BÀI 1. LỊCH SỬ LÀ GÌ?

1. Lịch sử và môn lịch sử là gì?

Câu 1: Sự kiện khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40 - 43) có phải là lịch sử không? Vì sao? Lịch sử và môn Lịch sử là gì?

Giải nhanh:

- Sự kiện khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40 - 43) chính là lịch sử. Bởi vì đó là hoạt động của Hai Bà Trưng đã từng diễn ra trong quá khứ.

- Lịch sử là những gì diễn ra trong quá khứ. Lịch sử còn là một khoa học có nhiệm vụ tìm hiểu và khôi phục lại quá khứ của con người và xã hội loài người trong quá khứ.

- Môn lịch sử là môn học tìm hiểu về lịch sử loài người và những hoạt động chính của con người trong quá khứ.

2. Vì sao cần phải học lịch sử?

Câu 1: Quan sát các hình từ 1.3 đến 1.6, hãy cho biết kĩ thuật canh tác nông nghiệp của người nông dân Việt Nam và hệ thống giao thông ở Hà Nội đã có sự thay đổi như thế nào. Chúng ta có cần phải biết về sự thay đổi đó không? Vì sao? Sự kiện trong hình 1.7 đánh dấu bước ngoặt lịch sử nào của dân tộc Việt Nam? Vì sao cần phải học môn lịch sử?

Giải nhanh:

- Quan sát các hình từ 1.3 đến 1.6, ta thấy kĩ thuật canh tác nông nghiệp của người nông dân Việt Nam và hệ thống giao thông ở Hà Nội có sự thay đổi rõ rệt.

=> Chúng ta cần phải biết những thay đổi đó bởi vì có như vậy chúng ta mới biết được những đổi mới, tiến bộ trong các giai đoạn lịch sử. Từ đó, thúc đẩy con người ngày càng khám phá, tìm tòi và cải tiến .

- Sự kiện trong hình 1.7 là hình ảnh chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn Độc lập tại quảng trường Ba Đình, Hà Nội. Chính tại thời điểm này, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa chính thức được thành lập.

- Chúng ta cần phải học lịch sử để biết được cội nguồn dân tộc, biết được loài người chúng ta đã đầu tranh để sinh tồn và phát triển như thế nào. 

3. Dựa vào đâu để biết và dựng lại lịch sử?

Câu 1: Dựa vào đâu để biết và dựng lại lịch sử? Phân biệt các loại tư liệu lịch sử trong các hình từ 1.8 đến 1.11. Trong các loại tư liệu trên, đâu là tư liệu gốc. Nêu ý nghĩa của các nguồn tư liệu lịch sử?

Giải nhanh:

- Để biết và dựng lại lịch sử chúng ta cần phải dựa vào những hoạt động của con người mà ngày nay vẫn được lưu trữ...

- Phân biệt các loại tư liệu lịch sử:

- Hình 1.9; 1.10 và 1.11 là tư liệu gốc.

- Ý nghĩa của các nguồn tư liệu lịch sử là: giúp ta hiểu biết và dựng lại lịch sử.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Trình bày khái niệm lịch sử và môn lịch sử. Căn cứ vào đâu để biết và dựng lại lịch sử?

Giải nhanh:

- Lịch sử là những gì diễn ra trong quá khứ. Lịch sử còn là một khoa học có nhiệm vụ tìm hiểu và khôi phục lại quá khứ của con người và xã hội loài người trong quá khứ.

- Môn lịch sử là môn học tìm hiểu về lịch sử loài người và những hoạt động chính của con người trong quá khứ.

- Căn cứ vào tư liệu để biết và dựng lại lịch sử:

+ Tư liệu truyền miệng

+ Tư liệu hiện vật

+ Tư liệu chữ viết

Câu 2: Học lịch sử có ý nghĩa như thế nào?

Giải nhanh:

- Giúp chúng ta  biết được cội nguồn dân tộc, biết được loài người chúng ta đã đầu tranh để sinh tồn và phát triển như thế nào. 

- Từ đó góp phần nhỏ bé của mình trong việc bảo vệ phát triển vì sự tiến bộ của đất nước, của nhân loại.

VẬN DỤNG

Câu 1: Quan sát hình 1.12 dưới đây và cho biết:

- Đây là loại sử liệu gì?

- 3 thông tin mà em tìm hiểu được

Giải nhanh:

- Quan sát hình 1.12 ta thấy:

- Đây là loại tư liệu hiện vật

- Thông tin em tìm hiểu được: 

+ Bia chủ quyền nằm trong khuôn viên chùa Nam Huyên, còn ở đảo Song Tử Tây, nằm ngay trên trục đường chính dẫn từ cầu cảng vào khu trung tâm hành chính của xã đảo.

+ Tấm bia chủ quyền trên quần đảo Trường sa, được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia.

+ Là bằng chứng có giá trị quan trọng trong việc khẳng định chủ quyền của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa. 

Câu 2: Đọc đoạn trích dưới đây và viết lại những từ khóa thể hiện ý nghĩa của việc học lịch sử:

"Dân ta phải biết sử ta. Sử ta dạy cho ta những chuyện vẻ vang của tổ tiên ta. Dân tộc ta là con Rồng cháu Tiên, có nhiều người tài giỏi đánh Bắc dẹp Nam, yên dân trị nước, tiếng để muôn đời".

(Nên học sử ta, Hồ Chí Minh)

Giải nhanh:

Những từ khóa thể hiện ý nghĩa của việc học lịch sử:

- Biết về tổ tiên, nguồn cội

- Biết được lịch sử vẻ vang dân tộc

- Biết giữ gìn và phát huy truyền thống dân tộc…