3. Quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân về kinh tế, văn hóa, xã hội

Em hãy đọc các trường hợp, tình huống sau và trả lời câu hỏi

Tình huống. H băn khoăn, nếu mình kinh doanh bánh ngọt tự làm theo đúng quy định về an toàn thực phẩm thì pháp luật có cấm không? Thu nhập của H từ việc bán bánh ngọt có được pháp luật bảo vệ không?

Trường hợp 1. Trong quá trình tham gia chống dịch, bạn B đã bị nhiễm COVID-19. B được các bác sĩ chữa trị và chăm sóc kịp thời nên đã nhanh chóng khỏi bệnh và tiếp tục hoạt động tình nguyện.

Trường lợp 2. Do mâu thuẫn trong quan hệ vợ chồng không giải quyết được, chị D đã quyết định li hôn với anh Q theo đúng quy định của pháp luật.

a) Em hãy cùng các bạn thảo luận và giải quyết thắc mắc của H.

b) Theo em, trong các trường hợp trên, bạn B đã được hưởng quyền gì và chị D đã thực hiện quyền nào của mình?

c) Các quyền của H, bạn B và chị D được quy định ở đâu và thuộc lĩnh vực nào trong đời sống?

Luyện tập

Câu 1. Em hãy cho biết việc làm nào dưới đây là thể hiện công dân tự giác thực hiện quyền và nghĩa vụ cơ bản về kinh tế, văn hoá, xã hội? Vì sao?

A. Bạn P nộp hồ sơ và được trúng tuyển vào công ty A làm việc.

B. Ông V được pháp luật bảo hộ khi bị người khác xâm phạm về tính mạng, sức khoẻ.

C. Bạn M tích cực học tập khi được Nhà nước hỗ trợ và cộng điểm vào đại học, vì là học sinh vùng cao.

D. Chị Q tham gia đóng góp ý kiến cho việc sửa đổi Hiến pháp năm 2013.

E. Anh D viết đơn tố cáo ông H cán bộ xã về hành vị chiếm đoạt tài sản của Nhà nước.

G. Anh N nộp thuế thu nhập doanh nghiệp sau khi được cơ quan thuế nhắc nhỡ.

Câu 2. Em hãy cho biết hành vi nào sau đây vi phạm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự? Vì sao?

A. Anh A vào nhà của bà H mà không được sự đồng ý.

B. Anh Ð và chị N đi đăng kí kết hôn tại Uỷ ban nhân dân xã trước khi làm đám cưới.

C. Ông Q chủ tịch xã đã tôn trọng ý kiến phát biểu của mọi người trong cuộc hợp dân.

D. Bạn T đã trả lại bức thư mình nhặt được cho bạn K.

E. Công ty X tự ý chấm dứt hợp đồng lao động với chị D khi chị đang nghỉ chế độ thai sản.

Câu 5. Trên cơ sở quy định của pháp luật, anh A (24 tuổi) đã mở một cửa hàng kinh doanh đồ dùng học tập. Anh A thuê người làm để tiếp tục đi học thêm văn bằng hai về ngành Công tác xã hội. Anh mong muốn sau khi tốt nghiệp sẽ mở một văn phòng tư vấn trợ giúp những người có hoàn cảnh khó khăn trong xã hội.

Theo em, anh A đã thực hiện những quyền và nghĩa vụ công dân nào của mình? Những quyền và nghĩa vụ đó có được pháp luật bảo vệ không?

Câu 6. Trước tình hình đại dịch COVID-19, anh V đã tiến hành đăng kí kinh doanh khẩu trang. Tuy nhiên, để thu được nhiêu lợi nhuận, anh V đã nhập khẩu trang không rõ nguồn gốc và bán với giá cao cho nhân dân trong khu dân cư.

a) Em hãy nhận xét hành vi của anh V.

b) Theo em, hành vi của anh V đã xâm phạm tới quyền nào của con người theo quy định của Hiến pháp?

Câu 7. Trước khi qua đời, ông, Y có để lại một bản di chúc chia tài sản cho các con. P là con út trong gia đình và đang là học sinh trung học phổ thông, P băn khoăn, không biết mình có được thừa kế tài sản không?

Em hãy thảo luận với các bạn để giải quyết các tình huống trên.

Hệ thống câu hỏi mở rộng

Câu hỏi 1: Hiến pháp năm 2013 quy định những quyền và nghĩa vụ cơ bản nào của công dân về chính trị?

Câu hỏi 3: Nghĩa vụ của công dân trong việc thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân là gì?