BÀI 4: LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP TRONG LĨNH VỰC KỸ THUẬT, CÔNG NGHỆ

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Tóm tắt được một số lí thuyết cơ bản về lựa chọn nghề nghiệp.

- Giải thích được các bước trong quy trình lựa chọn nghề nghiệp.

- Nhận ra và giải thích được các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn nghề nghiệp của bản thân trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

1. Lý thuyết cơ bản về lựa chọn nghề nghiệp

1.1. Lý thuyết cây nghề nghiệp

Cây nghề nghiệp có hai phần:

- Phần rễ: minh hoạ nền tảng lựa chọn nghề nghiệp, bao gồm: sở thích, khả năng, cá tính và giá trị nghề nghiệp. Đây là những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp, quyết định đến sự thành công trong nghề nghiệp tương lai của mỗi người.

- Phần quả: minh hoạ các yếu tố phát triển, thành công của nghề nghiệp dựa trên nền tảng của phần rễ, bao gồm: cơ hội việc làm, môi trường làm việc tốt, lương cao, công việc ổn định, được nhiều người tôn trọng, …

1.2. Lý thuyết mật mã Holland

Lí thuyết mật mã Holland nêu bật sáu kiểu người, bao gồm: kĩ thuật, nghiên cứu, nghệ thuật, xã hội, quản lí, nghiệp vụ (Hình 4.3). Hầu như ai cũng có thể được xếp vào một trong sáu kiểu người đó và tương ứng với sáu nhóm tính cách: thực tế, điều tra, nghệ sĩ, xã hội, doanh nhân, nguyên tắc.

2. Quy trình chọn nghề nghiệp

B1: Đánh giá bản thân

B2:Tìm hiểu thị trường lao động

B3:Quyết định nghề nghiệp

3. Các yếu tố ảnh hưởng

3.1. Yếu tố chủ quan

- Năng lực: có trình độ chuyên môn phù hợp và khả năng tiếp cận công nghệ mới; có năng lực sáng tạo, làm việc theo nhóm và tự học; có sức khoẻ tốt, thị giác, thính giác tốt, có hệ vận động khỏe mạnh,.

- Sở thích: thích làm việc với các máy móc, thiết bị, công cụ; thích chăm sóc cây trồng, vật nuôi.

- Cá tính: mạnh mẽ, tự tin; lý trí, sâu sắc; cầu toàn.

3.2. Yếu tố khách quan

- Gia đình: truyền thống nghề nghiệp và điều kiện kinh tế của gia đình.

- Bạn bè: một số chịu sự ảnh hưởng bởi xu hướng, lời khuyên Nhà trường: lựa chọn nghề nghiệp của bạn bè, hoạt động tư vấn hướng nghiệp của nhà trường

- Xã hội: nhu cầu tuyển dụng của thị trường lao động, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đối với các ngành nghề, lĩnh vực sản xuất ở địa phương, trong nước và ngoài nước