BÀI 9. TRIỀU LÝ VÀ VIỆC ĐỊNH ĐÔ Ở THĂNG LONG

I - MỤC TIÊU BÀI HỌC

• Sưu tầm và giới thiệu được một số tư liệu lịch sử (câu chuyện, văn bản, tranh ảnh....) liền quan đến Triều Lý.
• Trình bày được một số nét chính về lịch sử Việt Nam thời nhà Lý thông qua các câu chuyện về một số nhân vật lịch sử, như: Lý Công Uẩn, Lý Thường Kiệt, Nguyên phi Ỷ Lan, Từ Đạo Hạnh,...
• Đọc và nêu nhận xét về nội dung, ý nghĩa của Chiếu dời đô.

II - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

1. Triều Lý định đô ở Thăng Long

- Nội dung và ý nghĩa của Chiếu dời đô

+ Nội dung của Chiếu dời đô đã nêu lí do, mục đích của việc dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra thành Đại La (Thăng Long). Việc dời đô dựa trên đánh giá khách quan của vua Lý Thái Tổ về điều kiện tự nhiên của thành Đại La với vị trí ở giữa đất trời, chính giữa nam bắc, đông tây, rộng, bằng phẳng, cao, sáng sủa, xứng đáng là nơi “thượng đô kinh sư mãi muôn đời”.

+ Ý nghĩa của Chiếu dời đô: Thể hiện tầm nhìn sáng suốt của vua Lý Thái Tổ, đồng thời mở ra thời kì phát triển mới của đất nước. 

- Công lao của Lý Công Uẩn đối với dân tộc

+ Sáng lập ra Triều Lý.

+ Dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra Đại La (Hà Nội).

+ Mở ra thời kì phát triển mới của đất nước. 

2. Triều Lý xây dựng và bảo vệ đất nước

- Một số nét chính về công cuộc xây dựng vào bảo vệ đất nước của Triều Lý.

+ Về ruộng đất: được cải cách một cách triệt để so với các triều đại trước đó tạo ra một bước ngoặt mới trong việc sử dụng, phân chia ruộng đất, tạo sự công bằng và phát triển nông nghiệp.

+ Về âm nhạc: Có sự phát triển mạnh mẽ của hai dòng nhạc cung đình và dân gian,  một số hình thức văn nghệ mới được ra đời, có sự giao lưu về văn hóa với các nước khác.

+ Về đạo phật: Phát triển cực thịnh.

+ Về ngoại thương: Giao lưu, buôn bán với các nước láng giềng qua đường bộ và đường biển. 

- Đóng góp của các nhân vật lịch sử dưới Triều Lý đối với dân tộc

+ Công lao của Nguyên phi Ỷ Lan: giúp vua Lý Thánh Tông, vua Lý Nhân Tông trị nước.

+ Công lao của Lý Thường Kiệt: lãnh đạo quân ta kháng chiến chống quân Tống giành thắng lợi, đặt dấu mốc quan trọng cho thời kì thịnh trị, tự chủ của triều đình phong kiến sau hơn một nghìn năm Bắc thuộc.