

- Di truyền giới tính và di truyền liên kết giới tính được ứng dụng trong thực tiễn và nghiên cứu thuộc các lĩnh vực như: nông nghiệp, sinh y học,…

III. DI TRUYỀN LIÊN KẾT

1. Thí nghiệm của Morgan phát hiện di truyền liên kết gene và hoán vị gene

2. Ý nghĩa của liên kết gene và hoán vị gene

3. Bản đồ di truyền và ý nghĩa của bản đồ di truyền