BÀI 3.1. VỊNH HẠ LONG – MỘT KÌ QUAN THIÊN NHIÊN ĐỘC ĐÁO VÀ TUYỆT MĨ

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Nhận biết và phân tích được ý nghĩa của nhan đề, thông tin cơ bản, đặc điểm văn bản và mối quan hệ giữa đặc điểm với mục đích của văn bản giới thiệu một danh lam thắng cảnh; đánh giá được vai trò của các chi tiết quan trọng trong văn bản; mối quan hệ giữa phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ.

- Nhận biết được nghĩa và cách dùng tên viết tắt của một số tổ chức quốc tế.

- Biết viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh, có sử dụng hình ảnh, sơ đồ, bảng biểu....

- Biết thuyết minh về một danh lam thắng cảnh.

- Tự hào về những danh lam thắng cảnh của đất nước, có ý thức tìm hiểu và góp phần bảo vệ các di sản thiên nhiên – văn hoá.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

I. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN

1. Đọc

- Cách đọc: HS có thể áp dụng những kĩ năng đọc sau:

+ Đọc quét: đọc kĩ một vài chỗ trong một đoạn/ phần VB để tìm lại những cụm từ, thông tin quan trọng.

+ Đọc lướt: đọc nhanh qua một số đoạn/ trang để nắm bắt thông tin chính của VB.

- Câu hỏi trong thẻ chỉ dẫn:

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1. Nhan đề và bố cục văn bản

- Nhan đề Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ thể hiện sự yêu mến và tự hào về vẻ đẹp hùng vĩ, độc đáo mà thiên nhiên đã tạo tác và ban tặng cho vịnh Hạ Long, xứng đáng là một kì quan thiên nhiên thế giới.

- Bố cục: sơ đồ đính kèm phía dưới.

- Các đề mục nhỏ và nội dung đã chứng minh được sự độc đáo và tuyệt mĩ của vịnh Hạ Long.

+ Vịnh Hạ Long được coi như tác phẩm nghệ thuật độc đáo của thiên nhiên với hệ thống đảo đá muôn hình muôn vẻ. Những hòn đảo nhỏ như được chấm lên trên nền xanh ngọc của biển, cùng theo đó là những hang động kỳ bí được tạo nên bởi sóng và gió, những cánh rừng xanh biếc rộn rã tiếng chim hót, thật kỳ ảo.

+ Vịnh Hạ Long thay đổi vẻ đẹp của mình theo không gian và thời gian. Mỗi góc nhìn, mỗi thời điểm, vịnh Hạ Long lại có vẻ đẹp riêng biệt và độc đáo riêng.

+ Những hang động của Hạ Long được văn bản miêu tả như những lâu đài của tạo hoá giữa chốn trần gian.

=> Tất cả những đề mục nhỏ và nội dung của văn bản đều khẳng định: Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ.

2. Đặc điểm của văn bản thông tin trong Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ

- Nội dung chính: Tập trung nêu vẻ đẹp và giá trị của vịnh Hạ Long.

- Nhan đề: Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ - nêu giá trị nổi bật của danh lam thắng cảnh được giới thiệu.

- Đề mục: 

+ Vịnh Hạ Long là tác phẩm thiên nhiên hoành tráng.

+ Cảnh quan Hạ Long biến đổi theo góc nhìn và thời gian.

+ Hệ thống hang động như những lâu đài bí ẩn.

- Từ ngữ chuyên ngành: 

+ Kiến trúc: chạm nổi, cách điệu, tiết diện tròn, thạch nhũ, hình trụ tứ giác, cấu trúc, phác thảo, khối kiến trúc…

+ Văn học: đại thi hào Nguyễn Trãi, Huy Cận, Hoàng Trung Thông dịch, bài thơ Cảm hứng trong khi chơi thuyền trên vịnh Hạ Long, thơ của Mi-rây Gan-sen…

+ Địa lý: phía đông, hướng bắc – nam, phía nam và đông nam,…

- Từ ngữ giàu giá trị biểu cảm: đắm say, tuyệt mĩ, biết bao, quyến rũ, choáng ngợp, hạnh phúc…

- Cách trình bày thông tin: phân loại đối tượng (giới thiệu tổng quan sau đó giới thiệu chi tiết từng vẻ đẹp của vịnh Hạ Long).

- Trong văn bản này có sự kết hợp của các phương thức biểu đạt: thuyết minh kết hợp với miêu tả và biểu cảm.

=> Tác dụng: Giới thiệu về vịnh Hạ Long một cách sống động, chân thực nhất đến người đọc.

3. Giá trị của vịnh Hạ Long qua văn bản

a. Giá trị của vịnh Hạ Long

Những giá trị của Hạ Long được nêu trong văn bản:

- Giá trị về du lịch: Du khách đi giữa Hạ Long như đi giữa một thế giới động vật hoá đá với những hòn đảo như đôi gà chọi nhau, chú đại bàng trên mỏm đá rình mồi…; động Thiên Cung có sức hấp dẫn kì lạ với các du khách…

- Giá trị về địa chất – địa mạo: hàng nghìn đảo đá sừng sững, trăm nghìn dáng điệu nhấp nhô; có hàng chục hàng động mở trong lòng núi đá với quy mô, kiểu dáng màu sắc đa dạng, phong phú…

- Giá trị về nghệ thuật: Vẻ đẹp của Hạ Long trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các sáng thơ ca, âm nhạc, nhiếp ảnh; …

b. Những hiểu biết về vịnh Hạ Long qua văn bản

- Thông qua văn bản, em biết được Hạ Long là một kì quan thiên nhiên thế giới, là một thế giới sống sống động với những sinh linh ẩn hiện trong biết bao hình hải bí ẩn bằng đá, là sự thay đổi cảnh sắc độc đáo trong nháy mắt, là cảnh sắc ẩn dấu trong các hang động, đặc biệt là đông Thiên Cung khi vào thăm ta ngỡ như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh, là hồ Ba Đầm với rừng thạch nhũ có nhiều kiểu dáng, màu sắc rực rỡ.

- Ngoài ra, em còn muốn biết thêm về các hang động khác trong quần thể hang động của vịnh Hạ Long như hang Đầu Gỗ, Hang Sửng Sốt,… (HS tham khảo).

4. Tổng kết

a. Nội dung

Vẻ đẹp độc đáo và giá trị của Di sản thiên nhiên vịnh Hạ Long, trở thành niềm tự hào và yêu mến của con người Việt Nam trước bạn bè thế giới.

b. Nghệ thuật

- Trình bày rõ ràng, sử dụng các đề mục.

- Sử dụng yếu tố miêu tả hợp lý, giúp bài viết trở nên hấp dẫn, lôi cuốn.

- Sử dụng nhiều hình ảnh minh họa trực quan, sinh động.

- Vận dụng từ ngữ chuyên ngành đa dạng, hợp lý, giúp cũng cấp nhiều kiến thức bổ ích, lí thú.