I. Nhận xét

Câu 1: Nối từ ở cột A với lời giải nghĩa thích hợp ở cột B

Trả lời.

Câu 2:  Nghĩa của các từ răng, mũi, tai trong khổ thơ sau có gì khác với nghĩa của chúng ở bài tập 1.

Trả lời:

Răng của chiếc cào Làm sao nhai được ?=> Răng của chiếc cào chỉ dùng để cào lúa, cào cỏ, không dùng để nhai như người và vật.

Mũi thuyền rẽ nước Thì ngửi cái gì?=> Mũi của chiếc thuyền chỉ là một bộ phận của chiếc thuyền, nó không thể ngửi được

Cái ấm không nghe / Sao tai lại mọc ?...=> Tai của cái ấm không dùng để nghe được.

Câu 3: Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài tập 1 và bài tập 2 có gì giống nhau?

Trả lời:

• Nghĩa của các từ răng: đều chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều nhau thành hàng.
• Nghĩa của các từ mũi: đều chỉ bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước.
• Nghĩa của các từ tai: Cùng chỉ bộ phận mọc ở hai bên, chia ra như cái tai.

2. Luyện tập

Câu 1: Đọc các câu dưới đây. Gạch một ( - ) dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc; gạch hai gạch (=) dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa chuyển:

a) Mắt - Đôi mắt của bé mở to.

          - Quả na mở mắt.

b) Chân - Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.

            - Bé đau chân.

c) Đầu - Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.

          - Nước suối đầu nguồn rất trong.

Trả lời.

a) Mắt - Đôi mắt của bé mở to. ( nghĩa gốc)

          - Quả na mở mắt. ( nghĩa chuyển)

b) Chân - Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.  ( nghĩa chuyển)

            - Bé đau chân. ( nghĩa gốc)

c) Đầu - Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.( nghĩa gốc)

          - Nước suối đầu nguồn rất trong.  ( nghĩa chuyển)

Câu 2: Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ cho trong bảng dưới đây:

Trả lời: