I. NGUYÊN TỐ HÓA HỌC.

1. Khái niệm nguyên tố hóa học

Nguyên tố hóa học là tập hợp các nguyên tử có cùng số hạt proton.

So sánh:

• Giống: đều có 1 proton và 1 electron trong nguyên tử
• Khác:
• Nguyên tử H thứ nhất không có neutron
• Nguyên tử H thứ hai chứa 1 neutron
• Nguyên tử H thứ ba chứa 2 neutron

Trả lời câu hỏi 1 sgk trang 16:

Ion Li$^{+}$ có 3 proton trong hạt nhân.

2. Số hiệu nguyên tử, số khối, kí hiệu nguyên tử

• Số proton trong mỗi hạt nhân nguyên tử được gọi là số hiệu nguyên tử, kí hiệu là Z.
• Số khối là tổng số proton (Z) và neutron (N) trong một hạt nhân nguyên tử , kí hiệu là A

Công thức: A = Z+N

• Kí hiệu nguyên tử: $_{Z}^{A}X$

Ý nghĩa: cho biết kí hiệu hóa học của nguyên tố (X), số hiệu nguyên tử Z và số khối A

Ví dụ hình 3.4 Kí hiệu nguyên tử của Helium:

$_{2}^{4}He$

Trả lời luyện tập 1 sgk trang 17:

Phân tử S$_{8}$ có 128 electron 

=> S có 128:8 = 16 (electron)

=> p = e = 16

Vậy số hiệu nguyên tử của lưu huỳnh là 16.

Trả lời luyện tập 2 sgk trang 17:

Khối lượng gần đúng của nguyên tử này: 

Z.1 + Z.0,00055 + N.1 = Z + N (amu)

Số khối của nguyên tử này: Z + N

Khối lượng gần đúng theo amu xấp xỉ bằng số khối của nguyên tử.

Trả lời câu luyện tập 3 sgk trang 17: 

Trả lời câu hỏi 2 sgk trang 17: 

Kí hiệu là: $_{37}$Li

II. ĐỒNG VỊ, NGUYÊN TỬ KHỐI TRUNG BÌNH 

1. Đồng vị

Đáp án phiếu học tập: 

• 11H : Nguyên tử H có điện tích hạt nhân là 1 và số khối là 1 => số neutron = 0
• 12H : Nguyên tử H có điện tích hạt nhân là 1 và số khối là 2 => số neutron =1
• 13H : Nguyên tử H có điện tích hạt nhân là 1 và số khối là 3 => số neutron = 2
• Khái niệm đồng vị: Các nguyên tử của cùng một nguyên tố hóa học có cùng số neutron khác nhau là đồng vị của nhau.
• Nguyên tử M và T là đồng vị của nhau.

2. Nguyên tử khối trung bình

• Nguyên tử khối là khối lượng tương đối của của một nguyên tử, cho biết khối lượng của một nguyên tử nặng gấp bao nhiêu lần 1 amu.
• Nguyên tử khối của nguyên tố hóa học có nhiều đồng vị là nguyên tử khối trung bình của đồng vị kí hiệu là A 

• Công thức tính nguyên tử khối trung bình: 

$\bar{A}=\frac{X.x+Y.y+Z.z+...}{x+y+z+...}$

Trong đó: 

• X, Y, Z… lần lượt là số khối của các đồng vị
• x, y, z … là phần trăm số nguyên tử các đồng vị tương ứng.

Trả lời câu luyện tập 4 sgk trang 18: 

Áp dụng công thức tính nguyên tử khối trung bình ta có: 

$\bar{A}=\frac{X.x+Y.y+Z.z+...}{x+y+z+...}=\frac{40.99,604+38.0,063+36.0,333}{99,604+0,063+0,333}$ = 39,948