BÀI 8. DỊCH VỤ

Phần I. Mục tiêu bài học

- Phân tích được vai trò của một trong các nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ.

- Xác định được trên bản đồ các tuyến đường bộ huyết mạch, các tuyển đường sắt, các cảng biển lớn và sân bay quốc tế chính.

Trình bày được sự phát triển ngành bưu chính viễn thông.

- Phân tích được một số xu hướng phát triển mới trong ngành thương mại và du lịch.

Phần II. Bài học

I. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố dịch vụ

- Kinh tế nước ta ngày càng phát triển, hoạt động sản xuất được đẩy mạnh, cơ cấu ngành kinh tế đa dạng, thúc đẩy dịch vụ phát triển.

- Dân số đông, mức sống và sức mua của người dân ngày càng tăng. Sự phân bố dân cư, mạng lưới quần cư đã tác động đến sự phát triển và phân bố mạng lưới dịch vụ.

- Khoa học - công nghệ phát triển, đặc biệt là công nghệ thông tin, chuyển đổi số.... làm thay đổi phương thức sản xuất và cung ứng dịch vụ, phát triển nhiều loại hình dịch vụ hiện đại.

- Các chính sách phát triển dịch vụ đã góp phần tạo ra nhiều loại hình dịch vụ mới. 

- Thị trường ngày càng mở rộng thúc đẩy hoạt động thương mại và các loại hình dịch vụ khác phát triển.

- Vị trí địa lí có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển dịch vụ. 

- Ngoài ra, điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, lịch sử, văn hoá cũng có ảnh hưởng đến sự phát triển các ngành giao thông vận tải, du lịch, thương mại....

II. Một số ngành dịch vụ

1. Giao thông vận tải

- Ngành giao thông vận tải nước ta trong những năm qua phát triển với tốc độ nhanh. 

- Khối lượng vận chuyển hàng hoá tăng, trong đó đường bộ chiếm tỉ trọng lớn nhất. 

- Mạng lưới giao thông vận tải được mở rộng, các loại hình giao thông đa dạng, chất lượng vận tải ngày càng tăng góp phần thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát triển.

- Đường bộ: Lãnh thổ nước ta kéo dài từ bắc vào nam, hẹp từ đông sang tây, cấu trúc địa hình khá đa dạng. Vì vậy, trên lãnh thổ đã hình thành các tuyến đường huyết mạch nối liền các miền tự nhiên, các vùng kinh tế. Các tuyến chạy theo hướng bắc nam là: quốc lộ 1 ở phía đông, đường Hồ Chí Minh ở phía tây, các tuyến cao tốc Bắc - Nam,... 

- Đường sắt: Các tuyến đường sắt tập trung chủ yếu ở miền Bắc, trong đó đường sắt Bắc - Nam (Thống Nhất) là tuyến đường quan trọng nhất. Trong những năm gần đây, đường sắt ở các đô thị như: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh,... đã được xây dựng.

- Đường thuỷ nội địa chủ yếu vận chuyển hàng hoá, tập trung nhiều ở Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long.

- Đường biển: Mạng lưới giao thông vận tải biển với các tuyến nội địa, quốc tế và hệ thống cảng biển ở nước ta ngày càng phát triển. Các cảng biển quan trọng là: Quảng Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Bình Định, Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa – Vũng Tàu....

- Đường hàng không: Mạng lưới đường bay nội địa và quốc tế được mở rộng gắn với các cảng hàng không. Tính đến năm 2021, hệ thống cảng hàng không của nước ta gồm 22 cảng, trong đó có 10 cảng hàng không quốc tế. Các cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Đà Nẵng, Tân Sơn Nhất là cửa ngõ quốc tế. đầu mối giao thông chính.

2. Bưu chính viễn thông

- Ngành bưu chính viễn thông nước ta phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống. Doanh thu dịch vụ bưu chính viễn thông ngày càng tăng với nhiều loại hình dịch vụ.

- Bưu chính: Mạng lưới bưu cục được xây dựng, phát triển và phân bố rộng rãi với nhiều dịch vụ mới như: dịch vụ chuyển phát nhanh, điện hoa, phát hành báo chí, tài chính,... Chuyển đổi số trong hoạt động bưu chính được đẩy mạnh với các trung tâm, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số để tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ mới....

- Viễn thông: Mạng lưới viễn thông phát triển nhanh, đa dạng, gồm mạng điện thoại, mạng phi thoại và mạng truyền dẫn. Mạng điện thoại không ngừng phát triển với số điện thoại bình quân trên 100 dân ngày càng tăng, trong đó điện thoại thông minh được sử dụng rộng rãi.

- Mạng truyền dẫn phát triển, nước ta hội nhập với thế giới qua hệ thống vệ tinh và cáp quang. 

- Mạng băng rộng cố định phủ sóng toàn quốc; mạng băng rộng di động phát triển mạnh mẽ.

- Số thuê bao internet và doanh thu viễn thông ngày càng tăng.

3. Xu hướng phát triển mới trong ngành thương mại

- Thương mại ở nước ta phát triển với nhiều xu hướng mới và mang lại hiệu quả cao.

- Các phương thức và hình thức tổ chức kinh doanh thương mại trong nước ngày càng đa dạng. 

- Tổng mức bán lẻ hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng trao đổi qua các cơ sở bán lẻ hiện đại ngày càng tăng, thương mại điện tử phát triển nhanh.

- Thương mại trong nước chuyển dịch theo hướng số hoá, công nghệ hoá; tăng cường kết nối, tham gia vào chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu. 

- Cơ cấu hàng xuất, nhập khẩu chuyển dịch theo chiều sâu.

4. Xu hướng phát triển ngành du lịch

- Đẩy mạnh phát triển du lịch bền vững trên nền tảng tăng trưởng xanh.

- Phát triển du lịch theo hướng ứng dụng công nghệ số, công nghệ xanh, sạch trong kinh doanh du lịch. 

- Phát triển đa dạng sản phẩm du lịch, trong đó chú trọng các sản phẩm du lịch đặc trưng, có lợi thế cạnh tranh.

- Chú trọng đầu tư, khai thác phát triển các khu vực động lực phát triển du lịch, các khu du lịch quốc gia và các trung tâm du lịch quốc gia để thúc đẩy, lan toả phát triển du lịch đến các vùng, địa phương khác.

- Phát triển đa dạng thị trường khách du lịch quốc tế.