CHƯƠNG 1: THẾ GIỚI TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945

BÀI 1: NƯỚC NGA VÀ LIÊN XÔ TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945

Phần 1: Mục tiêu bài học

- Nêu được những nét chính về nước Nga trước khi Liên Xô được thành lập. 

- Trình bày được những thành tựu và chỉ ra được hạn chế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô.

Phần 2: Bài học

I. Nước Nga từ năm 1918 đến năm 1922

- Sau thắng lợi của Cách mạng tháng Mười năm 1917, quân đội 14 đế quốc đã câu kết với các thế lực phản cách mạng trong nước mở cuộc tấn công vũ trang vào nước Nga Xô viết.

- Trong bối cảnh đó, chính quyền Xô viết xây dựng quân đội lên tới hơn 5,3 triệu người, thực hiện chính sách Cộng sản thời chiến. Đến năm 1920, cuộc chiến đấu chống thù trong giặc ngoài của nhân dân Nga Xô viết về cơ bản kết thúc thắng lợi.

- Tháng 3/1921, Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện Chính sách kinh tế mới (NEP) do Lê-nin đề xướng, với những nội dung cơ bản như:

+ Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực thừa và thay thể bằng chính sách thu thuế lương thực;

+ Thực hiện tự do buôn bán;

+ Cho phép tư nhân được mở các xí nghiệp nhỏ, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga,…

=> Nhờ thực hiện Chính sách kinh tế mới, nước Nga Xô viết đã từng bước vượt qua khủng hoảng, phục hồi kinh tế và đời sống nhân dân được cải thiện.

- Tháng 12-1922, Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô) được thành lập, gồm bốn nước Nga, Bê-lô-rút-xi-a, U-crai-na và Ngoại Cáp-ca-dơ.

II. Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945

* Thành tựu:

- Kinh tế:

+ Cuối thập niên 30 của thế kỉ XX, Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp hùng mạnh đứng đầu châu Âu, thứ hai thế giới (sau Mỹ).

+ Hoàn thành tập thể hoá nông nghiệp, xây dựng nền nông nghiệp cơ giới hoá và sản xuất trên quy mô lớn.

- Văn hóa, xã hội:

+ Xoá bỏ tầng lớp bóc lột ở nông thôn

+ Thanh toán nạn mù chữ, phát triển giáo dục phổ thông và giáo dục bậc cao

+ Cải thiện đời sống nhân dân.

* Hạn chế:

- Mất cân đối giữa công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ, giữa công nghiệp và nông nghiệp;

- Vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong tập thể hoá nông nghiệp,…